Από τις απάτες του δαίμονα μπορούμε να λυτρωθούμε με τη γνώση της διδασκαλίας των Πατέρων. Τι λένε δηλαδή για το θέμα αυτό. Διαβάζουμε και φωτιζόμαστε και μαθαίνουμε τις παγίδες και μεθοδείες του διαβόλου και κάνουμε αγώνα.
– Γέροντα, πώς να προσευχόμαστε; Να ζητάμε ονομαστικά ό,τι θέλουμε ή να λέμε μόνο την ευχή;
– Κοίταξε. Η σύντομη ευχή του Ιησού είναι σοφή, διότι ζητάμε το έλεος, το οποίο θα εκδηλωθεί ανάλογα με την ανάγκη που έχουμε. Λέμε: «Χριστέ μου, ελέησέ με. Εσύ ξέρεις από τι έχω ανάγκη και κατά το έλεός Σου δος μου».
– Δηλαδή, δεν πρέπει να ζητάμε στην προσευχή ούτε αξιώματα, ούτε δωρεές, ούτε θείον φως ούτε άλλες υλικές απολαύσεις.
– Όχι, ο Θεός δίνει ό,τι νομίζει Εκείνος σαν απαραίτητο για τη σωτηρία μας. Το ζητούμενο από εμάς είναι η με ταπείνωση και συντριβή υποταγή μας στο θείο θέλημά Του για τη σωτηρία μας.
– Πώς μπορούμε να έχουμε μέσα μας πάντοτε τον φόβο του Θεού;
– Είναι δύο ειδών φόβοι. Είναι ο φόβος της κολάσεως, όπως λέει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ότι «ο φόβος κόλασιν έχει», και δεύτερος φόβος είναι το συναίσθημα της υπεροχής, του μεγαλείου του Θεού. Μας συνέχει φόβος και τρόμος καθώς βλέπουμε και σκεπτόμαστε τα μεγαλεία του Θεού ενώπιόν μας.
Λοιπόν, ας μην έχουμε φόβο από ένοχη συνείδηση. Να το ξεπεράσουμε αυτό, αφού αποκαταστήσουμε τις σχέσεις μας με τον Θεό δια της μετανοίας. «Μετά φόβου και τρόμου την εαυτών σωτηρίαν κατεργάζεσθε».
– Να μας πείτε κάτι για την υπερηφάνεια, Γέροντα;
– Ναι. Κάποιος πήγε στον Γέροντά του και του είπε: «Γέροντα, έχω λογισμούς υπερηφανείας». «Α, ναι, παιδί μου. Εσύ εποίησες τον ουρανόν και την γην; Εσύ δημιούργησες τον ήλιο και τους αστέρες; Εσύ είσαι ο δημιουργός των ανθρώπων; Παιδί μου, γιατί καυχάσαι; Τι είσαι; “Τι δε έχεις ο ουκ έλαβες; ει δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;” (Α’ Κορ. 4:7). Ό,τι έχεις είναι από τον Θεό».
Ένας συνετός έτσι σκέπτεται. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ορίζει την ταπείνωση ως την αληθινή γνώση του εαυτού μας.
– Πώς μπορεί να υπάρχει στο ζεύγος πάντοτε ειρηνική συμβίωση;
– Να ξέρουν ότι από την ώρα της συνάψεως του γάμου δεν έχουν δικαίωμα εκατέρωθεν να σκέπτονται αυθαίρετα και ελεύθερα όπως θέλουν αυτοί. Είναι θεμελιώδες λάθος να λέει ο σύζυγος στη σύζυγο και τανάπαλιν, ότι το τάδε θέμα της οικογενείας μας θα λυθεί όπως σου είπα εγώ. Όχι. Θα λέει: «Εγώ έτσι νομίζω, τι προτείνεις εσύ;» Να συνέχονται και οι δυο τους από την θεμελιώδη αρχή της ταπεινώσεως. Είναι μεγάλη αρετή να αμφιβάλλουμε για την ορθότητα των λογισμών μας, πλην όσων αναφέρονται στον Θεό. Σε θέματα κρίσεως και επιλογής να είμαστε συγκρατημένοι. Να λέμε: «Αν δεν κάνω λάθος».
Ένας που θα κάνει γάμο, δεν θα πρέπει να σκέπτεται σαν ανύπαντρος. Είναι μεγάλη αμαρτία η αυθαίρετη σκέψη και η απολυτοποίηση των λογισμών και των κρίσεών μας. Και πρέπει να το προσέχουμε αυτό πάντοτε και στην καθημερινή μας ζωή. Σιγά-σιγά στην πορεία της πνευματικής ζωής πρέπει να προσέξει ο Χριστιανός το ευόλισθον του σαρκικού ανθρώπου.
Λοιπόν, και μέσα στην οικογένεια σαν μέσο πολεμικό, μέσο απωθήσεως των εχθρών και οικειώσεως του Θεού να χρησιμοποιούμε την προσευχή. Όσο έρωτα έχει η ψυχή για τον Θεό, τόσο καλύτερα γι’ αυτήν, διότι θα γεύεται καθημερινά αυτόν τον έρωτα και θα είναι πολύ ευτυχισμένη πνευματικά.
Απόσπασμα από συνομιλία του Γέροντα Δαμασκηνού Γρηγοριάτη με τον Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη τον Ιούλιο του 2005, ένα χρόνο πριν από την κοίμηση του π. Θεοκλήτου.
