Για να είναι η προσευχή αληθινή και ευάρεστη στο Θεό, για να έχει τα θαυμαστά αποτελέσματά της, πρέπει να έχει ορισμένα γνωρίσματα. Ποια είναι αυτά;
- Καρπός του Αγίου Πνεύματος
Η προσευχή, όπως και κάθε άλλη αρετή, δεν είναι δικό μας κατόρθωμα, αλλά του Θεού. Είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. «Πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθεν έστιν» (Ιακ. 1:17).
Γι’ αυτό πρέπει να ζητάμε ταπεινά από τον Χριστό, όπως και οι μαθητές του· «Κύριε, δίδαξον ημάς προσεύχεσθαι» (Λουκ. 11:1).
- Πίστη
Για να εισακούσει ο Θεός την προσευχή μας, πρέπει να έχουμε ακράδαντη πίστη ότι μπορεί να μας δώσει αυτό που του ζητάμε. Ο ίδιος ο Χριστός είπε στους μαθητές του· «Αν έχετε πίστη και δεν αμφιβάλλετε στη δύναμη του Θεού, μπορείτε και στο βουνό αυτό να πείτε· σήκω και πήγαινε στη θάλασσα και θα γίνει· και γενικά, όσα ζητήσετε στην προσευχή με πίστη θα τα πάρετε» ( Ματθ. 21:21-22).
- Επιμονή
Πολλές φορές δεν πετυχαίνουμε αυτό που θέλουμε αμέσως. Ο Θεός δοκιμάζει την πίστη μας. Γι’ αυτό χρειάζεται να επιμένουμε στην προσευχή, όπως η Χαναναία (Ματθ. 15:21-28).
- Προσοχή
Για να προσέξει ο Θεός τα λόγια μας, θα πρέπει πρώτα εμείς οι ίδιοι να προσέχουμε. «Γιατί αν εμείς που προσευχόμαστε δεν ακούμε αυτά που λέμε, πώς έχουμε την αξίωση να τα ακούει ο Θεός; Ας πλησιάζουμε με καθαρή καρδιά, όχι αδιάφορα όπως πολλοί, που ενώ η γλώσσα τους λέει λόγια προσευχής, το μυαλό τους γυρίζει στο σπίτι, στην αγορά, στους δρόμους. Αυτό είναι κατόρθωμα του διαβόλου. Επειδή ξέρει ότι με την προσευχή μπορούμε να επιτύχουμε άφεση αμαρτιών, γι’ αυτό επιτίθεται, ώστε να σκορπίσει τη σκέψη μας και να φύγουμε ζημιωμένοι μάλλον παρά κερδισμένοι» (ι. Χρυσόστομος).
Γι’ αυτό και στην Εκκλησία ακούμε διαρκώς προτροπές για προσοχή: “Πρόσχωμεν!” “Πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν” κ.ά.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς πριν αρχίσει να προσεύχεται έλεγε: «Κύριε, επισυνάγαγε (συγκέντρωσε) τον διεσκορπισμένον μου νουν και φώτισόν μου το σκότος».
«Εκείνος που έχει συμμαζεμένο τον νου του όταν προσεύχεται, και προσέχει αυτά που λέει, απομακρύνει με τη φλόγα της προσευχής του τους δαίμονες» (Εφραίμ ο Σύρος).
- “Εκ βαθέων”
Δεν φτάνει όμως να προσέχει μόνο το μυαλό μας αυτά που λέμε. Πρέπει να συμμετέχει και η καρδιά.
«Εκ βαθέων εκέκραξά σοι, Κύριε Κύριε, εισάκουσον της φωνής μου» (Ψαλμ. 129:1), έλεγε ο Δαβίδ.
«Λέγοντας προσευχή, δεν εννοώ αυτήν που γίνεται τυπικά και αδιάφορα, αλλ’ αυτήν που γίνεται “μετ’ εκτενείας”. Με ψυχή που πονάει και με διάνοια συγκεντρωμένη. Διότι αυτή η προσευχή είναι εκείνη που ανεβαίνει στον ουρανό» ( ι. Χρυσόστομος).
Από το τεύχος: Αρχιμ. Επιφανίου Χατζηγιάγκου, “Θέματα πνευματικής οικοδομής”. Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, σελ. 26.
