Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί Κ’, η ως εις ουρανόν πυρφόρος ανάβασις του Αγίου ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου (1).

Επέσχεν όμβρον πυρ τρίτον φέρων κάτω,
Σχίζει δε ρείθρον Ηλίας τρέχων άνω.

Δίφρω ανηρπάγης περί εικάδα Ηλία ιππεύ.

Ούτος ήτον υιός Σωβάκ, καταγόμενος από την Θέσβην εκ της γης των Αράβων και εκ της φυλής του Ααρών. Εκατοίκει δε εις την Γαλαάδ. Η δε Θέσβη ήτον δεδομένη εις τους ιερείς. Όταν δε εγέννησεν αυτόν η μήτηρ του, είδεν οπτασίαν τοιαύτην ο πατήρ του Σωβάκ. Ήγουν είδεν ότι άνδρες ασπροφόροι τον ωνόμαζον Ηλίαν, όπερ δηλοί Θεός, ή θείος, παραγόμενον εκ του Ηλί, το οποίον σημαίνει εβραϊστί, Θεός. Και ότι τον εσπαργάνωναν με φωτίαν, και ότι έδιδον εις αυτόν να φάγη φωτίαν. Όθεν πηγαίνωντας εις την Ιερουσαλήμ, εφανέρωσε την οπτασίαν ταύτην εις τους ιερείς. Οι δε ιερείς είπον εις αυτόν δια χρηματισμού προφητικού και αποκαλύψεως ταύτα. Μη φοβηθής ω άνθρωπε, ότι η κατοίκησις του παιδίου, θέλει είναι φως, και ο λόγος του, μέλλει να ήναι απόφασις, και η ζωή του, μέλλει να ήναι κατά Κύριον, και ο ζήλος του, θέλει φανή ευάρεστος εις τον Θεόν, και έχει να κρίνη τον Ισραήλ με μάχαιραν και φωτίαν. Ούτος λοιπόν επροφήτευσε χρόνους εικοσιπέντε, και ήτον προ της ελεύσεως του Χριστού χρόνους οκτακοσίους δεκαέξ. Ούτος είναι ο Ηλίας εκείνος, οπού εκατέβασε φωτίαν από τον ουρανόν τρεις φοραίς. Ούτος με την γλώσσαν του εμπόδισε την βροχήν, και δεν έβρεξεν ο ουρανός τρεις ήμισυ χρόνους. Ούτος ανέστησε τον νεκρόν υιόν της Σαραφθίας χήρας. Ούτος κατέκαυσε τας δύω πεντηκοντάδας των ανθρώπων, τους οποίους απέστειλεν ο βασιλεύς Οχοζίας. Ούτος εις το όρος το Χωρήβ είδε τον Θεόν, καθώς είναι δυνατόν να τον ιδή ο άνθρωπος, και τον Ιορδάνην ποταμόν έσχισε και ανελήφθη με καρότζαν πυρίνην ωσάν εις τον ουρανόν. Ούτος και εις την Μεταμόρφωσιν επαραστάθη κοντά εις τον μεταμορφούμενον Χριστόν, μαζί με τον Προφήτην Μωϋσήν. Τελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον σεβάσμιον αυτού Ναόν, τον ευρισκόμενον εις το Πετρίον, και εις την Εκκλησίαν την επονομαζομένην Νέαν (2).

(1) Σημείωσαι, ότι ανεπληρώσαμεν την Ακολουθίαν του Προφήτου Ηλιού, δια τους βουλομένους εορτάζειν πληρέστατα την αυτού πυρφόρον ανάβασιν. Την δε αναπλήρωσιν ταύτην όρα εν τω τέλει του Ιουλίου τετυπωμένην. [Σ.τ.ε.: Παρατίθεται εις το τέλος του παρόντος τρίτου τόμου.]

