Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή (Λουκ. 17:12-19) ο Χριστός μας πορεύεται «δια μέσου Σαμαρείας και Γαλιλαίας» όταν Τον συναντούν δέκα ταλαίπωροι «συφοριασμένοι». Είναι λεπροί.
Η αρρώστια τους, ανίατη τότε, όχι μόνο ήταν φοβερή, αλλά και εθεωρείτο ιερή νόσος. Ήσαν ακάθαρτοι κατά τον Νόμο του Μωυσή (Λευϊτ. 13.45-46). Έτσι αποκόπτονταν από την κοινωνία των ανθρώπων. Ζούσαν στις ερημιές, ξεχωρισμένοι, αποδιωγμένοι.
Ωστόσο οι δέκα συναντούν τον Χριστό. Του φωνάζουν από μακριά, τον παρακαλούν: «Ιησού επιστάτα, ελέησον ημάς». Ο Σωτήρας τους στέλνει στους ιερείς, που ήσαν αρμόδιοι αναφορικά με την ιερή νόσο. Αυτοί θα τους επανέντασσαν στη Συναγωγή.
Δεν τους γιάτρεψε αμέσως, αλλά έβαλε σε δοκιμασία την πίστη τους. Και αυτοί δεν κλονίσθηκαν και δεν δυσπίστησαν νομίζοντας ότι δεν μπορούσε να τους κάνει καλά και για τούτο τους έστελνε στους κληρικούς, για να υπεκφύγει και ν’ απαλλαγεί από αυτούς. Δεν σκέφθηκαν πως συνήθως θαυματουργούσε με ένα λόγο Του· άρα μήπως αδυνατούσε τώρα; Δεν το σκέφθηκαν, και μας διδάσκουν και εμάς να μην αδημονούμε, να μην απαιτούμε το θαύμα «εδώ και τώρα».
Οι ελεεινοί και άθλιοι υπάκουσαν και πήγαν. Και ενώ πήγαιναν θεραπεύθηκαν!
Μα μόνο ένας τους επιστρέφει δοξολογώντας τον Θεό, τον δοτήρα κάθε καλού, και πέφτει με ευγνωμοσύνη στα πόδια του Χριστού. «Και αυτός ην Σαμαρείτης», σχισματικός, νόθος Εβραίος, προϊόν επιμειξίας με ειδωλολάτρες που τους είχαν φέρει οι Βαβυλώνιοι όταν κατέκτησαν την Παλαιστίνη (586 π.Χ.). Τους αποστρέφονταν οι «καθαρόαιμοι» Ιουδαίοι. Τότε όμως ο λεπρός μας πώς συμβίωνε εντεταγμένος στην ομάδα των άλλων εννέα; Απάντηση: Ο κοινός πόνος και οι κοινές δυσκολίες ενώνουν. Καταργούν τις όποιες διαφορές, εθνικές, ταξικές κλπ. Γεφυρώνουν χάσματα.
Ο Λυτρωτής λοιπόν εξωτερικεύει μιαν εύλογη απορία: «Ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; οι δε εννέα πού»; Μόνο αυτός ο αλλογενής; Και του χαρίζει και δεύτερη ίαση, την πνευματική. Του λέει: «Πορεύου· η πίστις σου σέσωκέ σε».
Προγνώριζε την αχαριστία των υπολοίπων. Παρά ταύτα τους θεράπευσε όλους. Μας δίνει έτσι το μέτρο: Να κάνουμε το καλό για το καλό, χάριν της ανυπόκριτης και ανυστερόβουλης αγάπης προς τον Κύριο και τους ανθρώπους, και όχι σαν προπέτασμα καπνού προς θήρευση ανταποδόσεων κάθε είδους, υλικών ή ψυχολογικών.
Μεγάλο το δώρο που δέχθηκαν οι σημερινοί δύστυχοι, άρα μεγάλη και η αχαριστία τους.
Η αχαριστία μαρτυρεί άτομο άξεστο, για να μη πούμε ψυχρό υπολογιστή και συμφεροντολόγο, που τον ενδιαφέρει μόνο το τέρμα, ο σκοπός, μετά την επίτευξη του οποίου όλα τα πριν τα ξεχνάει και τα περιφρονεί.
Μαρτυρεί δε όχι απλώς άξεστο χαρακτήρα, αλλά μοχθηρό, όταν αντί ευγνωμοσύνης ανταποδίδει κακία, όπως στην περίπτωση του Δαβίδ που είχε ζήσει επανειλημμένα την εγκληματική συμπεριφορά τού προκατόχου του, του βασιλιά Σαούλ, ο οποίος τον κυνηγούσε να τον σκοτώσει (π.χ. Α’ Βασ. 23.25), αυτόν τον μεγάλο ευεργέτη προσωπικά του Σαούλ αλλά και όλου του έθνους του (Α’ Βασ. 16.14-17.54). Η Σαπφώ διαπίστωνε πικραμένη: «Όποιους ευεργετώ, εκείνοι περισσότερο με βλάπτουν» (Απόσπ. 26,4 Lobel-Page). Ο Πλάτων έφθασε να πει να φοβάσαι εκείνους που ευεργετήθηκαν από σένα. Ο σοφός Σειράχ διαπιστώνει ότι από τέτοιο μοχθηρό «διπλάσια κακά θα βρεις σε όλα τα αγαθά που θα του κάνεις» (12.5). Αντί να φιλάς, να δαγκώνεις το χέρι που σου έδωσε ψωμί;!
Η Γραφή τέτοια όντα τα χαρακτηρίζει περίπου καταραμένα. Η γη δέχεται τη βροχή προς καρποφορία. Αν μένει άκαρπη και στείρα, είναι άχρηστη. Αν επιπλέον βγάζει «ακάνθας και τριβόλους, αδόκιμος και κατάρας εγγύς» (Εβρ. 6.7-8).
Ο απόστολος Παύλος συμπεριλάμβανε την αχαριστία στα μεγάλα κακά που θα επικρατούσαν όταν θα έρχονταν «καιροί χαλεποί» (Β’ Τιμ. 3.2) –μήπως ήρθαν;
Πόση ευγνωμοσύνη προς τον Θεό πρέπει να αναβλύζει από την καρδιά μας συνεχώς! «Τι ν’ ανταποδώσω στον Κύριο για όλα που μου ανταπέδωσε;», αναφωνούσε ο Ψαλμωδός (115.3). «Πώς Σε, Χριστέ, [εμείς οι] δούλοι [Σε] τον δεσπότη αντάξια να τιμήσουμε;» αναφωνούσε ο υμνωδός (Αίνοι Θεοφανείων). Η ζωή μας πρέπει να είναι συνεχώς ένα «Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι!», αφού συνεχώς ο Ύψιστος αγαθοεργεί.
Σήμερα ο Σαμαρείτης «υπέστρεψε μετά φωνής μεγάλης δοξάζων τον Θεόν [–και μας διδάσκει έτσι, για κάθε καλό πρώτα να ευχαριστούμε τον Θεό–] και έπεσεν επί πρόσωπον παρά τους πόδας» του Θεανθρώπου.
Κάτι ακόμη: Πολλοί δεν θα γνώριζαν τον Θεό αν δεν υπήρχαν οι θλίψεις που παραχωρεί ο Θεός. Παράδειγμα τρανό ο Σαμαρείτης μας.
Ιερομόναχος Ιουστίνος
Μεγάλο δώρο, μεγάλη αχαριστία – Κυριακή ΙΒ’ Λουκά
