Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί ΙΔ’, μνήμη του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου ενός των ιβ’.

Αρθείς Φίλιππος εκ ποδών επί ξύλου,
Τα των ποδών σοι νίπτρα Σώτερ εκτίει (ήτοι πληρόνοι).

Ήρθης κακκεφαλής δεκάτη Φίλιππε τετάρτη.

Ούτος ο Απόστολος εκατάγετο από την Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, συμπολίτης ων Ανδρέου και Πέτρου των Αποστόλων. Πολύς δε ήτον ο θείος Απόστολος ούτος κατά την σύνεσιν, σχολάζων εις τας βίβλους των Προφητών, και παρθένος εις όλην του την ζωήν γνωριζόμενος. Τούτον ευρών ο Κύριος μετά το βάπτισμα εν τη Γαλιλαία, εκάλεσεν αυτόν εις το να του ακολουθήση, αυτός δε πάλιν απαντήσας τον Ναθαναήλ «Ον έγραψε, του είπε, Μωσής εν τω νόμω και οι Προφήται, ευρήκαμεν Ιησούν τον υιόν του Ιωσήφ τον από Ναζαρέτ» (Ιω. α’, 46). Και άλλα δε πολλά ρητά ευρίσκονται εις τα Άγια Ευαγγέλια, περί του Αποστόλου τούτου διαλαμβάνοντα.

Ούτος λοιπόν λαβών εις κλήρον (1) την γην της Ασίας (της μικράς δηλαδή) είχεν ακολουθούντα αυτώ και συμβοηθούντα εις το κήρυγμα του Ευαγγελίου τον Απόστολον Βαρθολομαίον. Είχε δε και την σαρκικήν του αδελφήν Μαριάμνην, ακολουθούσαν και διακονούσαν αυτούς. Διαπερνώντες ουν οι Απόστολοι ούτοι τας πόλεις της Λυδίας και Μυσίας, και εις αυτάς κηρύττοντες το Ευαγγέλιον του Χριστού, πολλούς πειρασμούς και κακοπαθείας έλαβον από τους απίστους, δερνόμενοι, ραβδιζόμενοι, φυλακιζόμενοι, και λιθοβολούμενοι. Έπειτα εύρον τον ηγαπημένον μαθητήν και Θεολόγον Ιωάννην εις την Ασίαν κηρύττοντα τον Χριστόν. Όταν και η του ανθυπάτου Νικάνωρος γυνή επίστευσεν εις τον Χριστόν. Και όταν η του Στάχυος οικία εκάη από τον ανθύπατον και από τον λαόν των Ελλήνων. Πηγαίνωντας δε εις την Ιεράπολιν ο θείος Φίλιππος, εσύρθη κατά γης από τους Έλληνας μέσα εις τας πλατείας της πόλεως. Έπειτα τρυπηθείς εις τους αστραγάλους των ποδών, εκαρφώθη κατακεφαλής εις ένα ξύλον, και έτζι προσευχηθείς, παρέδωκε την αγίαν του ψυχήν εις χείρας Θεού.

Ευθύς δε οπού εξέπνευσεν ο Άγιος Απόστολος, φοβηθείσα η γη, ωσάν να ήτον έμψυχος, εύγαλεν ένα φοβερόν ήχον και μουγγισμόν. Και ούτως εσχίσθη και πολλούς απίστους κατέχωσεν. Οι δε λοιποί φοβηθέντες, επρόσπεσαν εις τον θείον Βαρθολομαίον και εις την Αγίαν Μαριάμνην, κρεμασμένους και αυτούς όντας. Λύσαντες δε αυτούς από το ξύλον, επρόστρεξαν εις την αληθινήν πίστιν του Χριστού. Όθεν και ενταφίασαν το λείψανον του Αποστόλου, ο δε Άγιος Βαρθολομαίος καταστήσας τον ανωτέρω Στάχυν Επίσκοπον εν τη πόλει (2) ευγήκε και επήγεν ομού με την Μαριάμνην εις την Λυκαονίαν. (Τον κατά πλάτος Βίον του Αποστόλου τούτου όρα εις τον Νέον Παράδεισον (3).)