(2) Σημείωσαι, ότι ο Προφήτης ούτος Ηλίας ύστερον από οκτώ ή δέκα χρόνους της αυτού αναλήψεως, απέστειλε γράμματα (ίσως δι’ Αγγέλου θείου) προς Ιωράμ βασιλέα Ιούδα τον υιόν του Ιωσαφάτ, φοβεριστικά. Πως επειδή και αφήκε την λατρείαν του αληθινού Θεού, έχει να ασθενήση και να αποθάνη, ο και εγένετο. Αναγινώσκομεν γαρ εις το κα’ κεφάλαιον του Β’ των Παραλειπομένων, στίχον 12, ταύτα· «Και ήλθεν αυτώ (τω Ιωράμ δηλαδή) εν γραφή παρά Ηλιού του Προφήτου, λέγων. Τάδε λέγει Κύριος Θεός Δαβίδ του πατρός σου», και τα εξής. Ο δε Σειράχ λέγει περί αυτού· «Και ανέστη Ηλίας Προφήτης ως πυρ, και ο λόγος αυτού ως λαμπάς εκαίετο… ως εδοξάσθης Ηλία εν τοις θαυμασίοις σου! και τις όμοιός σοι καυχάσθαι; Ο εγείρων νεκρόν εκ θανάτου και εξ άδου εν λόγω υψίστου· ο καταγαγών βασιλείς εις απώλειαν […]· ο ακούων εν Σινά ελεγμόν, και εν Χωρήβ κρίματα εκδικήσεως· ο χρίων βασιλείς εις ανταπόδομα, και Προφήτας διαδόχους μετ’ αυτόν· ο αναληφθείς εν λαίλαπι πυρός εν άρμασιν ίππων πυρίνων. […] Μακάριοι οι ιδόντες σε, και οι εν αγαπήσει κεκοσμημένοι· και γαρ ημείς ζωή ζησόμεθα» (Σειρ. μη’, 1-11).

Σημείωσαι, ότι δύω λόγους συνέγραψεν ο Χρυσορρήμων εις τον Προφήτην τούτον Ηλίαν, περιεχομένους εν τω η’ τόμω της εν Ετόνη εκδόσεως, ων του μεν ενός η αρχή, έστιν αύτη· «Πρότερον μεν των Ιουδαίων ο δήμος», του δε ετέρου, αύτη· «Ο μακάριος και μέγας Προφήτης». Έχει και τρίτον λόγον, ο αυτός εις τον Πέτρον και Ηλίαν, ου η αρχή· «Ολίγοι ημίν σήμερον οι παραγενόμενοι». Έπλεξε δε και εγκώμιον απλούν εις αυτόν Μακάριος ο Κωφός. Όρα και εις τον Νέον Θησαυρόν. Αλλά και εν τη Λαύρα και τη των Ιβήρων Ιερά Μονή σώζεται υπόμνημα ελληνικόν εις τον Ηλίαν, ου η αρχή· «Το μεν λόγοις εγκωμίων, και συγγραφαίς επαίνων». Εγκώμιον έχει εις αυτόν και Θεοφάνης ο Πρωτόθρονος, ου η αρχή· «Αγώνων λόγου καιρός». (Σώζεται εν τη του Παντοκράτορος.) Ευρίσκεται δε και υπόμνημα εις τον Ηλίαν, ου η αρχή· «Άρτι μεν αι δώδεκα του Ισραήλ φυλαί», εν τω πέμπτω Πανηγυρικώ της του Βατοπαιδίου. Αλλά και Εφραίμ ο Σύρος λόγον έχει εις τον Ηλίαν, ου η αρχή· «Ησυχίαν δότε μοι». (Σώζεται εν τω γ’ τόμω της εν Ρώμη εκδόσεως.)

*

Τη αυτή ημέρα τελούνται τα εγκαίνια του Ναού της ευαγεστάτης Μονής του Στουδίου του τιμίου Προδρόμου.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ Κ΄, ἡ ὡς εἰς οὐρανὸν πυρφόρος ἀνάβασις τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου Ἠλιοὺ τοῦ Θεσβίτου (1).

Ἐπέσχεν ὄμβρον πῦρ τρίτον φέρων κάτω,
Σχίζει δὲ ῥεῖθρον Ἠλίας τρέχων ἄνω.

Δίφρῳ ἀνηρπάγης περὶ εἰκάδα Ἠλία ἱππεῦ.

