Θαυμαστό και παράδοξο είναι το γεγονός της σημερινής γιορτής. Είναι θαυμαστό γιατί ανέβλυσε σωτηρία για όλους τους ανθρώπους και είναι παράδοξο επειδή κατατρόπωσε την ανθρώπινη λογική. Η φύση από τη μεριά της δε γνώρισε παρθένο μητέρα εις τους αιώνες των αιώνων. Η χάρις του Θεού όμως από τη δική της πλευρά και ανέδειξε μητέρα που γέννησε και παρθένο τη διατήρησε. Και μητέρα την έκανε και την παρθενία δεν παραβίασε. Γιατί η χάρις ήταν αυτή που διατήρησε την αγνότητα.
Ω γη, που βλάστησες καρπό χωρίς σπορά! Ω Παρθένος μητέρα, που ξεπέρασες κι αυτόν ακόμη τον Παράδεισο της Εδέμ! Γιατί εκείνος έφερε στο φως φυτά που πολλαπλασιάζονται και που προήλθαν από παρθένο γη. Η Παρθένος όμως Θεοτόκος αναδείχθηκε ανώτερη από εκείνη τη γη. Γιατί δε βλάστησε απλά οπωροφόρα δένδρα αλλά την ράβδο του Ιεσσαί, η οποία δώρισε στους ανθρώπους καρπό σωτηρίας. Και εκείνη η γη του Παραδείσου παρθένος ήταν και αυτή, η Θεοτόκος, Παρθένος είναι. Αλλά στη γη του Παραδείσου μόνο δένδρα έδωσε εντολή να αναφυούν ο Θεός. Σε αυτήν όμως τη γη της Παρθένου Μαρίας, αυτός ο ίδιος ο δημιουργός βλάστησε κατά σάρκα. Ούτε ο Παράδεισος δέχθηκε πριν από τα δένδρα κάποιο σπόρο, ούτε η Θεοτόκος με τη γέννα της σπίλωσε στο παραμικρό την παρθενία. Η Παρθένος Μαρία έχει μεγαλύτερη δόξα απ’ αυτήν του Παραδείσου, κι αυτό γιατί η γη του Παραδείσου είχε γεωργό τον Θεό, ενώ η Παρθένος έγινε γεωργός κυοφορώντας εν σαρκί τον ίδιο τον Θεό, ο οποίος θέλησε να συνενωθεί με την ανθρώπινη φύση.
Είδες πόσο παράδοξο είναι το μυστήριο που παραμέρισε εντελώς τους νόμους της φύσεως; Είδες το υπερφυσικό γεγονός που συντελέστηκε με τη δύναμη του Θεού και μόνο; Είδες πώς ο Θεός Λόγος γεννήθηκε ως άνθρωπος πέρα από κάθε λογική; Το ότι βέβαια αυτός που γεννήθηκε είναι πράγματι ο Θεός Λόγος, αυτό είναι ολοφάνερο από το γεγονός ότι δεν παραβίασε την παρθενία. Στη φυσική τάξη η μητέρα που γεννά έναν κοινό άνθρωπο, αμέσως παύει να είναι παρθένος. Επειδή όμως γεννήθηκε εν σαρκί ο Θεός Λόγος φυλάσσοντας ταυτόχρονα την παρθενία, αποδεικνύει περίτρανα ότι αυτός ο τεχθείς είναι πράγματι ο Λόγος του Θεού. Όταν, βέβαια, ακούς τη λέξη Λόγος μη βάλεις με το νου σου το λόγο που εκφέρεται με τη γλώσσα και το στόμα, αλλά να καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για το Λόγο που έχει θεϊκή ουσία και υπόσταση.
Γεννιέται, λοιπόν, κατά σάρκα ο μονογενής Υιός του Θεού, αυτός που αποκαλείται και «Λόγος» ο οποίος βέβαια δεν έχει την απαρχή του από την κατά σάρκα γέννηση, καθώς η γέννηση αυτή συνιστά την αρχή μόνο της ενανθρωπήσεώς Του. Γιατί ο Θεός Λόγος υπήρχε προ των αιώνων ομοούσιος με τον Πατέρα, ο οποίος τον γέννησε. Επειδή όμως θέλησε να γίνει άνθρωπος για τη σωτηρία των ανθρώπων, όχι με μεταβολή της θεϊκής φύσεώς Του, αλλά με θαύμα και με τη θέληση του Θεού, καταδέχτηκε την κατά σάρκα γέννηση ως αρχή της ενανθρωπήσεώς Του. Γι’ αυτό και ως άνθρωπος γεννιέται και ως Θεός Λόγος διατήρησε την παρθενία της Θεοτόκου. Εξάλλου ούτε και ο δικός μας προφορικός λόγος, όταν εκφέρεται, επιφέρει φθορά στη διάνοια. Με τον ίδιο τρόπο, ούτε και ο ουσιώδης και ενυπόστατος Λόγος του Θεού, όταν προτίμησε την κατά σάρκα γέννηση, έβλαψε σε τίποτα την παρθενία.