(1) Τι ήτον ο κλήρος οπού έβαλον οι Απόστολοι, όρα εις την δεκάτην τρίτην του Σεπτεμβρίου εν τη υποσημειώσει του Συναξαρίου του Αγίου Αποστόλου Κορνηλίου.

(2) Άλλος φαίνεται να ήναι ο Στάχυς ούτος, από τον Στάχυν τον γενόμενον Επίσκοπον εν τω Βυζαντίω. Διότι εκείνος μεν, εχειροτονήθη Επίσκοπος Βυζαντίου από τον πρωτόκλητον Ανδρέαν τον Απόστολον, ως φαίνεται εν τω Συναξαρίω εκείνου κατά την τριακοστήν του Νοεμβρίου μηνός. Ούτος δε, εχειροτονήθη από τον Βαρθολομαίον εκείσε εν τη της Ασίας πόλει: ήτοι εν τη Ιεραπόλει, ως γράφει ο χειρόγραφος Συναξαριστής. Όθεν ουκ ορθώς γράφεται εν τω τετυπωμένω Συναξαριστή, ότι εχειροτονήθη ούτος εν Βυζαντίω.

(3) Σημείωσαι, ότι εις τον Απόστολον τούτον Φίλιππον εγκώμιον πλέκει Νικήτας ο Ρήτωρ, ου η αρχή· «Αντλήσατε ύδωρ μετ’ ευφροσύνης». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη του Διονυσίου και τη του Βατοπαιδίου.) Ομοίως και άλλο εγκώμιον αυτού σώζεται εν τη των Ιβήρων, ου η αρχή· «Ο του Θεού Θεός Λόγος». Ομοίως και εν τη Μεγίστη Λαύρα σώζεται άλλο, ου η αρχή· «Αποστολικής μνησθήναι ηξιωμένος χάριτος».

*

Τη αυτή ημέρα του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Θαυματουργού του και Παλαμά, του διαπρέψαντος εν έτει ͵ατμ’ [1340].

Φωτός λαμπρόν κήρυκα νυν όντως μέγαν,
Πηγή φάους άδυτον άγει προς φέγγος (4).

(4) Τον Βίον τούτου όρα εις το Νέον Εκλόγιον, το οποίον συνέγραψε Φιλόθεος ο Κωνσταντινουπόλεως. Εορτάζεται δε ο Άγιος ούτος κατά την δευτέραν Κυριακήν της μεγάλης τεσσαρακοστής.

*

Ο Άγιος Νεομάρτυς Κωνσταντίνος, ο εξ Ύδρας μεν βλαστήσας, εν δε τη Ρόδω μαρτυρήσας εν έτει ͵αω’ [1800], αγχόνη τελειούται.

Ύδρα ανύδρω νυν ρέει ύδωρ ξένον,
Των ιαμάτων εκ σορού Κωνσταντίνου (5).

(5) Το Μαρτύριον τούτου συνέγραψεν η εμή αδυναμία, ωσαύτως δε και Ακολουθίαν ολόκληρον συνέθηκα εις αυτόν. Και όρα αυτά εις την νεοτύπωτον αυτού φυλλάδα, και εις το Νέον Λειμωνάριον.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΙΔ΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Φιλίππου ἑνὸς τῶν ιβ΄.

Ἀρθεὶς Φίλιππος ἐκ ποδῶν ἐπὶ ξύλου,
Τὰ τῶν ποδῶν σοι νίπτρα Σῶτερ ἐκτίει (ἤτοι πληρόνοι).

Ἤρθης κᾀκκεφαλῆς δεκάτῃ Φίλιππε τετάρτῃ.

