Κάτω από το ένδυμα της παραβολής του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος, αγαπητοί αδελφοί, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μάς φανέρωσε, με τον πιο παραστατικό τρόπο, μία μεγάλη αρετή και την αντίστοιχή της μεγάλη κακία: Την αρετή της μακροθυμίας και ανεξικακίας και το πάθος της μνησικακίας.
Η πρώτη, η ανεξικακία, είναι αρκετή από μόνη της να μας σώσει. Η δεύτερη, η μνησικακία, είναι αρκετή, και χωρίς άλλο πάθος να έχουμε, να μας βυθίσει στην κόλαση!
Ας ιδούμε συνοπτικά, τι μας λέει η σημερινή ευαγγελική παραβολή. Ο Κύριος παρομοίασε τον Θεό με ένα βασιλιά, που θέλησε να ζητήσει από τους υπηκόους του λόγο για τα έργα τους. Και του πήρανε μπροστά του οι υπηρέτες του ένα άνθρωπο, που χρωστούσε «μύρια τάλαντα», δηλαδή δέκα χιλιάδες τάλαντα.
Το τάλαντο ήταν στην αρχαιότητα μονάδα βάρους, και για προϊόντα και για νομίσματα. Κατά την εποχή της Καινής Διαθήκης, ένα τάλαντο ισοδυναμούσε περίπου με εξήντα σημερινά κιλά. Έτσι, τα μύρια τάλαντα νομισμάτων αντιστοιχούν με εξακόσιες χιλιάδες κιλά αργυρών νομισμάτων, δηλαδή με δισεκατομμύρια σημερινά ευρώ. Ένα ασύλληπτα μεγάλο ποσό χρέους! Και επίτηδες αναφέρει αυτό το τεράστιο ποσό οφειλής. Διότι ο οφειλέτης των μυρίων ταλάντων είμαστε εμείς, ο κάθε αμαρτωλός άνθρωπος, καθόσον η αμαρτία, ως προσβολή του Υψίστου, του Δημιουργού, δημιουργεί μία τεράστια, μία ανέκφραστα μεγάλη οφειλή μας απέναντί Του.
Κι όμως, ο Δημιουργός μας είναι εύσπλαγχνος, μακρόθυμος, πολυέλεος. Είναι αγάπη, η αγάπη, η σαρκωμένη και εσταυρωμένη αγάπη. Και, όταν δείξουμε μετάνοια ειλικρινή, όταν ζητήσουμε συγχώρεση από την πηγή του ελέους, θα τη λάβουμε: Έπεσε τότε εκείνος ο δούλος στα πόδια του βασιλιά, λέγοντας με δάκρυα: «Κύριε, δείξε μακροθυμία σ’ εμένα, και θα σου τα εξοφλήσω όλα».
Ήταν δυνατόν αυτός ο άνθρωπος, και είκοσι ζωές να ζούσε, να εξοφλήσει εκείνο το υπέρογκο χρέος; Κι όμως: «Δείχνοντας την άπειρη ευσπλαγχνία Του ο Κύριος του δούλου εκείνου», λέει το Ευαγγέλιο, «τον άφησε ελεύθερο, και του χάρισε εκείνο το τεράστιο χρέος».
Αυτή είναι η αγάπη του Κυρίου μας, αδελφοί, η ανέκφραστη μακροθυμία και ανεξικακία Του. Αυτή, που έλαμψε πάνω από κάθε ανθρώπινη κατάληψη επάνω στον Σταυρό, όπου τον κάρφωσε το γένος των Εβραίων, όπου επέλεξε να αποθάνει τον ατιμωτικότερο θάνατο της εποχής εκείνης, για τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Κι εκεί επάνω, τι έλεγε; Τι προσευχόταν; Να συγχωρήσει ο Θεός Πατέρας Tου τους σταυρωτές Του, γιατί δεν γνώριζαν τι έκαναν!
Ας έλθουμε στη συνέχεια, τη δραματική συνέχεια: Βγαίνοντας απ’ εκεί ο τόσο πολύ ευεργετημένος αυτός δούλος, βρίσκει ένα σύνδουλό του, που του όφειλε εκατό δηνάρια. Εκατό ευρώ, θα λέγαμε σήμερα. Ένα ελάχιστο, μηδαμινό ποσό, μπροστά στα δισεκατομμύρια, που ο ίδιος χρωστούσε στον βασιλιά. Κι όμως! Αντί αμέσως, αισθανόμενος εκείνη την πρόσφατη άμετρη ευεργεσία που δέχθηκε, να χαρίσει κι εκείνος με τη σειρά του εκείνο το μικρό χρέος στον συνάνθρωπό του, τι κάνει; Τον άρπαξε από τον λαιμό και τον έπνιγε, για να τον ξοφλήσει. Κι αφού τον βασάνισε, τον πήρε τραβώντας τον, και τον έβαλε στη φυλακή. Και βέβαια, ύστερα έλαβε την αρμόζουσα τιμωρία από τον βασιλιά. Καταδικάστηκε σε βάσανα αιώνια, στην αιώνια κόλαση.
