Είπε ο αββάς Ποιμήν: «Οι δοκιμασίες κάνουν καλό, γιατί διδάσκουν τον άνθρωπο και τον κάνουν έμπειρο».

Είπε ακόμη: «Ο άνθρωπος που διδάσκει, αλλά δεν εφαρμόζει αυτά που διδάσκει, μοιάζει με βρύση που όλους τους ποτίζει και τους πλένει, τον εαυτό της όμως δεν μπορεί να καθαρίσει».

Άλλοτε είπε: «Υπάρχει άνθρωπος που φαίνεται πως σιωπά, και η καρδιά του κατακρίνει τους άλλους· αυτός ο άνθρωπος πάντοτε μιλά. Και υπάρχει άλλος που μιλά από το πρωί ως το βράδυ και κρατά τη σιωπή· δηλαδή δεν λέει τίποτε που δεν είναι ωφέλιμο».

Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα: «Τι είναι το να μην ανταποδώσεις το κακό με κακό;» Ο γέροντας του απάντησε: «Το πάθος αυτό αντιμετωπίζεται σε τέσσερα στάδια· πρώτα στην καρδιά, έπειτα στην όψη, μετά στη γλώσσα· τέταρτο είναι το να μην κάνεις κακό για το κακό που σου έκαναν. Αν μπορείς να καθαρίσεις την καρδιά σου, δεν φτάνει στην όψη. Αν έρθει στην όψη, φυλάξου να μη μιλήσεις. Αν όμως μιλήσεις, κόψε γρήγορα ώστε να μην κάνεις κακό για το κακό που σου έκαναν».

Είπε ο αββάς Ποιμήν: «Το να φυλαγόμαστε, το να προσέχουμε τον εαυτό μας και η διάκριση, αυτές οι τρεις αρετές, είναι οδηγοί της ψυχής».

Άλλοτε είπε: «Το να ρίξει κανείς τον εαυτό του μπροστά στον Θεό, το να μην υπολογίζει τον εαυτό του και το να απορρίπτει το δικό του θέλημα είναι εργαλεία της ψυχής».

Είπε ακόμη: «Κάθε δοκιμασία που θα σου έρθει, θα την νικήσεις με τη σιωπή».

Είπε ο αββάς Ποιμήν: «Και αν ακόμη ο άνθρωπος δημιουργήσει καινούργιο ουρανό και καινούργια γη, δεν μπορεί να μείνει αμέριμνος».

Επίσης είπε: «Το θέλημα του ανθρώπου είναι τείχος χάλκινο ανάμεσα σε αυτόν και στον Θεό και βράχος που επιστρέφει το χτύπημα. Αν λοιπόν ο άνθρωπος το εγκαταλείψει, τότε θα πει και αυτός· “Με τη δύναμη του Θεού μου θα δρασκελίσω το τείχος” (Ψαλ. 17:30). Αν όμως η αυτοδικαίωση συμμαχήσει με το θέλημα, ο άνθρωπος καταβάλλεται».

Από το βιβλίο: Το Γεροντικό, τόμος Α’, μετάφραση. Εκδόσεις «Το Περιβόλι της Παναγίας», Θεσσαλονίκη 2013 (Αββάς Ποιμήν §§ 24. 25. 27. 34-37. 48. 54).

Οδηγίες ψυχής από τον αββά Ποιμένα