Υπήρχαν, αγαπητοί, υπήρχαν ασθένειες που έκαναν άλλοτε θραύση και πέθαιναν εκατομμύρια άνθρωποι απ’ αυτές. Ο Θεός όμως φώτισε επιστήμονες και ύστερα από κόπους κατόρθωσαν ν’ ανακαλύψουν τα μικρόβια των ασθενειών, να εφεύρουν τα κατάλληλα φάρμακα και να θεραπεύουν τους ασθενείς. Τέτοιες ασθένειες είναι η λύσσα, η ελονοσία, η φθίση και η λέπρα.
Δεν πάνε πολλά χρόνια, που και στην Ελλάδα οι λεπροί συγκεντρώνονταν σ’ ένα ερημονήσι κοντά στην Κρήτη κι εκεί ζούσαν μια άθλια ζωή. Η Σπιναλόγκα, το νησί των λεπρών, θεωρείτο τόπος κολάσεως. Χιλιάδες οι λεπροί που πέρασαν από κει. Τώρα το περιβόητο λεπροκομείο της Σπιναλόγκας διαλύθηκε. Όποιος τώρα προσβληθεί απ’ τη λέπρα, υποβάλλεται σε ορισμένη θεραπεία και γίνεται καλά και επιστρέφει στο σπίτι του και εργάζεται.
Στην παλιά εποχή και μόνο η λέξη λέπρα προκαλούσε φρίκη. Γιατί ήταν μια αρρώστια πολύ βασανιστική. Το κορμί γέμιζε από σκληρά εξανθήματα, που έμοιαζαν με λέπια ψαριών. Ο λεπρός αισθανόταν την ανάγκη να ξύνει το δέρμα του. Οι πληγές μεγάλωναν, γέμιζαν από πύον και αίματα. Η σάρκα σάπιζε και κομμάτια απ’ το ανθρώπινο κορμί έπεφταν. Ο πιο όμορφος άνθρωπος γινόταν ο πιο άσχημος. Κάτω απ’ τα χτυπήματα της αρρώστιας έχανε την ομορφιά του, παραμορφωνόταν και παρουσιαζόταν σαν ένα τέρας. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Η λέπρα ήταν μεταδοτική αρρώστια. Ένας λεπρός έφτανε να μεταδώσει την αρρώστια του σε πολλούς άλλους. Γι’ αυτό στην παλιά εποχή, μόλις μάθαιναν ότι κάποιος προσβλήθηκε απ’ αυτήν, αμέσως τον έπαιρναν και τον πήγαιναν μακριά. Οι ταλαίπωροι οι λεπροί ζούσαν στην ερημιά, σε σπηλιές και σε φαράγγια, και δεν επιτρεπόταν να πλησιάσουν άνθρωπο. Γι’ αυτό και κρεμούσαν στο λαιμό τους κουδούνια, σαν τα κουδούνια που κρεμάνε οι βοσκοί στα κριάρια. Κι αυτό, για ν’ ακούνε οι άνθρωποι το κουδούνισμα και να φεύγουν μακριά.
Εκείνος που ενδιαφέρθηκε για τους λεπρούς είναι ο Χριστιανισμός. Ο Χριστός δίδαξε, πως μια απόδειξη αγάπης είναι και η φροντίδα για τους ασθενείς. Στη μέλλουσα κρίση θα πει ο Κύριος το φοβερό εκείνο λόγο: «Ασθενής ήμην και ουκ επεσκέψασθέ με». Η διδασκαλία του Χριστού, και προπαντός το ασύγκριτο παράδειγμά του, γέννησαν ήρωες φιλανθρωπίας, που δεν υπήρχαν στην αρχαία εποχή.
Ένας απ’ τους ήρωες της φιλανθρωπίας ήταν και ένας άγιος που γιορτάζεται την τελευταία μέρα του έτους, στις 31 Δεκεμβρίου. Λέγεται Ζωτικός. Ας δούμε σύντομα την ιστορία του.
Λαϊκός ήταν. Διακρινόταν για τη μόρφωση και την ευγένειά του. Ζούσε στη Ρώμη. Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα της απέραντης αυτοκρατορίας του από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη τότε, μαζί με άλλους εκλεκτούς άνδρες που προόριζε για τη διοίκηση της αυτοκρατορίας, πήρε και τον Ζωτικό.
Στα πρώτα χρόνια της νέας πρωτεύουσας του κράτους παρουσιάστηκαν κρούσματα «λώβης». Έτσι ονόμαζαν οι Βυζαντινοί τη λέπρα. Οι κάτοικοι φοβήθηκαν, μήπως η φοβερή αρρώστια μεταδοθεί και σε πολλούς άλλους, και άρχισαν να φεύγουν και να εγκαταλείπουν την πόλη. Τότε μπήκε σ’ εφαρμογή μια παλιά διάταξη, που ίσχυε στον ειδωλολατρικό κόσμο, ότι αυτοί που προσβάλλονται απ’ τη λέπρα πρέπει να πιάνονται και να ρίχνονται στη θάλασσα. Αλλ’ η διάταξη αυτή φάνηκε, όπως και ήταν, πολύ σκληρή και απάνθρωπη και ασυμβίβαστη με το χριστιανικό πνεύμα. Έτσι την είδε και ο άρχοντας Ζωτικός, που κατείχε εξαιρετική θέση στη διοίκηση της πρωτευούσης.