Οὗτος ὁ Ἀπόστολος ἐκατάγετο ἀπὸ τὴν Βηθσαϊδὰ τῆς Γαλιλαίας, συμπολίτης ὢν Ἀνδρέου καὶ Πέτρου τῶν Ἀποστόλων. Πολὺς δὲ ἦτον ὁ θεῖος Ἀπόστολος οὗτος κατὰ τὴν σύνεσιν, σχολάζων εἰς τὰς βίβλους τῶν Προφητῶν, καὶ παρθένος εἰς ὅλην του τὴν ζωὴν γνωριζόμενος. Τοῦτον εὑρὼν ὁ Κύριος μετὰ τὸ βάπτισμα ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, ἐκάλεσεν αὐτὸν εἰς τὸ νὰ τοῦ ἀκολουθήσῃ, αὐτὸς δὲ πάλιν ἀπαντήσας τὸν Ναθαναὴλ «Ὃν ἔγραψε, τοῦ εἶπε, Μωσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ Προφῆται, εὑρήκαμεν Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ» (Ἰω. α΄, 46). Καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ ῥητὰ εὑρίσκονται εἰς τὰ Ἅγια Εὐαγγέλια, περὶ τοῦ Ἀποστόλου τούτου διαλαμβάνοντα.

Οὗτος λοιπὸν λαβὼν εἰς κλῆρον (1) τὴν γῆν τῆς Ἀσίας (τῆς μικρᾶς δηλαδή) εἶχεν ἀκολουθοῦντα αὐτῷ καὶ συμβοηθοῦντα εἰς τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τὸν Ἀπόστολον Βαρθολομαῖον. Εἶχε δὲ καὶ τὴν σαρκικήν του ἀδελφὴν Μαριάμνην, ἀκολουθοῦσαν καὶ διακονοῦσαν αὐτούς. Διαπερνῶντες οὖν οἱ Ἀπόστολοι οὗτοι τὰς πόλεις τῆς Λυδίας καὶ Μυσίας, καὶ εἰς αὐτὰς κηρύττοντες τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, πολλοὺς πειρασμοὺς καὶ κακοπαθείας ἔλαβον ἀπὸ τοὺς ἀπίστους, δερνόμενοι, ῥαβδιζόμενοι, φυλακιζόμενοι, καὶ λιθοβολούμενοι. Ἔπειτα εὗρον τὸν ἠγαπημένον μαθητὴν καὶ Θεολόγον Ἰωάννην εἰς τὴν Ἀσίαν κηρύττοντα τὸν Χριστόν. Ὅταν καὶ ἡ τοῦ ἀνθυπάτου Νικάνωρος γυνὴ ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστόν. Καὶ ὅταν ἡ τοῦ Στάχυος οἰκία ἐκάη ἀπὸ τὸν ἀνθύπατον καὶ ἀπὸ τὸν λαὸν τῶν Ἑλλήνων. Πηγαίνωντας δὲ εἰς τὴν Ἱεράπολιν ὁ θεῖος Φίλιππος, ἐσύρθη κατὰ γῆς ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας μέσα εἰς τὰς πλατείας τῆς πόλεως. Ἔπειτα τρυπηθεὶς εἰς τοὺς ἀστραγάλους τῶν ποδῶν, ἐκαρφώθη κατακεφαλῆς εἰς ἕνα ξύλον, καὶ ἔτζι προσευχηθείς, παρέδωκε τὴν ἁγίαν του ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ.

Εὐθὺς δὲ ὁποῦ ἐξέπνευσεν ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος, φοβηθεῖσα ἡ γῆ, ὡσὰν νὰ ἦτον ἔμψυχος, εὔγαλεν ἕνα φοβερὸν ἦχον καὶ μουγγισμόν. Καὶ οὕτως ἐσχίσθη καὶ πολλοὺς ἀπίστους κατέχωσεν. Οἱ δὲ λοιποὶ φοβηθέντες, ἐπρόσπεσαν εἰς τὸν θεῖον Βαρθολομαῖον καὶ εἰς τὴν Ἁγίαν Μαριάμνην, κρεμασμένους καὶ αὐτοὺς ὄντας. Λύσαντες δὲ αὐτοὺς ἀπὸ τὸ ξύλον, ἐπρόστρεξαν εἰς τὴν ἀληθινὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ. Ὅθεν καὶ ἐνταφίασαν τὸ λείψανον τοῦ Ἀποστόλου, ὁ δὲ Ἅγιος Βαρθολομαῖος καταστήσας τὸν ἀνωτέρω Στάχυν Ἐπίσκοπον ἐν τῇ πόλει (2) εὐγῆκε καὶ ἐπῆγεν ὁμοῦ μὲ τὴν Μαριάμνην εἰς τὴν Λυκαονίαν. (Τὸν κατὰ πλάτος Βίον τοῦ Ἀποστόλου τούτου ὅρα εἰς τὸν Νέον Παράδεισον (3).)

