Αν θέλετε πολυτονικό κείμενο, πατήστε εδώ

Τω αυτώ μηνί ΚΔ’, μνήμη της Οσίας Μητρός ημών Ελισάβετ της Θαυματουργού.

Ελισάβετ λιπούσα γην Θεού Λόγε,
Καλή καλόν βλέπει σε νύμφη Νυμφίον.

Εικάδι και γε τετάρτη απήρε πόλον δε Ελισαβέτεια.

Αύτη η Οσία Ελισάβετ εκ νεαράς ηλικίας εμβήκεν εις ασκητικούς αγώνας, όθεν και έλαβε παρά Κυρίου την χάριν των ιαμάτων, και λοιπόν ιάτρευε διάφορα πάθη και ασθενείας. Ταύτης της Οσίας η γέννησις εδηλώθη άνωθεν με θείαν αποκάλυψιν, και επρομηνύθη παρά Θεού, ότι έχει να γένη σκεύος εκλογής. Εφόρει δε η μακαρία ένα μόνον χιτώνα, δια τούτο εταλαιπωρείτο από την ψύχραν και τον παγετόν του χειμώνος. Δεν έπλυνε ποτέ το σώμα της με νερόν. Διεπέρασε νηστική τεσσαράκοντα ημέρας. Τρεις χρόνους είχεν όλως διόλου προσηλωμένον τον νουν της εις τον Θεόν, και με τους σωματικούς οφθαλμούς της δεν είδε τελείως το κάλλος και μέγεθος του ουρανού. Εθανάτωσε δια προσευχής της ένα οφίδι φαρμακερόν και μεγαλώτατον. Δεν εγεύθη λάδι εις διάστημα πολλών χρόνων. Δεν εφόρεσεν εις τους πόδας της παπούτζια. Με ταύτα λοιπόν και τα τοιαύτα κατορθώματα και αρετάς θεαρέστως διαλάμπουσα η τρισολβία, ανεπαύθη εν Κυρίω, η οποία και έως της σήμερον χαρίζει εις εκείνους οπού προστρέχουν αυτή μετά πίστεως, χάριν πολλών θαυμάτων και ιαμάτων. Διατί χώμα μόνον εκ του τάφου αυτής μετ’ ευλαβείας λαμβανόμενον, ιατρεύει κάθε ασθένειαν.

*

Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Σάββα του στρατηλάτου και Γότθου (1).

Έπνιξε δεινά πνεύματα πλάνης Σάββας,
Ποταμόπνικτος Μάρτυς οφθείς Κυρίου.

Ούτος ο Άγιος Μάρτυς Σάββας ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Αυρηλιανού εν έτει σοβ’ [272], καταγόμενος μεν από την Γοτθίαν, έχων δε το αξίωμα του στρατηλάτου εις την Ρώμην. Επειδή δε ήτον πιστός Χριστιανός, δια τούτο επιμελείτο τους Αγίους Μάρτυρας του Χριστού τους ευρισκομένους εις τας φυλακάς. Δια δε την καθαρότητα της ζωής του, και την άσκησιν των αρετών οπού εμεταχειρίζετο, έλαβε χάριν παρά Θεού, και εδίωκε τα πονηρά πνεύματα από τους ανθρώπους. Διαβαλθείς λοιπόν εις τον βασιλέα, πως είναι Χριστιανός, εφέρθη έμπροσθεν αυτού, και ρίψας την ζώνην, ωμολόγησε τον Χριστόν. Όθεν εκρέμασαν αυτόν, και έκαυσαν με τας λαμπάδας, είτα έβαλλαν αυτόν μέσα εις ένα καζάνι, γεμάτον από πίσσαν βρασμένην. Και επειδή παραδόξως εφυλάχθη αβλαβής υπό της χάριτος του Θεού, δια τούτο ετράβιξεν εις την πίστιν του Χριστού εβδομήκοντα Έλληνας, οι οποίοι αποκεφαλισθέντες δια τον Χριστόν, έλαβον τους στεφάνους της αθλήσεως. Μετά ταύτα φέρεται ο Άγιος έμπροσθεν του βασιλέως εις δευτέραν εξέτασιν, και επειδή ανδρείως ωμολόγησε τον Χριστόν, ο οποίος εφάνη πρότερον εις αυτόν εν τη φυλακή και τον ενεδυνάμωσε: τούτου χάριν ερρίφθη εις τον ποταμόν, και ούτως έλαβεν ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον. Κοντά δε εις την ακμήν της ηλικίας του Αγίου τούτου, έλαμπε και μία λευκότης εις το πρόσωπόν του, και ένα κοκκινάδι εις τα μάγουλά του. Αι δε τρίχες της κεφαλής και των γενείων του, ήτον ωσάν χρυσαί και διαλάμπουσαι. Αι δε των οφθαλμών του κόραι, έβλεπον με ένα βλοσυρόν και άφοβον βλέμμα, το οποίον τούτο φανερόνοι την φυσιογνωμίαν ενός ανδρείου και μεγαλοψύχου στρατιώτου.

(1) Άλλος είναι ο Σάββας ούτος από τον εορταζόμενον κατά την δεκάτην ογδόην του παρόντος Απριλλίου. Αγκαλά και οι δύω έτυχε να είναι και στρατηλάται και Γότθοι, και ένα τέλος έλαβον, το να πνιγούν εις ποταμούς. Καθότι ούτος μεν, ήτον επί Αυρηλιανού, εκείνος δε, επί Ουαλεντινιανού. Και ούτος μεν, εν Ρώμη εμαρτύρησεν, εκείνος δε, εν Γοτθία υπό Αθαναρίχου.

*

Οι δια του Αγίου Σάββα πιστεύσαντες τω Χριστώ εβδομήκοντα στρατιώται, ξίφει τελειούνται.

Κάρας αριθμών τω ξίφει τετμημένας,
Εύρης πεσόντας άνδρας επτάκις δέκα.

*

Μνήμη των Αγίων Μαρτύρων Πασικράτους και Βαλεντίωνος.

Ο Πασικράτης ήρατο τμηθείς κράτος,
Βαλεντίωνος εκβαλών φόβον ξίφους.

Ούτοι οι Άγιοι ήτον από το Δορόστολον της εν τη Ευρώπη ευρισκομένης Μοισίας, το οποίον ονομάζεται και Δουρόστορον και είναι τώρα κώμη, ήγουν χωρίον. Ευρίσκοντο δε αυτοί στρατιώται εις ένα λεγεώνα, ήγουν τάγμα στρατιωτικόν, το οποίον ήτον συνθεμένον από χιλιάδας εξ, κατά τον καιρόν οπού ήτον έπαρχος εις εκείνα τα μέρη ο καλούμενος Αυλοζάνης. Βλέποντες δε οι Άγιοι ούτοι τους τότε Έλληνας, πως ήτον έκδοτοι εις την πλάνην των ειδώλων, και όλοι πεφοβισμένοι, επείθοντο εις τας προσταγάς των ειδωλολατρών βασιλέων, τούτου χάριν επαρρησιάσθησαν εις το μέσον, και εκήρυξαν εαυτούς Χριστιανούς. Όθεν επίασαν αυτούς οι ειδωλολάτραι, και τους επήγαν εις τον ηγεμόνα. Ο δε ηγεμών ηνάγκαζεν αυτούς δια να θυσιάσουν εις τα είδωλα, αλλ’ οι Άγιοι ουδόλως αυτό κατεδέχθησαν. Μάλιστα δε ο Άγιος Πασικράτης, εις καιρόν οπού εφάνη εις αυτόν το είδωλον του Απόλλωνος, επήγε κοντά του και το έπτυσεν, ειπών, ότι αύτη η τιμή πρέπει εις αυτόν. Ευθύς λοιπόν έδεσαν αυτούς με αλύσεις, και έρριψαν εις την φυλακήν. Έδειχνε δε ο Άγιος Πασικράτης πως έχαιρε διατί τον έδεσαν, όθεν εβάσταζε την αλυσίδα δια τον Χριστόν, ωσάν ένα χρυσούν σκολαρίκι, ή ένα περιτραχήλιον στολισμόν. Επειδή η αλυσίδα εκείνη ήτον όργανο του να κοινωνήση με τα πάθη του Χριστού, δια μέσου των οποίων ήλπιζε να σωθή. Έπειτα εύγαλαν αυτούς από την φυλακήν, και τους επαράστησαν πάλιν εις τον ηγεμόνα. Τότε ο αδελφός του Αγίου Πασικράτους, Παπιανός ονόματι, ήλθεν εκεί, κλαίων ομού και συμβουλεύωντας τον αδελφόν του, ίνα βάλη μόνον θυμίαμα επάνω εις τον βωμόν, και να ελευθερωθή από τας τιμωρίας, ακολουθών εις το εδικόν του παράδειγμα. Διότι και αυτός ο Παπιανός από την καταφρόνησιν των μελλόντων αγαθών, και από τον πόθον των προσκαίρων, και προς τούτοις από τον φόβον των βασάνων, αρνήθη φευ! προτίτερα την πίστιν του Χριστού.