Παρουσιάστηκε στον αυτοκράτορα και του είπε: – Σε παρακαλώ, δώσε μου χρυσάφι πολύ και εγώ θ’ αγοράσω μαργαριτάρια και άλλα πολύτιμα λιθάρια και θα στερεώσω και θ’ αυξήσω τα οικονομικά του κράτους… Ο βασιλιάς νόμισε, πως πραγματικά ο Ζωτικός του μιλούσε για πολύτιμους και σπάνιους λίθους. Βρήκε την ανταλλαγή αυτή πολύ ωφέλιμη και ενέκρινε να δοθεί πολύ χρυσάφι για την αγορά των πολυτίμων λίθων.
Ο Ζωτικός πήρε τα χρήματα που ζήτησε, αλλά δεν αγόρασε μαργαριτάρια και άλλα πολύτιμα πετράδια. Βρήκε άλλα μαργαριτάρια, που έχουν αξία ασυγκρίτως ανώτερη από τα γνωστά μαργαριτάρια. Δεν είπε ο Χριστός, ότι μια ψυχή ανθρώπου, και του πιο ταπεινού της γης, αξίζει περισσότερο από όλους τους υλικούς θησαυρούς του κόσμου; Και οι λεπροί, που τους έπαιρναν και τους έριχναν στη θάλασσα για να μη μεταδώσουν την αρρώστια, δεν είχαν ανάγκες αθάνατες; Δεν άξιζε ο καθένας απ’ αυτούς περισσότερο από όλα τα μαργαριτάρια και διαμάντια του κόσμου;
Αυτά σκέφτηκε ο Ζωτικός, και γι’ αυτό το χρυσάφι που πήρε το διέθεσε για την περιποίηση και σωτηρία των λεπρών. Πήγαινε στη θάλασσα, όπου οι δήμιοι έριχναν τους λεπρούς και πληρώνοντάς τους κατόρθωνε και έπαιρνε από τα χέρια τους τους λεπρούς και τους μετέφερε σ’ ένα μακρινό μέρος, που ονομαζόταν Ελαιών. Εκεί κατασκεύασε σκηνές και ο ίδιος μαζί με ένα εκλεκτό επιτελείο συνεργατών του έτρεφε και περιποιόταν τους λεπρούς. Μεγάλος πραγματικά ηρωισμός!
Όσο ζούσε ο Μέγας Κωνσταντίνος ο Ζωτικός εξακολουθούσε το φιλάνθρωπο έργο του. Αλλ’ όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος πέθανε και ήρθε στα πράγματα ο Κωνστάντιος, φίλος των αιρετικών και εχθρός των ορθοδόξων, τότε το φιλάνθρωπο έργο του Ζωτικού εμποδίστηκε και τελικά σταμάτησε. Πώς; Όταν στην Κωνσταντινούπολη έπεσε πείνα και ο βασιλιάς ζητούσε να μάθη, ποια είναι η αιτία που στερείται η πόλη απ’ τα αναγκαία τρόφιμα, άνθρωποι συκοφάντες, που φθονούσαν το ηθικό μεγαλείο του Ζωτικού, είπαν στο βασιλιά, ότι αιτία είναι το ότι ο Ζωτικός έκτισε νοσοκομείο λεπρών και μάζεψε χιλιάδες λεπρούς και για χάρη τους διαθέτει μεγάλα ποσά.
Ο βασιλιάς κάλεσε το Ζωτικό και ζήτησε να του δώσει λογαριασμό για τα μαργαριτάρια εκείνα, που έλεγε ότι θ’ αγόραζε με τα λεφτά του δημοσίου. Ο Ζωτικός ατάραχος απάντησε, ότι υπάρχουν τα μαργαριτάρια και αν θέλει μπορεί να τα δει. Παρακάλεσε δε το βασιλιά να κάνει τον κόπο να βγει έξω από την πόλη και εκεί σε κάποιο μέρος θα έβλεπε τα πολύτιμα μαργαριτάρια. Ο βασιλιάς δέχτηκε. Ο Ζωτικός τον συνόδεψε, και όταν βγήκαν έξω απ’ την πόλη, εκεί σε κάποιο μέρος φάνηκαν τα μαργαριτάρια. Έλαμπαν πιο πολύ από κάθε μέταλλο! Ήταν οι λεπροί, που όλοι κρατούσαν λαμπάδες αναμμένες, για να προϋπαντήσουν το βασιλιά.
– Αυτοί, είπε ο Ζωτικός δείχνοντας τους λεπρούς, αυτοί είναι τα μαργαριτάρια…
Αλλ’ ο ασεβής βασιλιάς δεν μπορούσε να καταλάβει τη γλώσσα αυτή του Ζωτικού. Θεώρησε το γεγονός σαν απάτη, εξοργίστηκε και διέταξε να τιμωρήσουν σκληρά το Ζωτικό. Διέταξε να τον δέσουν στις ουρές μουλαριών. Χτύπησαν τα μουλάρια και τρέχοντας εκείνα έκαναν να κομματιασθεί το σώμα του αγίου. Έτσι μαρτύρησε ο άγιος Ζωτικός.
Ο άγιος Ζωτικός παραμένει υπόδειγμα αγνής φιλανθρωπίας προς ασθενείς ανθρώπους, υπόδειγμα που πρέπει όλοι μας να έχουμε υπ’ όψιν, και ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με την περιποίηση ασθενών, όπως είναι οι νοσοκόμοι και οι γιατροί.
Από το βιβλίο: Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτου, ΑΠ’ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ. Έκδ. Δ’, Αθήναι 2008.
