Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί Λ’, μνήμη του Αγίου ενδόξου Αποστόλου Ιακώβου αδελφού Ιωάννου του Θεολόγου (1).

Ως αμνός Ιάκωβος αχθείς εσφάγη,
Της ευσεβείας μηρυκίζων τους λόγους.

Κτείνε μάχαιρα φόνοιο Ιάκωβον τριακοστή.

Ούτος ήτον υιός μεν Ζεβεδαίου, αδελφός δε Ιωάννου του Θεολόγου, ο οποίος ύστερα από το κάλεσμα Ανδρέου και Πέτρου, επροσκαλέσθη από αυτόν τον Κύριον εις μαθητείαν, μαζί με τον αδελφόν του Ιωάννην. Όθεν ούτοι ευθύς αφήσαντες τον πατέρα και το πλοίον τους, και απλώς, όλα όσα είχον, ηκολούθησαν τω Χριστώ. Τόσον δε πολλά ηγάπησεν αυτούς ο Δεσπότης Χριστός, ώστε οπού, εις μεν τον ένα αδελφόν τον Ιωάννην, έδωκε το στήθος του, δια να ανακλιθή επάνω εις αυτό. Εις δε τον άλλον αδελφόν, τούτον δηλαδή τον θείον Ιάκωβον, έδωκε την τιμήν ταύτην, το να πίη το ποτήριον του θανάτου, το οποίον αυτός ο ίδιος έπιεν. Αλλά και αυτοί αντιστρόφως τόσον πολλά ηγάπησαν τον Κύριον, και τόσον ζήλον έδειξαν δι’ αυτόν οι μακάριοι, ώστε οπού, ηθέλησαν να κατεβάσουν φωτίαν από τον Ουρανόν και να κατακαύσουν τους Σαμαρείτας, διατί δεν επίστευσαν, ουδέ εδέχθησαν αυτόν (Λουκ. θ’, 54). Και ίσως τούτο ήθελαν κάμουν, ανίσως ο Χριστός η αυτοαγαθότης, δεν εμπόδιζεν αυτούς από τούτο. Δια ταύτα λοιπόν τα αίτια, ο Κύριος έπερνε πάντοτε μαζί του με εξαίρετον τρόπον, και εις τας προσευχάς, και εις τας άλλας οικονομίας του, τούτους τους δύω Αποστόλους, ομού και τον Κορυφαίον Πέτρον, μυσταγωγών και αποκαλύπτων εις αυτούς τα υψηλότερα και μυστικώτερα δόγματα. Τούτον τον μακάριον Ιάκωβον μη υποφέρων ο Ηρώδης (ο Αγρίππας δηλαδή ο του Αριστοβούλου υιός, του οποίου θείος ήτον ο Ηρώδης, ο θανατώσας τον Πρόδρομον) να βλέπη παρρησιαζόμενον, και διδάσκοντα το Ευαγγέλιον, ύστερα από το πάθος και το σωτήριον κήρυγμα του Χριστού, έβαλε χέρι και εθανάτωσεν αυτόν με μάχαιραν (εν έτει από Χριστού μδ’ [44]). Και ούτω μετά τον Πρωτομάρτυρα Στέφανον, έστειλε τούτον εις τον Χριστόν δεύτερον Μάρτυρα, καθώς περί τούτου γράφει το δωδέκατον κεφάλαιον των Πράξεων.

(1) Σημείωσαι, ότι εις τον Απόστολον τούτον Ιάκωβον, εγκώμιον πλέκει Νικήτας ο Ρήτωρ, ου η αρχή· «Πρώην μεν η ζώσα της αληθινής θεολογίας πηγή». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τω Κοινοβίω του Διονυσίου, και εν τω τρίτω Πανηγυρικώ της Ιεράς Μονής του Βατοπαιδίου, και εν τη των Ιβήρων.)

*

Τη αυτή ημέρα ο Άγιος Κλήμης ο ποιητής των Κανόνων εν ειρήνη τελειούται.

Τέρψας ο Κλήμης γηγενείς ωδαίς κάτω,
Απήλθε τέρψων ώσπερ οίμαι και νόας (2).

(2) Τούτου του Κλήμεντος ευρίσκονται μερικοί Κανόνες εις την Θεοτόκον, και είς τινας Αγίους.