Αυτό που έγινε, λοιπόν, υπερβαίνει τους όρους της φύσεως. Και καθόλου μην καταπιάνεσαι με τους φυσικούς νόμους. Σου μιλώ για θαύμα! Μην αρχίζεις να σκέφτεσαι με τη λογική. Σου κάνω λόγο για Θεό που ενανθρωπίστηκε και διάλεξε την κατά σάρκα γέννηση όντας Θεός προαιώνιος. Θεός ο ίδιος, οικειοποιήθηκε την κατά σάρκα γέννηση και δεν ήταν η κατά σάρκα γέννηση αυτή που τον έκανε Θεό. Αυτό που δεν ήταν θέλησε να γίνει και αυτό που ήταν έμεινε. Επιλέγει τη γέννηση ως αρχή της θείας οικονομίας. Έγινε άνθρωπος χωρίς να μεταβάλει τη θεϊκή του φύση και χωρίς να μετακινηθούν οι όροι της θεϊκής ουσίας. Όπως λέει και η θεόπνευστη Γραφή «Συ γαρ ο αυτός ει, και τα έτη σου ουκ εκλείψουσιν» και «Συ καθήμενος εις τον αιώνα»· με αυτά διατρανώνει το αμετάβλητο της θεϊκής ουσίας. Και σε άλλο σημείο της Γραφής ο Θεός διακηρύττει «ο αυτός ειμι, και ουκ ηλλοίωμαι».
Χωρίς να μεταβληθεί, λοιπόν, η ουσία του Θεού, έγινε άνθρωπος, και χωρίς να μεταποιηθεί σε άλλη φύση. Γιατί πράγματι το γεγονός της θείας ενανθρωπήσεως δεν θα συνιστούσε θαύμα, εάν δεχόταν ο Θεός μεταβολή σε άλλη φύση. Γιατί τέτοιου είδους μεταλλάξεις συμβαίνουν πολλές στο φυσικό κόσμο. Αλλά σε αυτό το σημείο θαυματουργεί ο Θεός, στο ότι δηλαδή παραμένοντας αυτό που ήταν έγινε αυτό που δεν ήταν.
Αυτό ακριβώς επισημαίνει και ο απόστολος Παύλος όταν λέει «Ος εν μορφή Θεού υπάρχων». Χρησιμοποιεί τη μετοχή ενεστώτα «υπάρχων» και όχι τη μετοχή αορίστου «υπάρξας ποτέ», για να δείξει ακριβώς το μόνιμο και απαρασάλευτο της θεϊκής φύσεως. Και συγκεκριμένα λέει: «Ος εν μορφή Θεού υπάρχων, ουχ αρπαγμόν ηγήσατο το είναι ίσα Θεώ». Πρόσεξε ότι χρησιμοποιεί ενεστώτα λέγοντας ότι «είναι ίσα Θεώ», δεν χρησιμοποιεί μέλλοντα λέγοντας ότι «θα γίνει κάποτε Θεός».
Σε άλλο πάλι σημείο διακηρύττει «Αλλ’ εαυτόν εκένωσεν, μορφήν δούλου λαβών». Βλέπεις πώς και μένει αυτό που ήταν και προσλαμβάνει δούλου μορφή; Όντας Θεός έγινε άνθρωπος, χάρη στη θαυματουργική του δύναμη, χωρίς να μεταβάλει τη θεϊκή του φύση. Και αυτό έγινε επειδή το θέλησε, χωρίς να εξαναγκαστεί σε μεταβολή της θεϊκής ουσίας. Γιατί αυτό που προστάζει ο Θεός το πράττει, κι αν ακόμη αυτό υπερβαίνει τους φυσικούς νόμους. Γιατί έχει δύναμη που κατορθώνει σημεία και τέρατα και δεν περιορίζεται από τους φυσικούς νόμους.
Γι’ αυτό το λόγο και είναι Θεός και προσλαμβάνει δούλου μορφή. Και ίσος είναι με το Θεό και άνθρωπος γίνεται. Και είναι προαιώνιος και υφίσταται κατά σάρκα γέννηση. Και όλα αυτά είναι πρωτόγνωρα θαύματα για το φυσικό κόσμο.
Από το βιβλίο: «ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ. Πατερικοί Λόγοι σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές». Ενωμένη Ρωμηοσύνη. Σειρά: Πατερικός άμβων 1, Θεσσαλονίκη 2020, σελ. 124 (απόσπασμα).
