Στο χωριό Λέτνικωφ, στις 28 Αυγούστου του 1876, γεννήθηκε από γονείς αγρότες ο ιερομάρτυς Μακάριος. Στο άγιο Βάπτισμα ο πατέρας του Νικόλαος και η μητέρα του Ευδοκία του έδωσαν το όνομα Παύλος. Παιδί ήταν ακόμα, όταν αποφάσισε να γίνει μοναχός, ύστερ’ από ένα θαυμαστό όραμα, του οποίου το περιεχόμενο σε κανέναν ποτέ δεν αποκάλυψε. Από τότε όλα τα εγκόσμια έπαψαν να ενδιαφέρουν τον μικρό Παύλο. Όταν μπήκε στην εφηβική ηλικία, βρήκε μιαν απόμακρη σπηλιά και πήγαινε εκεί συχνά για να προσευχηθεί.
Μετά το Δημοτικό Σχολείο φοίτησε σε Εκκλησιαστικό Σεμινάριο. Από την 1η Ιανουαρίου του 1898 μέχρι τις 29 Νοεμβρίου του 1902 υπηρέτησε στον στρατό.
Το 1905 εγκαταβίωσε στη Μονή Τσούντωφ της Μόσχας, όπου παρέμεινε ως δόκιμος μοναχός πέντε περίπου χρόνια, επιδεικνύοντας άμεμπτη διαγωγή, ζήλο για τη μοναχική πολιτεία και παραδειγματική υπακοή.
Στις 22 Ιανουαρίου του 1911 εκάρη μοναχός και ονομάστηκε Μακάριος. Δέκα μέρες αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και στις 6 Σεπτεμβρίου του 1913 πρεσβύτερος.
Τον Αύγουστο του 1914, με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, επιστρατεύθηκε και υπηρέτησε ως στρατιωτικός ιερέας στο 400 Κινητό Νοσοκομείο του Στρατού. Επέστρεψε από το μέτωπο στο μοναστήρι του στις 12 Οκτωβρίου του 1915.
Μετά το κλείσιμο της Μονής Τσούντωφ από τις σοβιετικές αρχές, ο ιερομόναχος Μακάριος τοποθετήθηκε στο Πατριαρχικό Μετόχι της Αγίας Τριάδος.
Στις 3 Απριλίου του 1922 ήρθε στο Μετόχι η Επιτροπή Αφαιρέσεως των Εκκλησιαστικών Τιμαλφών για να κατάσχει τα ιερά σκεύη και αντικείμενα του μετοχιακού Ναού του Αγίου Σεργίου. Τα μέλη της Επιτροπής συμπεριφέρονταν με προκλητική σκαιότητα και ασέβεια. Ο π. Μακάριος τους αποκάλεσε άρπαγες και βέβηλους, γι’ αυτό και συνελήφθη αμέσως και οδηγήθηκε στη φυλακή.
Στη δίκη του ο πρόεδρος του δικαστηρίου τον ρώτησε:
– Παραδέχεστε πως είστε ένοχος;
– Όχι, δεν το παραδέχομαι.
– Αλλά το γεγονός για το οποίο σας κατηγορούν;…
– Το γεγονός το παραδέχομαι.
– Λοιπόν, ποιο είναι αυτό;
– Αποκάλεσα άρπαγες και βέβηλους τα μέλη της Επιτροπής Αφαιρέσεως των Εκκλησιαστικών Τιμαλφών. Και τους αποκάλεσα έτσι, παρακινημένος από τη χριστιανική μου συνείδηση και το ποιμαντικό μου καθήκον. Οι κοσμικοί δεν έχουν το δικαίωμα ούτε καν να μπαίνουν στο ιερό Βήμα. Εκείνοι, όμως, όχι μόνο μπήκαν, και μάλιστοι με προκλητική ασέβεια, αλλά και άπλωσαν τα χέρια τους στα ιερά σκεύη. Η ενέργειά τους με συγκλόνισε. Τους αποκάλεσα, λοιπόν, άρπαγες και βέβηλους, επειδή διέπραξαν ιεροσυλία.
-Θεωρείτε, δηλαδή, ότι τα μέλη της Επιτροπής ενεργούσαν πραγματικά ως άρπαγες;
– Ακριβώς. Αυτό που έκαναν είναι βεβήλωση για κάθε πιστό, πολύ περισσότερο για έναν υπηρέτη του αγίου θυσιαστηρίου. Μα πώς είναι δυνατόν; Μπορώ να έρθω εγώ στο σπίτι σας και ν’ αρπάξω τα πράγματά σας;
– Πού εκφράζατε αυτές τις απόψεις; Κοντά στον ναό;
– Στο Πατριαρχικό Μετόχι.
– Πού προσβάλατε την Επιτροπή;
– Στον ναό του Μετοχίου, όταν αφαιρούσαν τα τιμαλφή.
– Αφαίρεσαν πολλά;
– Υπήρχαν κάποια μικρά στεφάνια πίσω από την αγία Τράπεζα. Πάτησαν πανω στην αγία Τράπεζα και άρχισαν να τα βγάζουν. Τότε τους αποκάλεσα άρπαγες και βέβηλους, και με συνέλαβαν.
– Θεωρείτε ότι τον καιρό της τσαρικής μοναρχίας ήταν καλύτερα για τον κλήρο;
– Κάπως καλύτερα. Η ζωή ήταν πιο εύκολη.
– Τώρα είναι πιο δύσκολη;
– Ναι, πιο δύσκολη.
– Ο Χριστιανισμός και η μοναρχία ταυτίζονται;
– Τι σχέση έχει ο Χριστιανισμός με τη μοναρχία; Αλλο πράγμα είναι ο Χριστιανισμός και άλλο η μοναρχία.
– Επιτρέπεται ένας χριστιανός να είναι μοναρχικός;
– Επιτρέπεται.
– Δηλαδή απ’ όλες τις μορφές εξουσίας μόνο τη μοναρχία θεωρείτε καλή;
– Όλες τις θεωρώ καλές.
– Η σοβιετική εξουσία είναι καλή;
– Όταν κάνει το καλό, είναι καλή. Όταν κάνει το κακό, είναι κακή. Τι να λέμε τώρα;… Οι δικές μου πεποιθήσεις είναι διαφορετικές από τις δικές σας. Δεν βρίσκουμε άκρη…
– Γνωρίζετε ότι ο πατριάρχης σας θεωρεί τη σοβιετική εξουσία διαβολική; Διαβάσατε την εγκύκλιό του του έτους 1919, στην οποία γράφει πως η εξουσία μας είναι γέννημα του άδη;
– Τώρα καταλαβαίνω πως είστε άνθρωποι άπιστοι.
– Απαντήστε στο ερώτημά μου, αν θέλετε. Αν, πάλι, δεν μπορείτε, πέστε μου τη δική σας άποψη: Από τον Θεό ή από τον διάβολο είναι η σοβιετική εξουσία;
– Από τον Θεό.
– Πώς, λοιπόν, λέτε ότι η μοναρχία ήταν καλύτερη;
– Μα δεν εναντιώνομαι καθόλου στην εξουσία σας.
– Αφού ήδη προσβάλατε τους εκπροσώπους της.
– Επειδή πρώτα εκείνοι πρόσβαλαν τα ιερά και τα όσιά μας.
– Δεν γνωρίζετε πως οι μοναρχικοί είναι εχθροί της εργατικής τάξης; Ανήκετε κι εσείς στη δική τους συμμορία;
– Εγώ εχθρούς δεν έχω. Και για όσους με εχθρεύονται, προσεύχομαι να τους συγχωρήσει ο Θεός.
– Όπως φαίνεται, δεν προσεύχεστε και πολύ για τη σοβιετική εξουσία.
– Όχι, προσεύχομαι πάντοτε, λέγοντας: «Κύριε, κάνε τους να γνωρίσουν την αλήθεια». Όλοι οι άνθρωποι αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον… Αναγνωρίζω ότι και η δική σας επιθυμία είναι να οικοδομήσετε ένα καλύτερο μέλλον για τον λαό και τη χώρα μας. Αυτό, όμως, προσπαθείτε να το πετύχετε με τις δικές σας δυνάμεις, δίχως τον Θεό, μολονότι Εκείνος μας βεβαίωσε πως χωρίς τη δική Του δύναμη δεν μπορούμε να κατορθώσουμε τίποτα…
Ο εισαγγελέας, φανερά εκνευρισμένος, διέκοψε τον π. Μακάριο, λέγοντας:
– Εσείς μας κάνετε κήρυγμα! Σας ρωτάω: Θεωρείτε τη μοναρχία εχθρό του εργαζόμενου λαού;
– Σας είπα ότι δεν έχω εχθρούς.
– Γνωρίζετε ιστορία. Υπήρχαν και κακές πλευρές στη μοναρχία;
– Ναι, αυτό είναι γνωστό.
– Αν, λοιπόν, οι εκπρόσωποι μιας κακής μοναρχίας διέπρατταν βεβήλωση, αρπάζοντας τα εκκλησιαστικά σκεύη, θα σωπαίνατε;
– Δεν θα σώπαινα. Τα ιερά πράγματα είναι πάνω από κάθε εξουσία.
Την τελευταία ημέρα της δίκης, μετά την απολογία του, ο π. Μακάριος, αφήνοντας τη ζωή του στα χέρια του Θεού, είπε στους δικαστές: «Κρίνετε σύμφωνα με τον νόμο σας». Και αργότερα, στη φυλακή, έλεγε στους συγκρατούμενούς του ιερείς: «Περιμένω ανυπόμονα τη συνάντηση με τον Κύριό μου, τον Ιησού Χριστό!».
Εκτελέστηκε στις 18 Μαΐου του 1922 και τάφηκε δίπλα στο νεκτροταφείο Καλιτνικόφσκι.
Από το βιβλίο: Ηγουμένου Δαμασκηνού (Ορλόφσκι), ΑΓΙΟΙ ΚΑΤΑΔΙΚΟΙ. Ρώσοι ιερομάρτυρες και ομολογητές του 20ού αιώνα. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2014, σελ. 51.