*

Ο Άγιος Μάρτυς Μάξιμος, ξίφει κατά γαστέρα μέσην πληγείς, τελειούται.

Μάξιμος ευρών την ξι συλλαβήν μέσος,
Το γαστρός ημίν μηνύει μέσον ξίφος (3).

(3) Ο συγγραφεύς του διστίχου τούτου κυρ Χριστοφόρος ο Πατρίκιος, παίζει εδώ και λέγει, ότι καθώς εις το όνομα Μάξιμος, η ξι συλλαβή ευρίσκεται εις το μέσον, δηλαδή ανάμεσα εις τας δύω συλλαβάς της μα και της μος, έτζι η συλλαβή αυτή εφανέρονεν αινιγματωδώς το ξίφος, οπού εμβήκεν εις το μέσον της κοιλίας του, καθότι και το ξίφος αρχίζει από την ξι συλλαβήν.

*

Η εύρεσις των λειψάνων του Αγίου Ιερομάρτυρος Βασιλέως Επισκόπου Αμασείας (4).

Χρη μη δε νεκρόν λανθάνειν Βασιλέα,
Βασιλέως θνήξαντα του ζώντος χάριν.

(4) Η μνήμη και το Συναξάριον του Αγίου τούτου Βασιλέως γράφεται κατά την εικοστήν έκτην του παρόντος μηνός.

*

Μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Δονάτου Επισκόπου Ευροίας.

Τις μη Δονάτον δοξάσει εν τοις λόγοις,
Ον περ τα έργα πανταχού εδόξασαν;

Ούτος ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Δονάτος ήτον Επίσκοπος εις πόλιν καλουμένην Εύροιαν, η οποία ευρίσκεται κατά την παλαιάν Ήπειρον, της οποίας Μητρόπολις είναι τα Ιωάννινα, κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του Μεγάλου, εν έτει τπε’ [385]. Έχει δε χωρίον η πόλις της Ευροίας, ονομαζόμενον Σωρεία (5), εις το οποίον χωρίον ευρίσκετο μία βρύσις νερού, και όσοι ήθελαν πίουν από αυτήν, απέθνησκον με πικρόν θάνατον. Τούτο δε μαθών ο αγιώτατος ούτος Δονάτος, επήγεν εις την βρύσιν μαζί με τους Ιερείς και κληρικούς του, και ευθύς οπού έφθασεν εκεί, έγινε μία βροντή, και μετά την βροντήν, ευγήκεν από την πηγήν ένας θανατηφόρος δράκων, ο οποίος πλησιάσας κοντά εις τον Άγιον, εδοκίμαζε να περιπλέξη με την ουράν του τους πόδας του γαϊδάρου, επάνω εις τον οποίον εκαβαλίκευεν ο μακάριος. Ο δε Άγιος γυρίσας και ιδών τον δράκοντα, επήρε το σχοινίον, με το οποίον εκτύπα τον γαΐδαρον, και το έβαλεν επάνω εις την ράχιν του δράκοντος, και με τούτο μόνον έκαμε τον δράκοντα να λάβη πληγήν θανατηφόρον. Όθεν εκείνος παρευθύς πεσών ενεκρώθη. Ω της του Θεού μεγαλειότητος και αφάτου φιλανθρωπίας! ότι εις τους ευαρεστούντας αυτώ Αγίους, συνεργεί να κάμνουν τοιαύτα έργα θαυμαστά και παράδοξα! Τότε λοιπόν συμμαζώξαντες ξύλα οι του θαύματος τούτου θεαταί Χριστιανοί, άναψαν φωτίαν, και κατέκαυσαν το θηρίον. Κανένας όμως δεν ετόλμα υπό του φόβου να πίη από την βρύσιν εκείνην νερόν. Όθεν ο Άγιος ποιήσας ευχήν, ευλόγησε την πηγήν, και πρώτος αυτός πιών από το νερόν, είπε και εις τους άλλους και έπιον χωρίς φόβον. Πιόντες δε και χορτάσαντες, εγύρισαν αβλαβείς εις τα ίδια. Ταύτα μαθών ο βασιλεύς Θεοδόσιος ο Μέγας, εκάλεσεν όλους τους εις εκείνα τα μέρη ευρισκομένους Επισκόπους, και αφ’ ου εσυνάχθησαν, ερώτα, ποίος από αυτούς είναι ο Επίσκοπος Δονάτος, ο δια του σχοινίου θανατώσας τον δράκοντα, όστις δια προσευχής του εύγαλε νερόν από την γην, και από τον ουρανόν βροχήν εκατέβασεν. Οι δε Επίσκοποι έδειξαν τον Άγιον λέγοντες, ούτος είναι, ω βασιλεύ. Τότε ο βασιλεύς εχαιρέτισεν αυτόν, και τον επήγεν εις την βασίλισσαν. Πεσόντες δε και οι δύω, επίασαν τους πόδας του, παρακαλούντες αυτόν και λέγοντες, δούλε του Θεού, παρακινήσου και κάμε εις ημάς έλεος, επειδή και έχομεν μίαν θυγατέρα μονογενή, η οποία ενοχλείται από δαιμόνιον, δια το οποίον μεγάλως λυπούμεθα και κατά την ψυχήν συντριβόμεθα. Ανίσως λοιπόν ιατρεύσης αυτήν, λάβε το ήμισυ της προικός της. Ο Άγιος απεκρίθη, ας φανερωθή η κόρη δια να την ιδώ, οι δε έμβασαν τον Άγιον εις αυτήν. Όθεν επιτιμηθείς ο δαίμων υπό του μακαρίου, ευθύς εδιώχθη από την κόρην. Τότε ο βασιλεύς ετοίμαζε δια να δώση εις αυτόν εκείνα οπού υπεσχέθη. Ο δε Άγιος δεν εδέχθη αυτά, αλλά βλέπων την γνώμην αυτών αγαθήν, εζήτησε να του δοθή ένας τόπος κοντά εις την επαρχίαν του, ο οποίος ήτον επιτήδειος δια να κτισθή εις αυτόν Εκκλησία, Ομφάλιος καλούμενος. Όθεν ο βασιλεύς εχάρισε τον τόπον εκείνον εις τον Άγιον με έγγραφον πρόσταγμα.

