Η παρθενία ως άκρα καθαρότητα της Παρθένου εκφράζει την πλήρη, ολοκληρωτική προσφορά και αγάπη της προς το Θεό και την τελειότητα κάθε είδους αρετής, που την κοσμούσε.
Ας δούμε και εμείς την παρθενική προσφορά της Κεχαριτωμένης Μαρίας προς το Θεό προ του τόκου, εν τω τόκω και μετά τον τόκον.
α) Παρθένος προ του τόκου
Η Παρθένος δεν είναι εκ κατασκευής αγία. Δεν συλλαμβάνεται ασπίλως, όπως κακώς δογματίζουν οι Παπικοί και έτσι την ξεχωρίζουν και αποκόπτουν από το ανθρώπινο γένος. Είναι καρπός του ανθρωπίνου γένους. Κληρονομεί βέβαια την αγιότητα τού σε κάθε γενεά καταλειπομένου από το Θεό εκλεκτού «λείμματος» (άγ. Συμεών ο Νέος Θεολόγος), αλλά δεν είναι έξω από τη φύση του Αδάμ.
Και εδώ είναι η προσφορά της. Ενώ κληρονομεί την άρρωστη φύση του Αδάμ, την ξεπερνά, ζει αναμάρτητα και υψώνεται προς το Θεό όσο κανένας άνθρωπος.
Μόνη η Παρθένος από όλους τους ανθρώπους «αντιστάθηκε από την αρχή ως το τέλος σε κάθε κακία. Απέδωσε έτσι στο Θεό αμόλυντη την ωραιότητα, που χάρισε στη φύση μας και χρησιμοποίησε αυτή μόνη όλα τα όπλα και όλη τη δύναμη, που έβαλε μέσα μας ο Θεός, χωρίς να της δοθεί βοήθεια από το Θεό περισσότερη απ’ αυτή, που έδωσε σε όλους τους ανθρώπους» (79).
Έτσι με την αρετή της μας έφερε την πρώτη καθαρότητα, ενώ ο Υιός της, που πάλι εκείνη μας χάρισε, μας έδωσε τη δεύτερη και καλύτερη καθαρότητα.
Φανέρωσε ακόμη τον άνθρωπο, όπως τον έπλασε ο Θεός και συγχρόνως φανέρωσε την άφατη σοφία και απέραντη φιλανθρωπία του Θεού.
Η νίκη αυτή της Παρθένου έχει μεγάλη σημασία, γιατί την πραγματοποίησε, ενώ μεσουρανούσε η κακία και χωρίς να έχει κληρονομήσει από το Θεό μια καθαρή φύση, όπως ο Αδάμ, που είχε τον ίδιο το Θεό γενάρχη, ούτε πάλι να έχει τη Χάρη που είχαν οι μετά Χριστόν άνθρωποι.
β) Παρθένος κατά τον τόκον
Η Παρθένος ήταν έτοιμη να δεχθεί τον Λόγο. Για να σαρκωθεί όμως ο Λόγος χρειαζόταν επιπλέον η πίστη και η συγκατάθεση της Παρθένου.
Γι’ αυτό και δεν συνελήφθη ο Χριστός με το «Χαίρε Κεχαριτωμένη» του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, αλλά μετά το διάλογο για τον υπέρ φύσιν τρόπο της συλλήψεως, όταν η Παρθένος είπε το «ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Τότε ο Λόγος «σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν».
Όπως ο Χριστός ήθελε και «συνελήφθη», έτσι και η μητέρα του έπρεπε να κυοφορήσει όχι αναγκαστικά, αλλά με όλη τη θέλησή της.
Ο Σωτήρας ήταν άνθρωπος και υιός ανθρώπου, όχι μόνο εξαιτίας της σάρκας, αλλά και διότι είχε και ψυχή και νου και θέληση και κάθε τι το ανθρώπινο. Έτσι και η μητέρα Του έπρεπε να υπηρετήσει τη γέννησή Του όχι μόνο με τη φύση του σώματος, αλλά και με το νου και τη θέληση και με όλη την ύπαρξή της και έτσι να εισαγάγει ολόκληρο τον άνθρωπο στην απόρρητη γέννηση (137).
Γι’ αυτό και η Παρθένος με χαρά δέχτηκε το λόγο του Αρχαγγέλου, σαν να άκουσε κάτι συνηθισμένο, κάτι που δεν ήταν καθόλου παράξενο. «Κι έτσι με γλώσσα μακάρια, με ψυχή καθαρή από ανησυχίες, με σκέψεις γεμάτες γαλήνη: “Ιδού η δούλη Κυρίου, είπε, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου”» (159).
γ) Παρθένος μετά τον τόκον
Προ του αχράντου τόκου της η Παρθένος με την αρετή της είχε ξεπεράσει όλους τους Αγίους και τους αγγέλους. Σ’ αυτή την αγάπη και αρετή προστίθεται τώρα και η μητρική αγάπη προς το μονογενή της Υιό.
Συμπαρίσταται στον Υιό της κατά την επίγεια ζωή και το έργο Του και συμμετέχει στις θλίψεις Του. Ιδιαιτέρως την ώρα των παθών κατέλαβε την Παρθένο θλίψη υπερβολική και απερίγραπτη, τέτοια που παραπλήσια ποτέ δεν ένοιωσε άνθρωπος.
Περισσότερο από όλους η Θεοτόκος πόνεσε για το σταυρικό θάνατο του Υιού της, αλλά και πρώτη από τις μυροφόρες γυναίκες τον είδε αναστάντα, τον γνώρισε, πρόσπεσε και άγγισε τα πόδια του και έγινε απόστολός του προς τους Αποστόλους του (άγ. Γρηγορίου Παλαμά, Ομιλία ιη’, Τη Κυριακή των Μυροφόρων).
Για το έργο της Θεοτόκου μετά την Ανάληψη του Υιού της ομιλεί επίσης ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Και μετά την άνοδο στους ουρανούς του σαρκωθέντος από αυτήν, τα μεγαλεία που είχαν τελεσθεί σ’ αυτήν από αυτόν υπεράνω νου και λόγου τα συναγωνιζόταν με την καρτερικότατη και πολυειδή άσκηση και με τις υπέρ ολοκλήρου του κόσμου ευχές και φροντίδες, και με τις συστάσεις και προτροπές προς τους θεοκήρυκες, που γύριζαν τα πέρατα, αυτή ήταν στήριγμα μαζί και παρηγοριά όλων, ακουόμενη και βλεπόμενη και συνεργαζόμενη παντοιοτρόπως στο κήρυγμα του ευαγγελίου. Κι έτσι έδειξε κατά νου και λόγο βίο άκρως αποτελεσματικό και πολιτεία» (Ομιλία εις την Κοίμησιν).
Όλη η κτίση αιωνίως δοξολογεί την Θεοτόκο (τόσο η δική μας όσο και οι άυλες και υπερφυείς ταξιαρχίες), γιατί και εκείνη δεν θα σταματήσει ποτέ να ευεργετεί όλη την κτίση.
(*) Οι παραπομπές στον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα είναι από μετάφραση του Π. Νέλλα και οι αριθμοί αναφέρονται στις σελίδες του βιβλίου «Η Θεομήτωρ», Αθήναι 1968.
Από το περιοδικό “Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ”, Έκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, τ. 1 (1996), άρθρο: «Η Κυρία Θεοτόκος ρίζα της ελευθερίας μας», σελ. 52 (αποσπάσματα).
