Ο άγιος Ιωσήφ γεννήθηκε το 1568 στη Ραγούζα από γονείς με καλή οικονομική κατάσταση. Ο πατέρας του, Τζοβάνι Φούσκο, Βενετός καραβοκύρης, εγκαταστάθηκε στη Ραγούζα (σήμερα Ντουμπρόβνικ) της Δαλματίας, η οποία, μεταξύ 1420-1797, βρισκόταν υπό τη βενετική κατοχή. Η μητέρα του Αικατερίνη είχε γεννηθεί στη Λήμνο, από γονείς που ζούσαν εκεί.
Ο πατέρας του, ακολουθώντας την παράδοση που συνέδεε τους Βενετούς, αρχικά σαν κατακτητές, με τη Λήμνο, έμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα στο νησί, όπου και γνώρισε τη γυναίκα του Αικατερίνη. Σαν θαλασσοπόρος ήταν όλο σε ταξίδια και ο Ιάκωβος (όπως λεγόταν ο άγιος ως λαϊκός) μεγάλωσε μόνο με τη μητέρα του Αικατερίνη. Αυτή ήταν ορθόδοξη και ευλαβής και έδωσε στον μικρό Ιάκωβο μια καλή και χριστιανική ανατροφή που και η ίδια είχε πάρει από τους γονείς της, στο γειτονικό του Αγίου Όρους νησί της, τη Λήμνο.
Ο Ιάκωβος, μετέπειτα άγιος Ιωσήφ, ήταν δώδεκα ετών όταν ο πατέρας του παρασύρθηκε στο βυθό της θάλασσας με το πλοίο του σε μια μεγάλη θαλασσοταραχή. Η μητέρα του Αικατερίνη, μη έχοντας συγγενείς στη Ραγούζα, έφυγε στον αδελφό της, ο οποίος ήταν μεγάλος έμπορος στην Αχρίδα.
Εδώ ο Ιάκωβος σπούδασε επί τρία χρόνια και πήρε μία καλή παιδεία. Δείχνοντας αγάπη για την Εκκλησία και για τα ιερά, ο νεαρός Ιάκωβος με την άδεια της μητέρας του πάρθηκε στη μονή της Θεοτόκου της Αχρίδας από τον εξάδελφό της που ήταν ιερομόναχος εκεί. Στο μοναστήρι της Θεοτόκου έμεινε πέντε χρόνια, συνέχισε τις σπουδές και απόκτησε μια καλή μόρφωση.
Το 1588 έφυγε με τον δόκιμο μοναχό Νικόδημο στο Άγιο Όρος, πήγε στο μοναστήρι του Παντοκράτορος, έγινε μοναχός και έλαβε το όνομα Ιωσήφ. Μετά από δύο χρόνια έλαβε το χάρισμα της ιεροσύνης.
Στη μονή Παντοκράτορος συνέλεξε πολλή μάθηση στα χρόνια που έμεινε εκεί και έγινε άριστος καλλιγράφος, γεγονός που τον έκανε περιζήτητο στο Άγιο Όρος. Ο άγιος Ιωσήφ έγινε διάσημος για το γράψιμό του και τον κάλεσαν στη Μεγίστη Λαύρα.
Εκεί έζησε μία αγγελική ζωή με προσευχές, νηστείες και το διακόνημά του, περνώντας διαδοχικά στα μοναστήρια του Παντοκράτορος, του Χιλανδαρίου, του Ξηροποτάμου και τελικά στο Βατοπαίδι. Εδώ ο άγιος έκανε τα πρώτα θαύματα και έγινε γνωστός ως θαυματουργός, θεραπεύοντας πολλούς μοναχούς από τις αρρώστιες τους με την προσευχή και βάζοντας το δεξί χέρι στο μέτωπό τους.
Από το Βατοπαίδι ο άγιος Ιωσήφ εκλέχθηκε ηγούμενος στο μοναστήρι του αγίου Στεφάνου στην Αδριανούπολη, το οποίο ποίμανε για έξι χρόνια και το έβαλε σε μία καλή σειρά. Μετά ξαναγύρισε στο Άγιο Όρος και πήγε στο μοναστήρι του Κουτλουμουσίου και από εκεί πάλι στο Βατοπαίδι.
Το 1650, όταν ο άγιος Ιωσήφ βρισκόταν στο Βατοπαίδι, εξελέγη μητροπολίτης της Τιμισοάρας, που τότε βρισκόταν υπό τον τουρκικό ζυγό. Ο άγιος μόνασε στο Άγιο Όρος για 62 χρόνια (1588-1650) και διακρίθηκε για την αγιότητα της ζωής του, τις διδασκαλίες του και τα θαύματα που έκανε.
Καθώς ήταν προικισμένος με όλες αυτές τις αρετές, οι ορθόδοξοι της Τιμισοάρας έστρεψαν την προσοχή τους προς την πνευματική του προσωπικότητα και, παρά την προχωρημένη του ηλικία, 82 ετών, θέλησαν να τον έχουν μητροπολίτη, επειδή ήταν ξακουστός και τιμήθηκε ως άγιος ενώ ζούσε.
Έτυχε τότε να περάσει από το μοναστήρι του Βατοπαιδίου ο Ρουμάνος λόγιος Δαμασκηνός Ούντρεα που βρισκόταν σε προσκύνημα στο Άγιο Όρος. Ο άγιος Ιωσήφ τον πήρε δίπλα του και τον έβαλε να του μάθει ρουμανικά, τα οποία έμαθε με τη χάρη του Θεού σε τρεις μήνες μόνο, έτσι ώστε στην ενθρόνισή του στην Τιμισοάρα μίλησε στον κόσμο στα ρουμανικά και προκάλεσε μεγάλη χαρά.
Ο Δαμασκηνός έγινε διάκος, γραμματέας και μαθητής του αγίου, παραμένοντας κοντά του έξι χρόνια, όσο έζησε ακόμα στην περιοχή της Τιμισοάρας, ώστε το 1701 να συγγράψει το βίο του.
Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης
