Έχουμε σήμερα, 28η Οκτωβρίου, την εορτή της αγίας Σκέπης. Η όλη εορτή είναι συνδεδεμένη με τον αγώνα που εκλήθη σαν σήμερα η Ελλάδα να κάνει πριν ακριβώς 60 χρόνια, εναντίον μιας υπερτέρας δυνάμεως, που ήθελε να κατακτήσει και την Ελλάδα. Οι παλαιότεροι βέβαια ενθυμούμαστε πολύ ζωντανά και πολύ συγκεκριμένα τα γεγονότα εκείνων των ημερών, και έχουμε οπωσδήποτε εμπειρίες και βιώματα.
Κανονικά η εορτή της αγίας Σκέπης εορτάζετο την 1η Οκτωβρίου. Μετετέθη όμως και συνεδέθη με αυτήν εδώ την επέτειο και εορτάζεται στις 28, επειδή η Εκκλησία, ζυγίζοντας τα πράγματα, βρήκε ότι ήταν καλό να γίνει έτσι, καθώς ήταν βεβαία ότι τότε η Παναγία σκέπασε την όλη χώρα, τους κατοίκους, την Ελλάδα, το όλο έθνος. Βέβαια, έτσι έδειχναν τα πράγματα έως τον Απρίλιο του ’41. Πέντε μήνες κράτησε ο πόλεμος αυτός καθ’ εαυτόν εκεί στα αλβανικά μέρη, και έπειτα ήρθε το μεγάλο κακό. Επετέθη και ο άλλος εχθρός, και έγινε εκείνο που έγινε, και βρεθήκαμε υπό κατοχήν για τέσσερα χρόνια· υπό την κατοχήν των Γερμανών, των Ιταλών – οι οποίοι είχαν νικηθεί, αλλά τελικά έγιναν και κατακτητές – και των Βουλγάρων. Και έγιναν σ’ εκείνα τα τέσσερα χρόνια πολλά κακά.
Γιορτάζουμε βέβαια το «ΟΧΙ», το ότι δηλαδή εμείς δεν δεχθήκαμε αυτό που μας είπαν, αυτό που ζήτησαν οι εχθροί, αλλά αντιδράσαμε· μπορέσαμε να αντισταθούμε. Και πιστεύουμε ότι το πετύχαμε αυτό με τη βοήθεια του Θεού και ειδικότερα με την όλη σκέπη της Παναγίας, και γι’ αυτό συνεδέθη η εορτή της Παναγίας με το γεγονός αυτό.
Έπειτα όμως τι έγινε; Τι έγινε μετά;
Δεν ξέρω πώς να το πω. Έχω μέσα μου, αν θέλετε, μια απορία. Μιλώντας για τη σκέπη της Παναγίας φθάνουμε ως ένα σημείο και μετά το αφήνουμε το θέμα; Δηλαδή ως ένα σημείο μας σκέπασε η Παναγία και μετά μας άφησε; Τι έγινε μετά; Δεν μας σκέπαζε έπειτα η Παναγία; Δεν έβλεπε ο Θεός αυτά που γίνονταν; Ή ήταν αδύναμος ο Θεός μετά; Ως ένα σημείο δηλαδή είχε τη δύναμη να βοηθήσει και από ένα σημείο και πέρα δεν μπορούσε να αντέξει; (Αν επιτρέπεται να το πούμε αυτό· γιατί μοιάζει με βλασφημία το να σκεπτόμαστε έτσι.) Και όμως, το κακό έγινε. Και οι Γερμανοί μπήκαν μέσα στην Ελλάδα και οι Ιταλοί και οι Βούλγαροι, και έμειναν ούτε λίγο ούτε πολύ τέσσερα χρόνια, και έγινε μακελειό. Κι αν δεν εσφάγησαν άνθρωποι, κι αν δεν σκοτώθηκαν, κι αν δεν πέθαναν από την πείνα! Και σαν να μην έφθανε αυτό, οι ίδιοι οι Έλληνες έσφαζαν Έλληνες. Τους βασάνιζαν μάλιστα πρώτα και μετά τους εκτελούσαν· οι ίδιοι οι Έλληνες. Είναι κάτι που συνεχίσθηκε, και αφού έφυγαν οι κατακτητές και ελευθερώθηκε η πατρίδα. Πώς θα τα δούμε όλα αυτά; Εμείς μένουμε σε μερικά καλά που έγιναν, και από κει και πέρα ύστερα τα άλλα τα αφήνουμε έτσι, χωρίς να τα προσέξουμε.
