Ο άγιος Σαμψών καταγόταν από την Ουαλλία και αφιερώθηκε από τους γονείς του στον Θεό στην μονή του αγίου Ιλτούδου στο Λάντουιτ, όπου μορφώθηκε και χειροτονήθηκε διάκονος και εν συνεχεία πρεσβύτερος. Προόδευσε γρήγορα στον δρόμο της αρετής και κέρδισε την συμπάθεια των συμμοναστών του με τον πρόσχαρο και απλό χαρακτήρα του, μέχρι την ημέρα που οι δύο ανηψιοί του ηγουμένου, τρέφοντας αισθήματα ζηλοφθονίας στο πρόσωπό του, προσπάθησαν να τον φονεύσουν. Ο Σαμψών πήρε χαμογελώντας την κούπα, γνωρίζοντας ότι είχε δηλητήριο, και είπε: «Αδελφέ μου, το αφέψημα που μου ετοιμάσατε είναι νοστιμότατο. Είθε ο Θεός να σας γιατρέψει από το κακό που σας κάνει να υποφέρετε». Ο ένας μοναχός έπεσε τότε στα πόδια του κι έδειξε ειλικρινή μετάνοια· ο άλλος τιμωρήθηκε αυστηρά από τον Θεό.
Επιδιδόμενος στις μεγαλύτερες σκληραγωγίες μετά την χειροτονία του, ο Σαμψών αποφάσισε να εγκαταλείψει την μονή και να αφεθεί στην θεία Πρόνοια. Εισήλθε στην Μονή της νήσου Κάλντεϋ, όπου σύντομα εξελέγη δοχειάριος, κατόπιν δε ηγούμενος. Όταν πέρασαν από εκεί Ιρλανδοί μοναχοί, αποφάσισε να τους ακολουθήσει στην χώρα τους, και αφού διέμεινε για λίγο στην Ιρλανδία, επέστρεψε στην πατρίδα του για να ζήσει ως ερημίτης κοντά στις εκβολές του ποταμού Σέβερν. Οι αρετές του ήρθαν γρήγορα στο φως, εξελέγη επίσκοπος και ξανάρχισε τις ιεραποστολικές περιοδείες του στην Κορνουάλη, όπου παρέμεινε για μεγάλο διάστημα, αποκτώντας πολλούς μαθητές, οι οποίοι έγιναν με την σειρά τους νέοι απόστολοι. Απέπλευσε εν συνεχεία για την Αρμορική (Βρετάνη) με μερικούς μαθητές. Εγκαταστάθηκε στο κτήμα του Γαλλο-ρωμαίου Πριβάτου και έκτισε εκεί μοναστήρι ανάμεσα στα έλη. Γύρω από την τοποθεσία εκείνη δημιουργήθηκε αργότερα η πόλη Ντολ.
Από την μονή του ο άγιος αναλάμβανε αποστολές για την διάδοση του Ευαγγελίου στους γύρω πληθυσμούς και ανεδείχθη υπερασπιστής όλων όσοι καταπιέζονταν από τοπικούς βασιλείς. Λάμβανε ως δωρεές πολλά κτήματα και ίδρυε ιεραποστολικά μονύδρια, εξαρτήματα της μονής-επισκοπής του Ντολ, όπως συνηθιζόταν τα χρόνια εκείνα στην Κελτική Εκκλησία. Με την υποστήριξη του αγίου Γερμανού [28 Μαΐου] πέτυχε από τον βασιλέα των Παρισίων Χιλδεβέρτο την αναγνώριση της κυριαρχίας του βασιλέα Γιουδβάλ στην Βρετάνη και ίδρυσε νέο μοναστήρι στις εκβολές του Σηκουάνα σε έκταση που παραχώρησε ο Χιλδεβέρτος, ενώ έλαβε δικαιοδοσία επί των νήσων της Μάγχης (Τζέρσυ, Γκέρνσυ).
Μετά από δεύτερο ταξίδι στην Νευστρία, κατά το οποίο παρευρέθη στην Δεύτερη Σύνοδο των Παρισίων (561-567), ο άγιος Σαμψών εκοιμήθη εν ειρήνη. Η τιμή του, πολύ διαδεδομένη στην Βρετάνη, απλώθηκε μέχρι την Ιταλία.
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος ενδέκατος, Ιούλιος. Ίνδικτος, Αθήναι 2008, σελ. 327.