Ούτος ο Άγιος Δονάτος ανέστησε και νεκρόν, ο οποίος εμποδίζετο από ένα δανειστήν εις το να ενταφιασθή, ανίσως δεν πληρώση τα δάνεια άσπρα οπού του εχρεώστει. Αφ’ ου δε ο νεκρός εσυνωμίλησε με τον δανειστήν δια το ζητούμενον χρέος, και αφ’ ου εσχίσθη η ομολογία του χρέους, τότε πάλιν τον επρόσταξεν ο Άγιος να κοιμηθή, έως οπού να γένη η κοινή ανάστασις όλων των νεκρών. Όταν δε ο Άγιος ευρίσκετο ακόμη εις Κωνσταντινούπολιν, έγινεν ανομβρία, και ο ουρανός εφαίνετο καθαρός και ανέφαλος. Όθεν παρεκάλεσεν ο βασιλεύς τον Άγιον λέγων. Τίμιε πάτερ, η Πόλις όλη βαρέως με ενοχλεί, φωνάζουσα μεγάλως και βεβαιούσα, ότι έλαβες χάριν και δύναμιν παρά Θεού να καταβιβάζης βροχήν εκ του ουρανού. Πλήρωσον λοιπόν, παρακαλώ σε, και ταύτην την αίτησίν μου. Ο δε Άγιος ευγαίνωντας έξω της Πόλεως, επροσευχήθη, και τόση πολλή βροχή έγινεν έσω και έξω της Πόλεως, και εις τα τριγύρω χωρία, ώστε οπού η βροχή εκείνη σχεδόν δεν εδιάφερεν από την βροχήν του κατακλυσμού. Εφρόντιζε δε ο βασιλεύς, πως ο Άγιος έξω ευρισκόμενος ακόλουθον ήτον να εβράχη από την πολλήν βροχήν, και μάλιστα διατί είχεν ένα και μόνον φόρεμα. Μετά ολίγον όμως ελθών μέσα εις την Πόλιν και εις τα βασίλεια, ω του θαύματος! ευρέθη ο θαυμάσιος χωρίς να έχη επάνω του ουδέ παραμικράν νοτίδα νερού. Όθεν εθαυμάζετο παρά πάντων δια τα τοιαύτα θαυμάσια. Ο δε βασιλεύς έχαιρε και ευφραίνετο εις τα λόγια του Αγίου. Είτα δους εις αυτόν χρυσάφι αρκετόν δια να οικοδομήση Εκκλησίαν, και άλλα τινά κειμήλια, αρμόδια δια καλλωπισμόν της οικοδομηθησομένης Εκκλησίας, τον απέστειλεν εις τα ίδια. Πηγαίνωντας δε εις την επαρχίαν του και κτίσας τον Ναόν, ετοίμασε και τον τάφον του, και έτζι αφ’ ου έφθασεν εις γήρας βαθύ, εκοιμήθη ο αοίδιμος και απήλθε προς Κύριον.

(5) Μερικοί λέγουσιν, ότι η Σωρεία είναι, το νυν λεγόμενον Σούλι, το πολυθρύλλητον γενόμενον δια τους ανδρειωμένους πολέμους και νίκας, οπού έκαμαν κατά διαφόρους καιρούς οι οικισταί του, ει και ύστερον ελεεινώς απωλέσθησαν. Λέγουσι δε, ότι εκεί να ευρίσκεται κεκρυμμένον και το λείψανον του Αγίου τούτου Δονάτου.

*

Η Αγία Νεομάρτυς Αργυρή, η κατά το έτος ͵αψκε’ [1725] εν Κωνσταντινουπόλει τον Χριστόν ομολογήσασα και βασανισθείσα, εν τη φυλακή τελειούται (6).

Η Αργυρή δε τοις φυλακής βασάνοις,
Υπέρ το αργύριον ημάς φαιδρύνει.

(6) Το Μαρτύριον αυτής όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

*

Απρίλλιος μην ώδε λαμβάνει τέλος,
Θεώ δε δόξαν τω τέλει πάντων άγει.

 Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ Λ΄, μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἰακώβου ἀδελφοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου (1).

Ὡς ἀμνὸς Ἰάκωβος ἀχθεὶς ἐσφάγη,
Τῆς εὐσεβείας μηρυκίζων τοὺς λόγους.

Κτεῖνε μάχαιρα φόνοιο Ἰάκωβον τριακοστῇ.

Οὗτος ἦτον υἱὸς μὲν Ζεβεδαίου, ἀδελφὸς δὲ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ὁ ὁποῖος ὕστερα ἀπὸ τὸ κάλεσμα Ἀνδρέου καὶ Πέτρου, ἐπροσκαλέσθη ἀπὸ αὐτὸν τὸν Κύριον εἰς μαθητείαν, μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφόν του Ἰωάννην. Ὅθεν οὗτοι εὐθὺς ἀφήσαντες τὸν πατέρα καὶ τὸ πλοῖόν τους, καὶ ἁπλῶς, ὅλα ὅσα εἶχον, ἠκολούθησαν τῷ Χριστῷ. Τόσον δὲ πολλὰ ἠγάπησεν αὐτοὺς ὁ Δεσπότης Χριστός, ὥστε ὁποῦ, εἰς μὲν τὸν ἕνα ἀδελφὸν τὸν Ἰωάννην, ἔδωκε τὸ στῆθός του, διὰ νὰ ἀνακλιθῇ ἐπάνω εἰς αὐτό. Εἰς δὲ τὸν ἄλλον ἀδελφόν, τοῦτον δηλαδὴ τὸν θεῖον Ἰάκωβον, ἔδωκε τὴν τιμὴν ταύτην, τὸ νὰ πίῃ τὸ ποτήριον τοῦ θανάτου, τὸ ὁποῖον αὐτὸς ὁ ἴδιος ἔπιεν. Ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ἀντιστρόφως τόσον πολλὰ ἠγάπησαν τὸν Κύριον, καὶ τόσον ζῆλον ἔδειξαν δι’ αὐτὸν οἱ μακάριοι, ὥστε ὁποῦ, ἠθέλησαν νὰ κατεβάσουν φωτίαν ἀπὸ τὸν Οὐρανὸν καὶ νὰ κατακαύσουν τοὺς Σαμαρείτας, διατὶ δὲν ἐπίστευσαν, οὐδὲ ἐδέχθησαν αὐτόν (Λουκ. θ΄, 54). Καὶ ἴσως τοῦτο ἤθελαν κάμουν, ἀνίσως ὁ Χριστὸς ἡ αὐτοαγαθότης, δὲν ἐμπόδιζεν αὐτοὺς ἀπὸ τοῦτο. Διὰ ταῦτα λοιπὸν τὰ αἴτια, ὁ Κύριος ἔπερνε πάντοτε μαζί του μὲ ἐξαίρετον τρόπον, καὶ εἰς τὰς προσευχάς, καὶ εἰς τὰς ἄλλας οἰκονομίας του, τούτους τοὺς δύω Ἀποστόλους, ὁμοῦ καὶ τὸν Κορυφαῖον Πέτρον, μυσταγωγῶν καὶ ἀποκαλύπτων εἰς αὐτοὺς τὰ ὑψηλότερα καὶ μυστικώτερα δόγματα. Τοῦτον τὸν μακάριον Ἰάκωβον μὴ ὑποφέρων ὁ Ἡρώδης (ὁ Ἀγρίππας δηλαδὴ ὁ τοῦ Ἀριστοβούλου υἱός, τοῦ ὁποίου θεῖος ἦτον ὁ Ἡρώδης, ὁ θανατώσας τὸν Πρόδρομον) νὰ βλέπῃ παρρησιαζόμενον, καὶ διδάσκοντα τὸ Εὐαγγέλιον, ὕστερα ἀπὸ τὸ πάθος καὶ τὸ σωτήριον κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, ἔβαλε χέρι καὶ ἐθανάτωσεν αὐτὸν μὲ μάχαιραν (ἐν ἔτει ἀπὸ Χριστοῦ μδ΄ [44]). Καὶ οὕτω μετὰ τὸν Πρωτομάρτυρα Στέφανον, ἔστειλε τοῦτον εἰς τὸν Χριστὸν δεύτερον Μάρτυρα, καθὼς περὶ τούτου γράφει τὸ δωδέκατον κεφάλαιον τῶν Πράξεων.

(1) Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὸν Ἀπόστολον τοῦτον Ἰάκωβον, ἐγκώμιον πλέκει Νικήτας ὁ Ῥήτωρ, οὗ ἡ ἀρχή· «Πρώην μὲν ἡ ζῶσα τῆς ἀληθινῆς θεολογίας πηγή». (Σῴζεται ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου, καὶ ἐν τῷ τρίτῳ Πανηγυρικῷ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου, καὶ ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων.)

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Κλήμης ὁ ποιητὴς τῶν Κανόνων ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Τέρψας ὁ Κλήμης γηγενεῖς ᾠδαῖς κάτω,
Ἀπῆλθε τέρψων ὥσπερ οἶμαι καὶ νόας (2).

(2) Τούτου τοῦ Κλήμεντος εὑρίσκονται μερικοὶ Κανόνες εἰς τὴν Θεοτόκον, καὶ εἴς τινας Ἁγίους.

*

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Μάξιμος, ξίφει κατὰ γαστέρα μέσην πληγείς, τελειοῦται.

Μάξιμος εὑρὼν τὴν ξῖ συλλαβὴν μέσος,
Τὸ γαστρὸς ἡμῖν μηνύει μέσον ξίφος (3).

(3) Ὁ συγγραφεὺς τοῦ διστίχου τούτου κὺρ Χριστοφόρος ὁ Πατρίκιος, παίζει ἐδῶ καὶ λέγει, ὅτι καθὼς εἰς τὸ ὄνομα Μάξιμος, ἡ ξῖ συλλαβὴ εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον, δηλαδὴ ἀνάμεσα εἰς τὰς δύω συλλαβὰς τῆς μᾶ καὶ τῆς μος, ἔτζι ἡ συλλαβὴ αὐτὴ ἐφανέρονεν αἰνιγματωδῶς τὸ ξίφος, ὁποῦ ἐμβῆκεν εἰς τὸ μέσον τῆς κοιλίας του, καθότι καὶ τὸ ξίφος ἀρχίζει ἀπὸ τὴν ξῖ συλλαβήν.

*

Ἡ εὕρεσις τῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Βασιλέως Ἐπισκόπου Ἀμασείας (4).

Χρὴ μὴ δὲ νεκρὸν λανθάνειν Βασιλέα,
Βασιλέως θνήξαντα τοῦ ζῶντος χάριν.

(4) Ἡ μνήμη καὶ τὸ Συναξάριον τοῦ Ἁγίου τούτου Βασιλέως γράφεται κατὰ τὴν εἰκοστὴν ἕκτην τοῦ παρόντος μηνός.

*

Μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Δονάτου Ἐπισκόπου Εὐροίας.

Τίς μὴ Δονάτον δοξάσει ἐν τοῖς λόγοις,
Ὅν περ τὰ ἔργα πανταχοῦ ἐδόξασαν;

Οὗτος ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν Δονάτος ἦτον Ἐπίσκοπος εἰς πόλιν καλουμένην Εὔροιαν, ἡ ὁποία εὑρίσκεται κατὰ τὴν παλαιὰν Ἤπειρον, τῆς ὁποίας Μητρόπολις εἶναι τὰ Ἰωάννινα, κατὰ τοὺς χρόνους Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου, ἐν ἔτει τπε΄ [385]. Ἔχει δὲ χωρίον ἡ πόλις τῆς Εὐροίας, ὀνομαζόμενον Σωρεία (5), εἰς τὸ ὁποῖον χωρίον εὑρίσκετο μία βρύσις νεροῦ, καὶ ὅσοι ἤθελαν πίουν ἀπὸ αὐτήν, ἀπέθνησκον μὲ πικρὸν θάνατον. Τοῦτο δὲ μαθὼν ὁ ἁγιώτατος οὗτος Δονάτος, ἐπῆγεν εἰς τὴν βρύσιν μαζὶ μὲ τοὺς Ἱερεῖς καὶ κληρικούς του, καὶ εὐθὺς ὁποῦ ἔφθασεν ἐκεῖ, ἔγινε μία βροντή, καὶ μετὰ τὴν βροντὴν, εὐγῆκεν ἀπὸ τὴν πηγὴν ἕνας θανατηφόρος δράκων, ὁ ὁποῖος πλησιάσας κοντὰ εἰς τὸν Ἅγιον, ἐδοκίμαζε νὰ περιπλέξῃ μὲ τὴν οὐράν του τοὺς πόδας τοῦ γαϊδάρου, ἐπάνω εἰς τὸν ὁποῖον ἐκαβαλίκευεν ὁ μακάριος. Ὁ δὲ Ἅγιος γυρίσας καὶ ἰδὼν τὸν δράκοντα, ἐπῆρε τὸ σχοινίον, μὲ τὸ ὁποῖον ἐκτύπα τὸν γαΐδαρον, καὶ τὸ ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὴν ῥάχιν τοῦ δράκοντος, καὶ μὲ τοῦτο μόνον ἔκαμε τὸν δράκοντα νὰ λάβῃ πληγὴν θανατηφόρον. Ὅθεν ἐκεῖνος παρευθὺς πεσὼν ἐνεκρώθη. Ὢ τῆς τοῦ Θεοῦ μεγαλειότητος καὶ ἀφάτου φιλανθρωπίας! ὅτι εἰς τοὺς εὐαρεστοῦντας αὐτῷ Ἁγίους, συνεργεῖ νὰ κάμνουν τοιαῦτα ἔργα θαυμαστὰ καὶ παράδοξα! Τότε λοιπὸν συμμαζώξαντες ξύλα οἱ τοῦ θαύματος τούτου θεαταὶ Χριστιανοί, ἄναψαν φωτίαν, καὶ κατέκαυσαν τὸ θηρίον. Κᾀνένας ὅμως δὲν ἐτόλμα ὑπὸ τοῦ φόβου νὰ πίῃ ἀπὸ τὴν βρύσιν ἐκείνην νερόν. Ὅθεν ὁ Ἅγιος ποιήσας εὐχήν, εὐλόγησε τὴν πηγήν, καὶ πρῶτος αὐτὸς πιὼν ἀπὸ τὸ νερόν, εἶπε καὶ εἰς τοὺς ἄλλους καὶ ἔπιον χωρὶς φόβον. Πιόντες δὲ καὶ χορτάσαντες, ἐγύρισαν ἀβλαβεῖς εἰς τὰ ἴδια. Ταῦτα μαθὼν ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος ὁ Μέγας, ἐκάλεσεν ὅλους τοὺς εἰς ἐκεῖνα τὰ μέρη εὑρισκομένους Ἐπισκόπους, καὶ ἀφ’ οὗ ἐσυνάχθησαν, ἐρώτα, ποῖος ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος Δονάτος, ὁ διὰ τοῦ σχοινίου θανατώσας τὸν δράκοντα, ὅστις διὰ προσευχῆς του εὔγαλε νερὸν ἀπὸ τὴν γῆν, καὶ ἀπὸ τὸν οὐρανὸν βροχὴν ἐκατέβασεν. Οἱ δὲ Ἐπίσκοποι ἔδειξαν τὸν Ἅγιον λέγοντες, οὗτος εἶναι, ὦ βασιλεῦ. Τότε ὁ βασιλεὺς ἐχαιρέτισεν αὐτόν, καὶ τὸν ἐπῆγεν εἰς τὴν βασίλισσαν. Πεσόντες δὲ καὶ οἱ δύω, ἐπίασαν τοὺς πόδας του, παρακαλοῦντες αὐτὸν καὶ λέγοντες, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, παρακινήσου καὶ κάμε εἰς ἡμᾶς ἔλεος, ἐπειδὴ καὶ ἔχομεν μίαν θυγατέρα μονογενῆ, ἡ ὁποία ἐνοχλεῖται ἀπὸ δαιμόνιον, διὰ τὸ ὁποῖον μεγάλως λυπούμεθα καὶ κατὰ τὴν ψυχὴν συντριβόμεθα. Ἀνίσως λοιπὸν ἰατρεύσῃς αὐτήν, λάβε τὸ ἥμισυ τῆς προικός της. Ὁ Ἅγιος ἀπεκρίθη, ἂς φανερωθῇ ἡ κόρη διὰ νὰ τὴν ἰδῶ, οἱ δὲ ἔμβασαν τὸν Ἅγιον εἰς αὐτήν. Ὅθεν ἐπιτιμηθεὶς ὁ δαίμων ὑπὸ τοῦ μακαρίου, εὐθὺς ἐδιώχθη ἀπὸ τὴν κόρην. Τότε ὁ βασιλεὺς ἑτοίμαζε διὰ νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸν ἐκεῖνα ὁποῦ ὑπεσχέθη. Ὁ δὲ Ἅγιος δὲν ἐδέχθη αὐτά, ἀλλὰ βλέπων τὴν γνώμην αὐτῶν ἀγαθήν, ἐζήτησε νὰ τοῦ δοθῇ ἕνας τόπος κοντὰ εἰς τὴν ἐπαρχίαν του, ὁ ὁποῖος ἦτον ἐπιτήδειος διὰ νὰ κτισθῇ εἰς αὐτὸν Ἐκκλησία, Ὀμφάλιος καλούμενος. Ὅθεν ὁ βασιλεὺς ἐχάρισε τὸν τόπον ἐκεῖνον εἰς τὸν Ἅγιον μὲ ἔγγραφον πρόσταγμα.