(1) Τί ἦτον ὁ κλῆρος ὁποῦ ἔβαλον οἱ Ἀπόστολοι, ὅρα εἰς τὴν δεκάτην τρίτην τοῦ Σεπτεμβρίου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τοῦ Συναξαρίου τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Κορνηλίου.

(2) Ἄλλος φαίνεται νὰ ᾖναι ὁ Στάχυς οὗτος, ἀπὸ τὸν Στάχυν τὸν γενόμενον Ἐπίσκοπον ἐν τῷ Βυζαντίῳ. Διότι ἐκεῖνος μέν, ἐχειροτονήθη Ἐπίσκοπος Βυζαντίου ἀπὸ τὸν πρωτόκλητον Ἀνδρέαν τὸν Ἀπόστολον, ὡς φαίνεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ ἐκείνου κατὰ τὴν τριακοστὴν τοῦ Νοεμβρίου μηνός. Οὗτος δέ, ἐχειροτονήθη ἀπὸ τὸν Βαρθολομαῖον ἐκεῖσε ἐν τῇ τῆς Ἀσίας πόλει: ἤτοι ἐν τῇ Ἱεραπόλει, ὡς γράφει ὁ χειρόγραφος Συναξαριστής. Ὅθεν οὐκ ὀρθῶς γράφεται ἐν τῷ τετυπωμένῳ Συναξαριστῇ, ὅτι ἐχειροτονήθη οὗτος ἐν Βυζαντίῳ.

(3) Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὸν Ἀπόστολον τοῦτον Φίλιππον ἐγκώμιον πλέκει Νικήτας ὁ Ῥήτωρ, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἀντλήσατε ὕδωρ μετ’ εὐφροσύνης». (Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου καὶ τῇ τοῦ Βατοπαιδίου.) Ὁμοίως καὶ ἄλλο ἐγκώμιον αὐτοῦ σῴζεται ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ τοῦ Θεοῦ Θεὸς Λόγος». Ὁμοίως καὶ ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται ἄλλο, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἀποστολικῆς μνησθῆναι ἠξιωμένος χάριτος».

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Θαυματουργοῦ τοῦ καὶ Παλαμᾶ, τοῦ διαπρέψαντος ἐν ἔτει ͵ατμ΄ [1340].

Φωτὸς λαμπρὸν κήρυκα νῦν ὄντως μέγαν,
Πηγὴ φάους ἄδυτον ἄγει πρὸς φέγγος (4).

(4) Τὸν Βίον τούτου ὅρα εἰς τὸ Νέον Ἐκλόγιον, τὸ ὁποῖον συνέγραψε Φιλόθεος ὁ Κωνσταντινουπόλεως. Ἑορτάζεται δὲ ὁ Ἅγιος οὗτος κατὰ τὴν δευτέραν Κυριακὴν τῆς μεγάλης τεσσαρακοστῆς.

*

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Κωνσταντῖνος, ὁ ἐξ Ὕδρας μὲν βλαστήσας, ἐν δὲ τῇ Ῥόδῳ μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αω΄ [1800], ἀγχόνῃ τελειοῦται.

Ὕδρᾳ ἀνύδρῳ νῦν ῥέει ὕδωρ ξένον,
Τῶν ἰαμάτων ἐκ σοροῦ Κωνσταντίνου (5).

(5) Τὸ Μαρτύριον τούτου συνέγραψεν ἡ ἐμὴ ἀδυναμία, ὡσαύτως δὲ καὶ Ἀκολουθίαν ὁλόκληρον συνέθηκα εἰς αὐτόν. Καὶ ὅρα αὐτὰ εἰς τὴν νεοτύπωτον αὐτοῦ φυλλάδα, καὶ εἰς τὸ Νέον Λειμωνάριον.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Α’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Των Αγίων Φιλίππου του Αποστόλου, Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά κ.α.