Οὗτος ἦτον υἱὸς Σωβάκ, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Θέσβην ἐκ τῆς γῆς τῶν Ἀράβων καὶ ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Ἀαρών. Ἐκατοίκει δὲ εἰς τὴν Γαλαάδ. Ἡ δὲ Θέσβη ἦτον δεδομένη εἰς τοὺς ἱερεῖς. Ὅταν δὲ ἐγέννησεν αὐτὸν ἡ μήτηρ του, εἶδεν ὀπτασίαν τοιαύτην ὁ πατήρ του Σωβάκ. Ἤγουν εἶδεν ὅτι ἄνδρες ἀσπροφόροι τὸν ὠνόμαζον Ἠλίαν, ὅπερ δηλοῖ Θεός, ἢ θεῖος, παραγόμενον ἐκ τοῦ Ἠλί, τὸ ὁποῖον σημαίνει ἑβραϊστί, Θεός. Καὶ ὅτι τὸν ἐσπαργάνωναν μὲ φωτίαν, καὶ ὅτι ἔδιδον εἰς αὐτὸν νὰ φάγῃ φωτίαν. Ὅθεν πηγαίνωντας εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, ἐφανέρωσε τὴν ὀπτασίαν ταύτην εἰς τοὺς ἱερεῖς. Οἱ δὲ ἱερεῖς εἶπον εἰς αὐτὸν διὰ χρηματισμοῦ προφητικοῦ καὶ ἀποκαλύψεως ταῦτα. Μὴ φοβηθῇς ὦ ἄνθρωπε, ὅτι ἡ κατοίκησις τοῦ παιδίου, θέλει εἶναι φῶς, καὶ ὁ λόγος του, μέλλει νὰ ᾖναι ἀπόφασις, καὶ ἡ ζωή του, μέλλει νὰ ᾖναι κατὰ Κύριον, καὶ ὁ ζῆλός του, θέλει φανῇ εὐάρεστος εἰς τὸν Θεόν, καὶ ἔχει νὰ κρίνῃ τὸν Ἰσραὴλ μὲ μάχαιραν καὶ φωτίαν. Οὗτος λοιπὸν ἐπροφήτευσε χρόνους εἰκοσιπέντε, καὶ ἦτον πρὸ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Χριστοῦ χρόνους ὀκτακοσίους δεκαέξ. Οὗτος εἶναι ὁ Ἠλίας ἐκεῖνος, ὁποῦ ἐκατέβασε φωτίαν ἀπὸ τὸν οὐρανὸν τρεῖς φοραῖς. Οὗτος μὲ τὴν γλῶσσάν του ἐμπόδισε τὴν βροχήν, καὶ δὲν ἔβρεξεν ὁ οὐρανὸς τρεῖς ἥμισυ χρόνους. Οὗτος ἀνέστησε τὸν νεκρὸν υἱὸν τῆς Σαραφθίας χήρας. Οὗτος κατέκαυσε τὰς δύω πεντηκοντάδας τῶν ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους ἀπέστειλεν ὁ βασιλεὺς Ὀχοζίας. Οὗτος εἰς τὸ ὄρος τὸ Χωρὴβ εἶδε τὸν Θεόν, καθὼς εἶναι δυνατὸν νὰ τὸν ἰδῇ ὁ ἄνθρωπος, καὶ τὸν Ἰορδάνην ποταμὸν ἔσχισε καὶ ἀνελήφθη μὲ καρότζαν πυρίνην ὡσὰν εἰς τὸν οὐρανόν. Οὗτος καὶ εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν ἐπαραστάθη κοντὰ εἰς τὸν μεταμορφούμενον Χριστόν, μαζὶ μὲ τὸν Προφήτην Μωϋσῆν. Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ Σύναξις καὶ ἑορτὴ εἰς τὸν σεβάσμιον αὐτοῦ Ναόν, τὸν εὑρισκόμενον εἰς τὸ Πετρίον, καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν ἐπονομαζομένην Νέαν (2).

(1) Σημείωσαι, ὅτι ἀνεπληρώσαμεν τὴν Ἀκολουθίαν τοῦ Προφήτου Ἠλιού, διὰ τοὺς βουλομένους ἑορτάζειν πληρέστατα τὴν αὐτοῦ πυρφόρον ἀνάβασιν. Τὴν δὲ ἀναπλήρωσιν ταύτην ὅρα ἐν τῷ τέλει τοῦ Ἰουλίου τετυπωμένην. [Σ.τ.ἐ.: Παρατίθεται εἰς τὸ τέλος τοῦ παρόντος τρίτου τόμου.]