Δεν ξέρω αν εσείς συμφωνείτε με αυτό που θα πω τώρα. Λέμε διάφορα ακόμη και από καθαρώς χριστιανικής απόψεως, και από καθαρώς πλευράς Θεού, δηλαδή για το πώς ενεργεί ο Θεός, αλλά μου φαίνεται ότι δεν βλέπουμε το καθετί κάτω από το όλο θέλημα του Θεού, κάτω από την όλη πρόνοια και οικονομία του Θεού. Δεν το βλέπουμε έτσι.
Για παράδειγμα, γιορτάζουμε σήμερα. Διερωτόμαστε μέσα μας πώς θα ήθελε ο Θεός να γιορτάσουμε; Πώς θα ήθελε ο Θεός να δούμε όλο αυτό το θέμα, όλα αυτά τα γεγονότα που άρχισαν – για να μην πάμε αλλού – την 28η Οκτωβρίου 1940, και συνέβησαν από τότε μέχρι σήμερα; Να τα δούμε όλα αυτά τα γεγονότα, αλλά να τα δούμε κάτω από την πρόνοια του Θεού, κάτω από το θέλημα του Θεού, κάτω από το τι θέλει ο Θεός. Δηλαδή, τι θα ήθελε ο Θεός; Αν τον ρωτούσαμε, τι θα μας έλεγε ότι θα ήθελε να σκεφθούμε; Πώς θα ήθελε να τα πάρουμε όλα αυτά; Πώς θα ήθελε να τα καταλάβουμε; Ποια θα έπρεπε να είναι η στάση μας και ποια η ανταπόκρισή μας;
Εμείς τώρα είμαστε χριστιανοί, είμαστε χριστιανικό έθνος, χριστιανικό γένος· είμαστε αυτοί οι οποίοι πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε κάτω από τη σκέπη της Παναγίας, και πως ό,τι έχει να κάνει η Παναγία, ό,τι έχει να κάνει ο Θεός, για να μας προστατεύσει, το κάνει. Αλλά έπειτα τι γίνεται; Φεύγει η σκέπη, και έρχονται όλα τα δεινά; Και καθόλου, καθόλου δεν διερωτόμαστε μήπως κάτι δεν πηγαίνει καλά από τη δική μας πλευρά, και μήπως περιμένει ο Θεός να δει κάποια μετάνοια, κάποια συναίσθηση, κάποια επιστροφή, κάποια αλλαγή. Τίποτε. Καθόλου δεν μας απασχολεί αυτό το θέμα.
Αλλά και ο καθένας προσωπικά να διερωτόμαστε στο καθετί: Τι θέλει ο Θεός; Ποιο είναι το θέλημα του Θεού; Και μάλιστα να διερωτόμαστε όχι με την έννοια: τι θέλει, τέλος πάντων, ο Θεός, σαν να μας φταίει ο Θεός, αλλά να διερωτόμαστε, έχοντας μια τέτοια διάθεση στην καρδιά μας και μια τέτοια στάση ψυχής: ο Θεός είναι ο πατέρας μας, είναι αυτός που μας αγαπάει, και το όλο πνεύμα του Θεού είναι όχι απλώς να κάνουμε τούτο κι εκείνο ή να επιτύχουμε τούτο κι εκείνο, αλλά να έχουμε τη συναίσθηση ότι αυτός είναι Θεός, εμείς είμαστε τα πλάσματά του. Είμαστε αμαρτωλοί, ήρθε όμως και μας καλεί σε μετάνοια, μας είπε και μας λέει την όλη αλήθεια και προσέφερε τον ίδιο τον εαυτό του θυσία, για να μας σώσει από την αμαρτία. Και στο να σωθούμε από την αμαρτία συντελούν και όλα τα βάσανα που περνούμε· τα οποιαδήποτε βάσανα.