Είναι κι αυτά εικόνες, που εμάς ζωγραφίζουν και πάλιν, αδελφοί! Ο Κύριος μάς συγχωρεί τα όποια φοβερά μας αμαρτήματα, κι εμείς δεν συγχωρούμε ούτε το παραμικρό σφάλμα, με το οποίο τυχόν μας λύπησε, μας αδίκησε ο αδελφός μας. Και κρατούμε μέσα μας, στην καρδιά μας, το δηλητήριο αυτό της μνησικακίας και ασυγχωρητικότητας!
Μνησικακίες υπάρχουν πολλών ειδών. Όταν αυτή στηρίζεται σε πραγματικό κακό, που μας έκανε ο πλησίον, ο συνάνθρωπός μας, τότε ονομάζεται προφασιστή. Όταν όμως μισώ τον αδελφό μου, γιατί με ήλεγξε για τη διόρθωσή μου ή για κάτι που εκ παραδρομής είπε ή για μια υποψία που γέννησε η φαντασία μου, τότε η μνησικακία μου αυτή είναι απροφάσιστη. Υπάρχει και η θεωρητική μνησικακία, όταν κάποιος έχει μέσα του το μίσος στον άλλο, αλλά δεν τον βλάπτει, είτε επειδή δεν μπορεί, είτε επειδή φοβάται. Υπάρχει και η πρακτική, όταν κάποιος που μπορεί και δεν φοβάται, βλάφτει με κάθε τρόπο αυτόν που μισεί. Υπάρχει και η φανερή μνησικακία, όταν δείχνει στον άλλο κάποιος το μίσος, και υπάρχει και η κρυπτή, όταν κάποιος κρύβει το μίσος, αλλά προσπαθεί στα κρυφά να βλάψει τον άλλο. Κάθε όμως είδος μνησικακίας, είτε προφασιστή, είτε απροφάσιστη, είτε πρακτική, είτε θεωρητική, είτε φανερή, είτε κρυπτή, αρπάζει εξ ολοκλήρου απ’ αυτόν που τις έχει κάθε ελπίδα σωτηρίας! Γιατί τούτο;
Επειδή όλος ο Νόμος, οι Προφήτες, το Ευαγγελικό κήρυγμα, βάση και θεμέλιο έχουν την αγάπη! Και κάθε αρετή βλαστάνει από την αγάπη. Κι αντίθετα, κάθε αμαρτία πληγώνει την αγάπη, το μίσος όμως την ξεριζώνει τελείως! Μίσος και αγάπη ουδέποτε συγκατοικούν: «Αυτός που μισεί τον αδελφό του», φωνάζει ο Θεολόγος Ιωάννης, «βρίσκεται στο σκοτάδι, και στο σκοτάδι περιπατεί, και δεν βλέπει πού βαδίζει». Κι όταν κάποιος βαδίζει στα τυφλά, είναι δυνατόν να πράξει κάθε κακό.
Κι ο μνησίκακος είναι δυνατόν να πράξει κάθε κακό. Διότι ο μνησίκακος είναι γυμνός, όχι μόνο από την αγάπη του αδελφού του, αλλά και του Θεού. «Εάν κάποιος ειπεί, ότι αγαπώ τον Θεό, και μισεί τον αδελφό του», κηρύσσει πάλιν ο ηγαπημένος μαθητής και διδάσκαλος της αγάπης Ιωάννης ο Θεολόγος, «είναι ψεύτης. Διότι, αν τον αδελφό του που βλέπει, δεν τον αγαπά, πώς μπορεί να αγαπήσει τον Θεό, που είναι αόρατος;» Η αγάπη του Θεού και του πλησίον μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Χωρίς τη μία, δεν μπορεί να υπάρξει η άλλη.
Αγαπητοί αδελφοί, ο παντοδύναμος Θεός το αποφάσισε και το κήρυξε φανερά, όπως και στο σημερινό Ευαγγέλιο: Εάν συγχωρείτε απ’ την καρδιά σας τα σφάλματα των ανθρώπων, συγχωρώ κι εγώ τις δικές σας αμαρτίες. Εάν όμως δεν συγχωρείτε τους άλλους για τα σφάλματά τους, ούτε εγώ συγχωρώ τις δικές σας αμαρτίες! Φρίκη πρέπει να μας καταλαμβάνει, όταν ακούμε την απόφαση αυτή του Θεού!
Κύριε του ελέους, ελέησε το πλάσμα σου, εκρίζωσε από τις καρδιές μας το ψυχοφθόρο μίσος κι εμφύτευσε την ψυχοσωτήρια αγάπη και τη συμπάθεια προς τους αδελφούς μας, μέσω της οποίας είπες ότι εξαλείφεις τις αμαρτίες μας και μας αξιώνεις της αιωνίου σου βασιλείας: «Εάν συγχωρείτε στους άλλους τα σφάλματά τους, θα συγχωρήσει και σ’ εσάς τις αμαρτίες σας ο Πατέρας σας ο ουράνιος»! Αμήν. Γένοιτο, Κύριε!
Από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου
