Η αγάπη, με την γενική έννοια, είναι ο πόθος του ανθρώπου για κάθε τι το καλό και ωραίο, για κάθε τι το επιθυμητό. Η χριστιανική αγάπη είναι η θεία δύναμη που εκχύνεται στην καρδιά του άνθρωπου με το Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος, με το οποίο ανάβει ο θερμός και καθαρός πόθος για τον Θεό, το αγαθό ή οτιδήποτε άξιο τιμής, και η καρδιά του ανθρώπου επιθυμεί με όλες τις δυνάμεις της την ένωση μ’ Αυτόν και την πραγματοποίηση του θελήματός Του, θυσιάζοντας εν ώρα ανάγκης οποιοδήποτε ανθρώπινο αγαθό.
Η θεία αγάπη χωρίζεται σε δύο μέρη, και συγκεκριμένα: στην αγάπη, που κερδίζεται με την εκτέλεση όλων των καλών έργων και προπαντός με την καθαρή καρδιακή προσευχή, και δεύτερον στην αγάπη που εκφράζεται με τις άκτιστες θείες ενέργειες, οι οποίες είναι δώρο του Ουρανού (Ηθική Θεολογία π. Δημ. Στανιλοάε).
Όλα τα καλά έργα βοηθούν τον άνθρωπο να αποκτήσει την θεία αγάπη, αλλά περισσότερο από όλα η καθαρή προσευχή. Διότι με αυτή «κράζοντας ο άνθρωπος προς τον Θεό, εξέρχεται έξω από το είναι του» (άγιος Μάξιμος Ομολογητής). Το μεγαλύτερο αμάρτημα είναι η χαλάρωση και εκδίωξη από την καρδιά μας της θείας αγάπης. Είναι κακία που ισοδυναμεί με την αυτοκτονία του άνθρωπου (Πράξ. 27:41, Α’ Ιω. 3:15, 4:20).
Υπάρχουν πέντε είδη αγάπης: Η πρώτη και η δεύτερη είναι πνευματικές, η τρίτη είναι αγάπη φυσική, άρα ούτε καλή ούτε κακή, ενώ οι δύο τελευταίες οδηγούν στην τιμωρία και καταδίκη. Η αγάπη του Θεού και του πλησίον οδηγούν στην σωτηρία αυτούς που τις εκτελούν, διότι σ’ αυτές κρέμεται όλος ο νόμος και οι προφήται (Ματθ. 13:37-40). Η φυσική αγάπη είναι των γονέων προς τα παιδιά και το αντίστροφο. Ενώ οι αγάπες που καταδικάζονται είναι: η σαρκική – εμπαθής αγάπη και η του συμφέροντος δηλαδή για τη δόξα, τα χρήματα κλπ.
Η χριστιανική αγάπη τόσο προς τον Θεό όσο και προς τον συνάνθρωπο αποδεικνύεται με τα καλά έργα, όπως: την ελεημοσύνη, την βοήθεια στους έχοντες κάποια ανάγκη, την υποδοχή στους ξένους, την ανάπαυση και συμπαράσταση στους πονεμένους, την υποστήριξη των αδυνάτων, την απόκρυψη των ελαττωμάτων των άλλων, την συγχώρηση σ’ αυτούς που μας λύπησαν, την προσευχή για την ευόδωση των έργων των άλλων, την θυσία του εαυτού μας για τους άλλους κλπ. (Β’ Κορ. 8:12, Α’ Θεσ. 2:8, Β’ Τιμ. 11:10, Α’ Ιω. 3:6 κλπ).
Από το βιβλίο: Πνευματικοί Διάλογοι με Ρουμάνους πατέρες. Εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1980 (§§ 19-23).