Οὗτος ὁ Ἅγιος Δονάτος ἀνέστησε καὶ νεκρόν, ὁ ὁποῖος ἐμποδίζετο ἀπὸ ἕνα δανειστὴν εἰς τὸ νὰ ἐνταφιασθῇ, ἀνίσως δὲν πληρώσῃ τὰ δάνεια ἄσπρα ὁποῦ τοῦ ἐχρεώστει. Ἀφ’ οὗ δὲ ὁ νεκρὸς ἐσυνωμίλησε μὲ τὸν δανειστὴν διὰ τὸ ζητούμενον χρέος, καὶ ἀφ’ οὗ ἐσχίσθη ἡ ὁμολογία τοῦ χρέους, τότε πάλιν τὸν ἐπρόσταξεν ὁ Ἅγιος νὰ κοιμηθῇ, ἕως ὁποῦ νὰ γένῃ ἡ κοινὴ ἀνάστασις ὅλων τῶν νεκρῶν. Ὅταν δὲ ὁ Ἅγιος εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἔγινεν ἀνομβρία, καὶ ὁ οὐρανὸς ἐφαίνετο καθαρὸς καὶ ἀνέφαλος. Ὅθεν παρεκάλεσεν ὁ βασιλεὺς τὸν Ἅγιον λέγων. Τίμιε πάτερ, ἡ Πόλις ὅλη βαρέως μὲ ἐνοχλεῖ, φωνάζουσα μεγάλως καὶ βεβαιοῦσα, ὅτι ἔλαβες χάριν καὶ δύναμιν παρὰ Θεοῦ νὰ καταβιβάζῃς βροχὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. Πλήρωσον λοιπόν, παρακαλῶ σε, καὶ ταύτην τὴν αἴτησίν μου. Ὁ δὲ Ἅγιος εὐγαίνωντας ἔξω τῆς Πόλεως, ἐπροσευχήθη, καὶ τόση πολλὴ βροχὴ ἔγινεν ἔσω καὶ ἔξω τῆς Πόλεως, καὶ εἰς τὰ τριγύρω χωρία, ὥστε ὁποῦ ἡ βροχὴ ἐκείνη σχεδὸν δὲν ἐδιάφερεν ἀπὸ τὴν βροχὴν τοῦ κατακλυσμοῦ. Ἐφρόντιζε δὲ ὁ βασιλεύς, πῶς ὁ Ἅγιος ἔξω εὑρισκόμενος ἀκόλουθον ἦτον νὰ ἐβράχη ἀπὸ τὴν πολλὴν βροχήν, καὶ μάλιστα διατὶ εἶχεν ἕνα καὶ μόνον φόρεμα. Μετὰ ὀλίγον ὅμως ἐλθὼν μέσα εἰς τὴν Πόλιν καὶ εἰς τὰ βασίλεια, ὢ τοῦ θαύματος! εὑρέθη ὁ θαυμάσιος χωρὶς νὰ ἔχῃ ἐπάνω του οὐδὲ παραμικρὰν νοτίδα νεροῦ. Ὅθεν ἐθαυμάζετο παρὰ πάντων διὰ τὰ τοιαῦτα θαυμάσια. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἔχαιρε καὶ εὐφραίνετο εἰς τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου. Εἶτα δοὺς εἰς αὐτὸν χρυσάφι ἀρκετὸν διὰ νὰ οἰκοδομήσῃ Ἐκκλησίαν, καὶ ἄλλα τινὰ κειμήλια, ἁρμόδια διὰ καλλωπισμὸν τῆς οἰκοδομηθησομένης Ἐκκλησίας, τὸν ἀπέστειλεν εἰς τὰ ἴδια. Πηγαίνωντας δὲ εἰς τὴν ἐπαρχίαν του καὶ κτίσας τὸν Ναόν, ἑτοίμασε καὶ τὸν τάφον του, καὶ ἔτζι ἀφ’ οὗ ἔφθασεν εἰς γῆρας βαθύ, ἐκοιμήθη ὁ ἀοίδιμος καὶ ἀπῆλθε πρὸς Κύριον.

