Το άγιο και ιερό Ευαγγέλιο το οποίο ακούσαμε σήμερα μας παρουσίασε την άθλια εικόνα του ανθρώπου τον οποίο λίγο-πολύ κυρίευσε ο σατανάς, μια εικόνα τραγικά αντίθετη από εκείνην της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας, την οποία εορτάσαμε στις 6 Αυγούστου.
Εκεί πάνω, στο όρος Θαβώρ, είδαμε τον Χριστό μέσα στο υπέρλαμπρο, απερίγραπτο, άκτιστο φώς τής Μεταμορφώσεως· εδώ βλέπουμε ένα παιδί που σεληνιάζεται και υποφέρει, και όταν καταλαμβάνεται από επιληπτικές κρίσεις, καθώς χάνει τις αισθήσεις του, πολλές φορές πέφτει στη φωτιά και στο νερό και κινδυνεύει να καεί ή να πνιγεί. Και δεν είναι μόνο αυτό· είναι και η κακή κατάσταση του πατέρα του παιδιού και των μαθητών του Χριστού και του όχλου γενικότερα, τους οποίους ο Χριστός χαρακτήρισε «γενεά άπιστο και διεστραμμένη». Πάνω στο βουνό ήταν τόσο ωραία ώστε ο Πέτρος να πει: «Κύριε, καλόν εστιν ημάς ώδε είναι», και εδώ έχουμε την άθλια κατάσταση του δαιμονισμένου παιδιού, αλλά και των άλλων που ήταν κοντά του και για την απιστία τους δε μπορούσαν να το βοηθήσουν.
Και σήμερα και πάντοτε, όπου απουσιάζει ο Χριστός και η χάρη του, δημιουργείται παρόμοια κατάσταση. Όπου λείπει ο Χριστός βρίσκει την ευκαιρία και χώνεται ο διάβολος. Όπου ο άνθρωπος δεν θέλει να είναι δούλος του Θεού γίνεται, θέλει δε θέλει, το καταλαβαίνει δεν το καταλαβαίνει, δούλος του διαβόλου. Ο διάβολος ως πνεύμα ακάθαρτο και πονηρό, υποβάλλει κακές σκέψεις, πονηρούς λογισμούς στον άνθρωπο και με αυτούς διεγείρει σε αμετρία τα κατ’ αρχάς αδιάβλητα, ακατηγόρητα φυσικά πάθη και έτσι προκύπτουν τα διάφορα καταστροφικά για τον άνθρωπο πάθη και οι αμαρτωλές καταστάσεις της φιληδονίας, γαστριμαργίας, μέθης, υπερηφάνειας, φιλοδοξίας, φιλαρχίας, κλοπής, φόνου και όλων των παρομοίων, που κάνουν τη ζωή του ανθρώπου μια κόλαση.
Αλλά ας μη πάμε μακριά· κάθε φορά που και εμείς αμαρτάνουμε είμαστε υπό επήρεια δαιμονική και λίγο πολύ δούλοι του διαβόλου. Η ζωή μας με τις τύψεις και τους πειρασμούς που ακολουθούν την αμαρτία γίνεται πικρή και άχαρη με γεύση κολάσεως.
Τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει; Βασικά για να φύγει ο διάβολος πρέπει να έλθει ο Χριστός και η χάρη του. Και αυτό γίνεται με δύο βασικά μέσα· με την προσευχή και τη νηστεία. «Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία».
Τι είναι η προσευχή; Είναι η στροφή και το πλησίασμα της καρδιάς και του νου προς τον Θεό, για να μας πλησιάσει και αυτός, να αποκτήσουμε όπως λένε οι Πατέρες αισθητώς μέσα μας τη χάρη του αγίου Πνεύματος, και τελικά να γίνουμε όμοιοι κατά τη χάρη με τον Θεό, δηλ. όπως επί το θεολογικότερον λέγεται να φθάσουμε στη θέωση. Με άλλα λόγια, από νεκρά και ανενέργητα να γίνουμε ζωντανά και πραγματικά μέλη του σώματος του Χριστού, δηλαδή της Εκκλησίας.
Όμως για να γίνουν αυτά τα μεγάλα και θαυμαστά χρειάζεται και η καθαρότητα της καρδιάς και του νου. Δηλαδή η ολοκληρωτική αγάπη και η κατά μοναδικό τρόπο προσκόλληση στο Θεό: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου». Κάθε άλλη αγάπη, με την έννοια όχι της προσφοράς και της θυσίας που πρέπει να έχουμε προς όλους, αλλά με την έννοια του πόθου και της προσκολλήσεως, ελαττώνει την αγάπη μας προς το Θεό και απομακρύνει από αυτόν. Είναι πνευματική βρωμιά που εμποδίζει την ένωσή μας με το Θεό. Και αυτή η καθαρότητα, η απαλλαγή από άλλες πλην του Θεού προσκολλήσεις επιδιώκεται με τη νηστεία, με τη στενή και την ευρύτερη έννοιά της. Σκοπός της νηστείας δεν είναι απλώς η αποχή από ορισμένης προελεύσεως ή συνθέσεως τροφές, αλλά το με στέρηση των γευστικών και άλλων μη πνευματικών ηδονών χτύπημα και η θεραπεία της φιληδονίας που είναι η ρίζα όχι μόνον της γαστριμαργίας αλλά και κάθε άλλου πάθους.
Έτσι η νηστεία γενικώς μας αποδεσμεύει από καθετί που δεν είναι ο Θεός για να μπορέσουμε να ενωθούμε με τον Θεό. Έτσι η προσευχή θετικά και η νηστεία αρνητικά αποτελούν άριστες και αναγκαίες προϋποθέσεις για να έλθει η χάρη του Θεού, η οποία και μόνη μπορεί να μας απαλλάξει από το διάβολο και τις δαιμονικές του επήρειες και περαιτέρω να μας θεραπεύσει από τα ψεκτά, κατηγορημένα πάθη και να μας χαρίσει τα ένθεα πάθη του φωτισμού και της θεώσεως προς δόξα δική του και δική μας σωτηρία. Αμήν.
Αρχιμ. Λουκάς Τσιούτσικας