Πόσο διαφορετικά κανείς αρχίζει να βλέπει τα πάντα – και τα προσωπικά του και τα οικογενειακά του και τα πιο πέρα και όλα αυτά που συμβαίνουν στη γη – όταν τα βάλει κάτω από την πρόνοια του Θεού, την όλη οικονομία του Θεού, το θέλημα του Θεού, κάτω από το τι θέλει ο Θεός! Ακόμη και τα θρησκευτικά πράγματα που κάνουμε – τα πολύ θρησκευτικά, τα πολύ πνευματικά, αν επιτρέπεται να πούμε – άραγε έτσι τα θέλει ο Θεός, ή μήπως τα κάνουμε έτσι όπως εμείς νομίζουμε;
Μήπως λοιπόν είμαστε πολύ φίλαυτοι και σκεπτόμαστε και ενεργούμε απλώς όπως μας οδηγεί η φιλαυτία μας; Οπότε, μπορεί να ταιριάζει σ’ εμάς αυτό που λέει ο ίδιος ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη: «Δεν είστε ευθείς μαζί μου, δεν είστε ειλικρινείς. Δεν είστε οι άνθρωποί μου, τα παιδιά μου, ώστε να ακούτε τι λέω, να καταλαβαίνετε και να ανταποκρίνεσθε. Έτσι που ενεργείτε, τελικά κάνετε πονηριές, κινείστε πλάγια. Επειδή λοιπόν εσείς πάτε πλάγια, και εγώ πλάγια θα σας φερθώ» (βλ. Λευϊτ. 26:23-24, 27-28). Δεν κάνει ο Θεός πλάγια πράγματα, αλλά θέλει να πει ότι θα γίνει τελικά ό,τι μας αξίζει. Όχι βέβαια διότι θέλει να πονέσει τον άνθρωπο ο Θεός ή διότι θέλει να τον βασανίσει ή διότι σαν να θέλει να εκδικηθεί. Δεν κάνει τέτοια ο ανεξίκακος Κύριος. Δεν θυμώνει ούτε εκδικείται ο Θεός. Αλλά είναι φοβερό πράγμα το λογικό πλάσμα του Θεού να μην καταλαβαίνει τον Θεό του, να μη θέλει να ακούσει τον Θεό του, να μη θέλει να υποταχθεί στον Θεό του και να κάνει τις ζαβολιές του.
Τα λέω με μια επιφύλαξη, μήπως είναι κάπως έτσι τα πράγματα. Οπότε, μήπως κάνουμε λάθος, καθώς τα παίρνουμε αλλιώς, και παίρνοντας αφορμή από αυτό το ενδεχόμενο, αλλά και από το όλο γεγονός που γιορτάζουμε απόψε, να δούμε την όλη ζωή μας. Και θα διαπιστώσουμε ότι όντως σε πάρα πολλές περιπτώσεις κάνουμε λάθος, καθώς δεν λογαριάζουμε καθόλου το θέλημα του Θεού ούτε διερωτόμαστε ποιο είναι, ώστε να υποταχθούμε σ’ αυτό. Και μάλιστα να υποταχθούμε εκουσίως και με χαρά· όχι σαν να παραπονιόμαστε, που δεν αφήνει ο Θεός να γίνει το δικό μας θέλημα, αλλά σαν να θέλει να μας επιβάλει το δικό του.
Ας τα σκεφθούμε, παρακαλώ, αυτά έστω και έτσι – με τη σκέψη δηλαδή μήπως είναι έτσι – και νομίζω ότι θα ωφεληθούμε.
28-10-2000
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Οκτώβριος, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2018, σελ. 314 (αποσπάσματα).
