Τι ψάλαμε σήμερα στους αναβαθμούς; «Ελέησον ημάς, Κύριε, ελέησον ημάς, τους εξουθενουμένους, καταρτίζων εύχρηστα σκεύη Σου, Λόγε» (από τους αναβαθμούς του πλ. β’ ήχου).
Η όλη διδασκαλία των Πατέρων μάς έχει μυήσει σε μια μεγάλη αλήθεια, ότι δεν φθάνει μόνο να βιώνουμε την μετάνοια, αλλά να την βιώνουμε και σωστά. Και για να την βιώνουμε σωστά, πρέπει να κραυγάζουμε νύχτα και μέρα το «ελέησον ημάς, Κύριε, ελέησον ημάς». Από κάθε άποψη αισθανόμαστε ότι είμαστε εξουθενημένοι από τα ίδια μας τα πάθη, και συγχρόνως ποθούμε, λαχταρούμε να γίνουμε εύχρηστα σκεύη της Χάριτος του Θεού, με την μετάνοια, την συναίσθηση και τον πόθο, την μεταστροφή, την κραυγή της μεταστροφής, την συνείδηση του τι είμαστε.
Αυτήν την κραυγή οι Πατέρες της Εκκλησίας την βάζουν στο στόμα των Ισραηλιτών. Όπως οι Ισραηλίται, έτσι κι εμείς που είμαστε ο νέος Ισραήλ πρέπει να την κάνουμε δική μας και να κραυγάζουμε μέρα-νύχτα. Όταν οι Ισραηλίται αιχμαλωτίστηκαν μαζί με όλα τα σκεύη του ναού του Σολομώντος και με την Κιβωτό της Διαθήκης, σύρθηκαν κάτω στην Βαβυλώνα, ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη. Οι Βαβυλώνιοι τους κορόιδευαν, γιατί ήταν ο μόνος λαός που πίστευε στον Θεό. Τους ενέπαιζαν. Και όχι μόνο οι Βαβυλώνιοι, αλλά και οι γύρω ειδωλολατρικοί λαοί τους κορόιδευαν. «Πού εστιν ο Θεός υμών;» (Ψαλμ. 113:10.56). Άντε, τώρα γίνατε παίγνια δικά μας. Πού είναι ο Θεός σας να σας λυτρώσει;
Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, κατά ένα παράλληλο τρόπο είμαστε κι εμείς ο νέος Ισραήλ, ο Ισραήλ της Χάριτος, τα γνήσια παιδιά του Θεού, τα αληθινά παιδιά του Θεού. Αφεθήκαμε και γίναμε αιχμάλωτοι στα πάθη μας, στον εγωισμό μας, στην φιλαυτία μας. Άλλοι Βαβυλώνιοι τα πάθη μας, άλλοι δυνάσται τα πάθη μας. Μας δυναστεύει η κατάκριση, η ενασχόληση με την ζωή των άλλων, το θέλημά μας, το γιατί να γίνει έτσι και να μην γίνει αλλιώς… Δεν αναλογιζόμαστε ότι μπήκαμε στο μοναστήρι, μπήκαμε στην πνευματική ζωή, για να πεθάνει το θέλημά μας, αλλά θέλουμε με το έτσι θέλω να ζήσει το θέλημά μας. Ω! δεινής αιχμαλωσίας, ω! τραγικής αιχμαλωσίας! Κι έρχεται ο διάβολος και μας βλέπει εξουθενημένους και καταταλαιπωρημένους και αιχμαλώτους εις τα δεινά πάθη που απορρέουν από μέσα μας και δεν πολεμούμε να τα ξεριζώσουμε. Και λέει ο εχθρός: «Πού εστιν ο Θεός υμών;» Δίνουμε, δηλαδή, λαβή και αφορμή στον μέγα εχθρό μας, τον διάβολο, να εξακολουθεί να μας βλέπει αιχμαλώτους στα πάθη μας, να εξακολουθεί να μας βλέπει θύματα κυρίως της φιλαυτίας και του εγωκεντρισμού και του θελήματος, και να κοροϊδεύει. Να κοροϊδεύει κι εμάς, να κοροϊδεύει και τον Θεό μας και να λέει, «πού εστιν ο Θεός υμών;»
