Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα σε όλους τους ανθρώπους. Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε τη γεύση του. Αν αρνηθούμε το θυμό μας και τον απωθήσουμε, μπορεί να παρασύρει ολόκληρη τη συμπεριφορά μας ασυνείδητα στην αυτοκαταστροφή. Όσο καιρό θα μένει στα υπόγεια του ασυνειδήτου, αποκλείεται το άτομο να ωριμάσει και να βρει γαλήνη.
Αν, από το άλλο μέρος, εκφράζουμε το θυμό μας, δείχνοντας κάθε φορά την οργή και την αγανάκτησή μας προς το πρόσωπο που μας κάνει να θυμώνουμε, πάλι δεν οδηγούμαστε πουθενά. Η πρωτόγονη εκτόνωση του θυμού μας με στριγκλιές, φωνές και τσιρίγματα, πάλι δεν μας οδηγεί στην ολοκλήρωση και στην ψυχική γαλήνη.
Θυμός είναι μια έντονη συγκίνηση παροδική και άτακτη. Ο θυμός ενεργεί επάνω στη θέληση της προσωπικότητας σαν το χείμαρρο που σπάει το φράγμα. «Θυμός», κατά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, «σημαίνει ευμετάβλητη και ευέξαπτη συμπεριφορά και ασχημοσύνη της ψυχής».
Πώς να αντιμετωπίσουμε λοιπόν αυτό το φοβερό θηρίο, μπορεί κάποιος να πει. Αν εκφράσω το θυμό μου, άγριο όπως τον αισθάνομαι, δεν θα έχω ψυχική γαλήνη και δεν θα ολοκληρωθώ. Αν πάλι τον καταπιώ, κινδυνεύω χειρότερα.
Το πρόβλημα δεν είναι ο ίδιος ο θυμός, αλλ’ ή αντιμετώπισή του. Πολλοί άνθρωποι, από έλλειψη γνώσης, πιστεύουν ότι όταν θυμώνεις, δεν υπάρχει άλλη λύση από την εκδήλωση με φωνές, βρισιές κλπ. Αυτή η εκδήλωση είναι βέβαια κάποια λύση, αλλά είναι ένας παρορμητικός τρόπος που από πίσω υπάρχει ένα πρωτόγονο ανώριμο άτομο. Όσο οι εκδηλώσεις μας είναι παρορμητικές, τόσο ανώριμοι είμαστε – παραμένουμε παιδιά. Ο τρόπος που εκδηλώνουμε το θυμό μας, εκφράζει το επίπεδο της ψυχολογικής ωριμότητας και της ανάπτυξής μας.
Ο θυμός από την φύση του είναι παρορμητικός. Οι παρορμήσεις μάς σπρώχνουν χωρίς τη θέλησή μας σε πράξεις που συνήθως μετανιώνουμε μετά. Για να νικήσουμε τις παρορμήσεις μας, πρέπει να ζητήσουμε τη βοήθεια της λογικής.
Σε κάθε περίπτωση, πρωτίστως συνειδητοποιούμε το θυμό μας και τον λόγο που μας έκανε να θυμώσουμε. Μπορεί να θυμώσουμε στο γραφείο και να ξεσπάσουμε το βράδυ στην οικογένειά μας, ή μπορεί να είμαστε θυμωμένοι με τον ίδιο μας τον εαυτό, γιατί δεν χειριστήκαμε κάτι έξυπνα, και πάλι να ξεσπάσουμε κάπου αλλού.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις θα μας βοηθήσει η ενδοσκόπηση και η ταπεινή διάθεσή μας, με το νόημα που δίνει ο Χριστιανισμός. Μόλις «μυρίσει ταπείνωση», λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, «εξαφανίζεται κάθε πικρία και θυμός».
Για να αντιμετωπίσουμε με το θετικό τρόπο το θυμό μας, πρέπει με τη βοήθεια της λογικής να προσπαθήσουμε να βρούμε μία λύση με το πρόσωπο που μας προκάλεσε το θυμό. Συγκρατημένα και λογικά να συζητήσουμε με το πρόσωπο που είμαστε θυμωμένοι ώστε και οι δύο μαζί να εξετάσουμε τις απόψεις μας και να καταλήξουμε ειρηνικά σε μια συμφωνία. Το μυστικό βρίσκεται στη συνειδητοποίηση του θυμού, στην εξέτασή του και στην απόφασή μας να βρούμε λύση αντί να σκεφτόμαστε ποιος έχει δίκιο.
Τα παραπάνω όμως, δεν μπορούμε να τα εφαρμόσουμε όταν είμαστε κυριευμένοι από θυμό. Πρέπει να τα μελετάμε σε στιγμές ηρεμίας και να προβλέπουμε τις περιπτώσεις που μπορεί να μας κάνουν να θυμώσουμε, ώστε να ετοιμάσουμε με τη λογική μας ένα σχέδιο για την αντιμετώπισή του. Έτσι μπορεί, από πριν, να έχουμε βρει τη λύση που θα προτείνουμε στο πρόσωπο που συνήθως μας κάνει να θυμώνουμε.
Από το βιβλίο: «Πρωτοπρεσβύτερος π. Ευέλθων Χαραλάμπους. Ο χαρισματικός και αναστάσιμος καλός ποιμένας και Σαμαρείτης της Εκκλησίας του Χριστού». Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”, Θεσσαλονίκη 2011, σ. 58.
Ο θυμός και η αντιμετώπισή του