(5) Μερικοὶ λέγουσιν, ὅτι ἡ Σωρεία εἶναι, τὸ νῦν λεγόμενον Σοῦλι, τὸ πολυθρύλλητον γενόμενον διὰ τοὺς ἀνδρειωμένους πολέμους καὶ νίκας, ὁποῦ ἔκαμαν κατὰ διαφόρους καιροὺς οἱ οἰκισταί του, εἰ καὶ ὕστερον ἐλεεινῶς ἀπωλέσθησαν. Λέγουσι δέ, ὅτι ἐκεῖ νὰ εὑρίσκεται κεκρυμμένον καὶ τὸ λείψανον τοῦ Ἁγίου τούτου Δονάτου.

*

Ἡ Ἁγία Νεομάρτυς Ἀργυρῆ, ἡ κατὰ τὸ ἔτος ͵αψκε΄ [1725] ἐν Κωνσταντινουπόλει τὸν Χριστὸν ὁμολογήσασα καὶ βασανισθεῖσα, ἐν τῇ φυλακῇ τελειοῦται (6).

Ἡ Ἀργυρῆ δὲ τοῖς φυλακῆς βασάνοις,
Ὑπὲρ τὸ ἀργύριον ἡμᾶς φαιδρύνει.

(6) Τὸ Μαρτύριον αὐτῆς ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

*

Ἀπρίλλιος μὴν ὧδε λαμβάνει τέλος,
Θεῷ δὲ δόξαν τῷ τέλει πάντων ἄγει.

Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Β’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

 Των Αγίων Ιακώβου Αποστόλου, Κλήμεντος του ποιητού, Μαξίμου, Δονάτου Επισκόπου Ευροίας, Αργυρής Νεομάρτυρος κ.ά.