Καταλαβαίνετε σε τι πλάνη βρισκόμαστε; Καταλαβαίνετε ότι γινόμαστε παίγνια του διαβόλου, όταν αφήνουμε να μας αιχμαλωτίζουν τα πάθη μας και δεν αγωνιζόμαστε να γίνουμε σκεύη εκλεκτά του Αγίου Πνεύματος; Είδατε ποτέ μύρο βαλμένο σε τενεκεδένιο και σκουριασμένο κουτί; Λοιπόν, πώς θα μπει το μύρο της Χάριτος του Θεού μέσα στην ψυχή μας; Πώς θα μπουν τα χαρίσματα του Θεού μες στην ψυχή μας; Πώς θα μπουν οι αρετές οι πνευματικές, της πνευματικής Ορθοδόξου ζωής, μέσα στην ψυχή μας, όταν εμείς είμαστε σκουριασμένα τενεκεδάκια, τα οποία τα σκούριασε το εγώ, το θέλημα, τα πάθη, η ιδιορρυθμία και οτιδήποτε άλλο;
Ο Απόστολος Παύλος λέει: «ποίησον ημάς σκεύη ηγιασμένα» (πρβλ. Β’ Τιμ. 2:21). Κάποιος Προφήτης λέει: «ποίησον ημάς σκεύη επιθυμητά» (Β’ Παραλ. 32:27). Για τον Δαβίδ λέει ο Θεός: «εύρον άνδρα κατά την καρδίαν μου» (Πραξ. 13:22-23). Πρέπει να γίνει λαχτάρα μας ο πόθος να πει ο Θεός, να, ψυχή κατά την καρδίαν μου, εδώ αναπαύομαι! «Ώδε καταπαύσω» (πρβλ. Ψαλμ. 131:14.57). Πού θα καταπαύσει η Χάρις του Θεού; Πώς θα καταπαύσει, όταν εμείς αφήνουμε τους εαυτούς μας να ταλαιπωρούνται και να αιχμαλωτίζονται από το τι κάνει ο ένας, τι κάνει ο άλλος, ή γιατί να μη γίνει έτσι ή αλλιώς; Αυτά, δηλαδή, τα ανόητα αιχμαλωτίζουν δεινώς την ψυχή μας και την καταστρέφουν και την κάνουν παίγνιο του διαβόλου… Και τότε χορεύει ο διάβολος και λέει: «Πού εστιν ο Θεός υμών;» Πού είναι ο Θεός σας να σας λυτρώσει; Μα, πώς να μας λυτρώσει ο Θεός που λαχταράει να κατοικήσει στην καρδιά μας, που λαχταράει να βρει «σκεύος επιθυμητόν» κατά την καρδίαν Του, και δεν βρίσκει, γιατί γινόμαστε τενεκέδες σκουριασμένοι;
Όπως είπαμε, οι υμνογράφοι μιλούν για «σκεύη εύχρηστα». Ποιο είναι το εύχρηστο σκεύος; Εύχρηστα σκεύη είναι αυτά που είναι έτοιμα να μπει μέσα τους η Χάρις του Θεού. Και αυτά τα σκεύη είναι αυτά που άφησαν κάθε λογική και κάθε θέλημα, και κάθε ανάπαυση, και κάθε βόλεμα, και κάθε κρίση, και κάθε τι άλλο, και κάνουν μόνο αυτό που αναπαύει τον Θεό, αυτό που χαροποιεί τον Θεό. Μπορεί να θέλει ο Θεός να μας περάσει από χίλια μύρια δεινά. Ας μας έχει δικά Του εύχρηστα σκεύη, και ας μας περάσει απ’ όπου θέλει. Αρκεί να μας κρατάει δικούς Του. Αλλά για να μας κρατάει δικούς Του, θέλει την ελευθερία μας. Αυτό είναι το λεπτό σημείο. Βλέπετε, ο Παντοδύναμος Θεός είναι αδύναμος μπροστά στην δική μας ελευθερία. Πού θα δώσουμε την βούλησή μας; Πού θα δώσουμε την καρδιά μας; Πού θα δώσουμε την αγάπη μας; Πού θα δώσουμε το είναι μας; Πού θα δώσουμε τα πάντα μας; Στον εαυτό μας; Τότε λέει ο Θεός, Ε! Κάνε ό,τι θέλεις. Εγώ σε αφήνω ελεύθερο. Αλλά έτσι δεν είσαι εύχρηστο σκεύος. Και εφόσον δεν είσαι εύχρηστο σκεύος, δεν είσαι και σκεύος ηγιασμένο, άρα δεν είσαι και σκεύος επιθυμητό.
Λοιπόν, εύχομαι, όλες μας να γίνουμε εύχρηστα σκεύη, σκεύη επιθυμητά, σκεύη ηγιασμένα της Χάριτος, και όλων των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος.
Από το βιβλίο: † Φεβρωνίας μοναχής, Ομιλίες στην τράπεζα της Μονής. Έκδοσις Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου, Πανόραμα – Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 54.