(2) Σημείωσαι, ὅτι ὁ Προφήτης οὗτος Ἠλίας ὕστερον ἀπὸ ὀκτὼ ἢ δέκα χρόνους τῆς αὐτοῦ ἀναλήψεως, ἀπέστειλε γράμματα (ἴσως δι’ Ἀγγέλου θείου) πρὸς Ἰωρὰμ βασιλέα Ἰούδα τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσαφάτ, φοβεριστικά. Πῶς ἐπειδὴ καὶ ἀφῆκε τὴν λατρείαν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ἔχει νὰ ἀσθενήσῃ καὶ νὰ ἀποθάνῃ, ὃ καὶ ἐγένετο. Ἀναγινώσκομεν γὰρ εἰς τὸ κα΄ κεφάλαιον τοῦ Β΄ τῶν Παραλειπομένων, στίχον 12, ταῦτα· «Καὶ ἦλθεν αὐτῷ (τῷ Ἰωρὰμ δηλαδή) ἐν γραφῇ παρὰ Ἠλιοὺ τοῦ Προφήτου, λέγων. Τάδε λέγει Κύριος Θεὸς Δαβὶδ τοῦ πατρός σου», καὶ τὰ ἑξῆς. Ὁ δὲ Σειρὰχ λέγει περὶ αὐτοῦ· «Καὶ ἀνέστη Ἠλίας Προφήτης ὡς πῦρ, καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ ὡς λαμπὰς ἐκαίετο… ὡς ἐδοξάσθης Ἠλία ἐν τοῖς θαυμασίοις σου! καὶ τίς ὅμοιός σοι καυχᾶσθαι; Ὁ ἐγείρων νεκρὸν ἐκ θανάτου καὶ ἐξ ᾅδου ἐν λόγῳ ὑψίστου· ὁ καταγαγὼν βασιλεῖς εἰς ἀπώλειαν […]· ὁ ἀκούων ἐν Σινᾷ ἐλεγμόν, καὶ ἐν Χωρὴβ κρίματα ἐκδικήσεως· ὁ χρίων βασιλεῖς εἰς ἀνταπόδομα, καὶ Προφήτας διαδόχους μετ’ αὐτόν· ὁ ἀναληφθεὶς ἐν λαίλαπι πυρὸς ἐν ἅρμασιν ἵππων πυρίνων. […] Μακάριοι οἱ ἰδόντες σε, καὶ οἱ ἐν ἀγαπήσει κεκοσμημένοι· καὶ γὰρ ἡμεῖς ζωῇ ζησόμεθα» (Σειρ. μη΄, 1-11).

Σημείωσαι, ὅτι δύω λόγους συνέγραψεν ὁ Χρυσορρήμων εἰς τὸν Προφήτην τοῦτον Ἠλίαν, περιεχομένους ἐν τῷ η΄ τόμῳ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως, ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχή, ἔστιν αὕτη· «Πρότερον μὲν τῶν Ἰουδαίων ὁ δῆμος», τοῦ δὲ ἑτέρου, αὕτη· «Ὁ μακάριος καὶ μέγας Προφήτης». Ἔχει καὶ τρίτον λόγον, ὁ αὐτὸς εἰς τὸν Πέτρον καὶ Ἠλίαν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὀλίγοι ἡμῖν σήμερον οἱ παραγενόμενοι». Ἔπλεξε δὲ καὶ ἐγκώμιον ἁπλοῦν εἰς αὐτὸν Μακάριος ὁ Κωφός. Ὅρα καὶ εἰς τὸν Νέον Θησαυρόν. Ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ Λαύρᾳ καὶ τῇ τῶν Ἰβήρων Ἱερᾷ Μονῇ σῴζεται ὑπόμνημα ἑλληνικὸν εἰς τὸν Ἠλίαν, οὗ ἡ ἀρχή· «Τὸ μὲν λόγοις ἐγκωμίων, καὶ συγγραφαῖς ἐπαίνων». Ἐγκώμιον ἔχει εἰς αὐτὸν καὶ Θεοφάνης ὁ Πρωτόθρονος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἀγώνων λόγου καιρός». (Σῴζεται ἐν τῇ τοῦ Παντοκράτορος.) Εὑρίσκεται δὲ καὶ ὑπόμνημα εἰς τὸν Ἠλίαν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἄρτι μὲν αἱ δώδεκα τοῦ Ἰσραὴλ φυλαί», ἐν τῷ πέμπτῳ Πανηγυρικῷ τῆς τοῦ Βατοπαιδίου. Ἀλλὰ καὶ Ἐφραὶμ ὁ Σύρος λόγον ἔχει εἰς τὸν Ἠλίαν, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἡσυχίαν δότε μοι». (Σῴζεται ἐν τῷ γ΄ τόμῳ τῆς ἐν Ῥώμῃ ἐκδόσεως.)

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τελοῦνται τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς εὐαγεστάτης Μονῆς τοῦ Στουδίου τοῦ τιμίου Προδρόμου.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Η ως εις ουρανόν πυρφόρος ανάβασις του Αγίου ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου