«Και έφαγον πάντες και εχορτάσθησαν και ήραν το περισσεύον
των κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλήρεις» (Ματθ. 4:20)
Στην ειρηνική περίοδο που ζούμε – δόξα τω Θεώ – καθετί που μας είναι απαραίτητο το έχουμε σε αφθονία. Έχουμε ακόμη και απολαμβάνουμε πράγματα, που δεν μας είναι αναγκαία. Φτάνουμε να ζητούμε και να καταναλίσκουμε και πολυτελή και περιττά ίσως πράγματα. Είναι αρκετά για να ικανοποιήσουμε την πείνα και όλες τις βασικές μας ανάγκες. Περισσεύουν μάλιστα. Γι’ αυτό αρχίζουμε να μη λογαριάζουμε την αξία τους. Άλλοι τα σπαταλούν κι άλλοι τα περιφρονούν. Πετάμε, πολλές φορές, το κομμάτι το ψωμί που περισσεύει. Πετάμε στα σκουπίδια το υπόλοιπο του φαγητού. Αφήνουμε από αμέλεια να χαλάσουν και να σαπίσουν αντικείμενα και τρόφιμα, που θα μπορούσαμε να προλάβουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε. Δεν λογαριάζουμε το κομμάτι του υφάσματος που περισσεύει. Μόλις παλιώσει λίγο ένα φόρεμα ή αν υποψιαστούν πως περνάει η μόδα του, πετιέται κι αυτό στα άχρηστα. Γέμισαν τα σκουπίδια από ένα πλήθος χρήσιμα πράγματα, που κάτω από άλλες συνθήκες ή σε άλλη εποχή θα μας ήταν πολύτιμα.
Είναι κι αυτό μια κακή εκτίμηση και κακή αντιμετώπιση των αγαθών που ο Θεός μάς χαρίζει. Δεν τα δίνει Εκείνος, για να τα σπαταλάμε και να τα πετάμε. Το καθετί έχει την ιδιαίτερη αξία του. Αν εμείς, στο τέλος, δεν το έχουμε ανάγκη, κάποιος άλλος το στερείται. Αν του το δώσουμε, θα μας ευγνωμονεί. Του Θεού είναι το καθετί που απολαμβάνουμε. Δεν μας ανήκει. Το χρωστάμε σ’ Εκείνον και τους αδελφούς Του. Ή αν το κρατήσουμε, το σωστό είναι να το αξιοποιήσουμε. Ποτέ μην το πετάξουμε. Είναι περιφρόνηση αυτό των αγαθών του Θεού, που δεν μπορεί να μείνει χωρίς συνέπειες. Όταν περιφρονούμε τα δωρήματά Του, θα έρθει η ώρα που θα τα στερηθούμε. Και θα είναι η στέρηση αυτή φυσικό αποτέλεσμα της δικής μας της στάσης. Δεν μας τα στερεί ο Θεός τα αγαθά Του. Εμείς, όταν τα περιφρονούμε, τα χάνουμε.
Ο Κύριος, για να μας τονίσει πόσο σημαντικό είναι αυτό, χρησιμοποίηση τον ακόλουθο τρόπο. Όταν ευλόγησε τους πέντε άρτους και «εχορτάσθησαν» με αυτούς πέντε χιλιάδες «χωρίς γυναικών και παιδίων» κατά τρόπο θαυματουργικό, καθώς το ιερό Ευαγγέλιο μάς διασώζει, έδωσε εντολή στους μαθητές Του να περισυλλέξουν τα «περισσεύματα των κλασμάτων». Έφαγαν και χόρτασαν οι ακροατές του Κυρίου. Περίσσευσαν και αρκετά κομμάτια. Θα μπορούσαν τώρα να πεταχτούν. Άλλωστε, θα έλεγε κανένας, αφού ο Κύριος ευλογεί και τόσο θαυματουργικά χορταίνουν οι άνθρωποι, τι τα ήθελαν τα υπόλοιπα που έμειναν; Αλλά Αυτός σκέπτεται με άλλον τρόπο. Και δείχνει πως τίποτε δεν πρέπει να πετιέται.
Η οικονομία, το νοικοκυριό είναι αρετές που ο Χριστιανισμός ιδιαιτέρως τις τιμά. Στην ουσία του είναι η ορθή διαχείριση των υλικών αγαθών, που ο καλός Θεός σκορπίζει πλουσιοπάροχα, για να περιποιηθούμε το σώμα και να αντιμετωπίσουμε τη ζωή. Ανήκουν σε όλους τους ανθρώπους αυτά τα αγαθά, μα προπαντός ανήκουν στον Κύριο που τα δίνει. Με τον σεβασμό και τη συναίσθηση πως θεϊκές δωρεές έχουμε στα χέρια μας πρέπει να τα μεταχειριζόμαστε. Με τη συναίσθηση πως εμείς είμαστε απλοί διαχειριστές τους. Αυτό άλλωστε είναι η πραγματικότητα.
Έτσι θα παίρνει την αξία του το κάθε αντικείμενο. Θα βρίσκει το καθετί τη θέση του. Θα χρησιμοποιείται το πιο μικρό και ασήμαντο πράγμα, για να αναπληρώσει κάποια έλλειψη, να καλύψει μιαν ανάγκη. Το περίσσευμα που θα προκύψει απ’ αυτή τη λογική και μετρημένη διαχείριση θα είναι πολύτιμο. Κάποια άλλη ανάγκη βασική καμιά φορά, του ίδιου ανθρώπου ή της οικογένειάς του, θα ικανοποιήσει. Κάτι που θα βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής, του σπιτιού τις ανέσεις. Κάτι που θα επιτρέψει μια περισσότερη ξεκούραση ή λίγη καλή ψυχαγωγία. Κι ακόμη, ό,τι περισσεύει μπορεί να δώσει χαρά σε ανθρώπους που τη στερούνται. Να ικανοποιήσει βασικές ανάγκες ανθρώπων που ζουν γύρω μας. Γιατί είναι τραγικό. Σ’ αυτή την εποχή, με τον τόσο πλούτο των αγαθών, υπάρχουν παιδιά που υποσιτίζονται και νέοι που κινδυνεύει η ζωή τους από έλλειψη ενός φαρμάκου. Υπάρχουν οικογένειες που στερούνται και αυτό το ψωμί. Λαοί ολόκληροι που τους θερίζει η αβιταμίνωση και η πείνα. Δίπλα μας ζουν άνθρωποι που στερούνται τα στοιχειώδη για τη διατήρησή τους στη ζωή και μια αξιοπρεπή παρουσία τους στην κοινωνία. Όλων αυτών τα ελλείμματα μπορούν να αναπληρωθούν με το δικό μας το νοικοκύρεμα και της αγάπης μας τη φλόγα.
Λίγος καιρός που τα άχρηστα αντικείμενα των σπιτιών μιας περιοχής των Αθηνών περισυλλέχτηκαν και διατέθηκαν με τον κατάλληλο τρόπο, για να αποτελέσει το τίμημά τους ανυπολογίστως αξιόλογο χρηματικό ποσό, που έδωσε σημαντικότατη ενίσχυση στο ταμείο των πτωχών της Ιεράς Αρχιεπισκοπής. Επίσης το περίσσευμα των κουβερτών και μερικών άλλων αντικειμένων μέσα στην Αθήνα αποτέλεσε έναν αξιολογότατο όγκο, που μεταφέρθηκε στη Ρουμανία και ανακούφισε τους ταλαιπωρημένους από την πλημμύρα αδελφούς μας χριστιανούς της χώρας εκείνης. Επί χρόνια τώρα, εξάλλου, μετά τον πόλεμο κυρίως, ένας μεγάλος αριθμός ελληνικών οικογενειών έχει αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ιματισμού τους με τα περισσεύματα του ιματισμού που μας στέλλονται ως βοήθεια από τους πιστούς χριστιανούς ξένων χωρών.
Μένει να αντιληφθούμε κι εμείς την ωφελιμότητα και τη σημασία που έχει η περισυλλογή των υπολοίπων από τα υλικά αγαθά μας. Το καλό που γίνεται σ’ εμάς. Την ευγνωμοσύνη που δείχνουμε μ’ αυτόν τον τρόπο στον Θεό, που μας τα χαρίζει. Είναι μια αναγνώριση της αγάπης του Κυρίου και εκτίμηση των δωρημάτων Του. Να αντιληφθούμε, τέλος, το καλό που μπορεί να προκύψει για τους άλλους απ’ αυτή την περισυλλογή. Μια τόσο απλή ενέργεια είναι δυνατό να αποβεί ευεργετική για την προσωπική και την κοινωνική μας ζωή. Συντελεστής προόδου για την αδελφοποίηση των ανθρώπων.
Πόσοι αλήθεια θα μπορούσαν να ντυθούν από τον παλιό μας ιματισμό! Πόσα παιδιά θα ζήλευαν το υπόλοιπο, το περίσσευμα του φαγητού μας! Πόσες οικογένειες θα ανακουφίζονταν από αντικείμενα του σπιτιού μας, που τα θεωρούμε άχρηστα! Πόση οικονομία θα μπορούσε να προέλθει από τη λογική χρησιμοποίηση πραγμάτων, που είμαστε έτοιμοι πολλές φορές να τα πετάξουμε! Να το νιώσουμε. Και το πιο μικρό και το πιο ασήμαντο από τα αγαθά μας που περισσεύει, μπορεί να είναι – αν όχι για εμάς – για κάποιον άλλον χρησιμότατο. Δεν δικαιούμαστε να του το στερήσουμε.
Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Γ’, σελ. 116.