Ο δε Άγιος Πασικράτης απέβαλεν αυτόν, λέγωντας, πως είναι ανάξιος της συγγενείας και αδελφότητός του, και πως δεν είναι ικανός να συμβουλεύση άλλον, αυτός οπού εχωρίσθη από την του Χριστού πίστιν. Όθεν πλησιάσας εις τον βωμόν ο Άγιος, θεληματικώς εξάπλωσε το χέρι του δια να το καύσουν. Έλεγε δε προς τον άρχοντα, ότι η μεν σάρκα αύτη, επειδή είναι θνητή, δια τούτο και νικάται από την φωτίαν, καθώς βλέπεις, και ακολούθως φθείρεται και αναλύεται. Η δε ψυχή με το να ήναι άϋλος και αθάνατος, και δεν έχει φύσιν να φθείρεται από τα ορώμενα στοιχεία και πάθη, δια τούτο δεν νικάται, αλλά στέκει ακλινής και ακίνητος. Φυλάττεται γαρ αυτή δια να ζη εις την ζωήν την αιώνιον. Ύστερον ερωτήθη και ο Άγιος Βαλεντίων, εάν συμφωνή με τον Πασικράτην, και επειδή είπεν ότι συμφωνεί, δια τούτο έλαβον και οι δύω την απόφασιν να αποκεφαλισθούν. Λέγουσι δε, ότι απερχομένων των Αγίων εις τον τόπον της καταδίκης, ηκολούθει εις τον Άγιον Πασικράτην η μήτηρ του, και προπέμπουσα αυτόν, τον επαραθάρρυνε να κλίνη τον λαιμόν του εις το σπαθί, και να θανατωθή προθύμως δια τον Χριστόν. Ήτον δε όταν απεκεφαλίσθησαν, ο μεν Άγιος Πασικράτης, εικοσιδύω χρόνων, ο δε Άγιος Βαλεντίων, χρόνων τριάκοντα.

*

Μνήμη των Αγίων οκτώ Μαρτύρων, Ευσεβίου, Νέωνος, Λεοντίου, Λογγίνου, και ετέρων τεσσάρων, των δια του Αγίου Γεωργίου πιστευσάντων τω Χριστώ και μαρτυρησάντων.

Αριθμόν ισάμιλλον οκτώ Μαρτύρων,
Τον ισάκις τέμνουσιν ίσον ισάκις (2).

Αφ’ ου εμαρτύρησεν ο Άγιος Γεώργιος, επρόσταξεν ο ασεβής Διοκλητιανός, ότι όλοι οι Χριστιανοί οπού ευρίσκονται εις όλον τον κόσμον, και μάλιστα όσοι είναι φυλακωμένοι εξ αιτίας του μαρτυρίου και των θαυμάτων του Αγίου Γεωργίου, αυτοί λέγω όλοι, επρόσταξε να θυσιάζουν εις τους ψευδωνύμους θεούς, και ούτω να αφίνωνται ελεύθεροι δια να ζουν. Ή εάν τούτο δεν κάμουν, να βασανίζωνται άσπλαγχνα, και τελευταίον να θανατόνωνται. Επειδή δε και ούτοι οι οκτώ Άγιοι, βλέποντες τα παρά του Αγίου Γεωργίου γενόμενα θαύματα επίστευσαν εις τον Χριστόν και εβάλθησαν εις φυλακήν: τούτου χάριν ευγαίνοντες από την φυλακήν, παρεστάθησαν εις τον Διοκλητιανόν, και αναγκάσθησαν παρ’ εκείνου να θυσιάσουν εις τα είδωλα. Όθεν επειδή δεν επείσθησαν, πρώτον μεν εγυμνώθησαν και εδέθησαν, έπειτα δε εδάρθησαν, μετά ταύτα κρεμασθέντες, εξεσχίσθησαν τόσον πολλά, ώστε οπού αι σάρκες των αναλύσασαι, έπεσον κατά γης, και τα εσωτερικά σπλάγχνα των εφαίνοντο από έξωθεν. Τελευταίον δε απεκεφαλίσθησαν, και ούτως έλαβον οι μακάριοι τους στεφάνους του μαρτυρίου. Μετά δε τον θάνατον αυτών, αναβλύζουν ιατρείας προς δόξαν Θεού, εις όλους εκείνους οπού προστρέχουν αυτοίς μετά πίστεως.

(2) Ήθελε δε απορήση τινάς, διατί ο οκτώ αριθμός ονομάζεται ισάκις ίσος ισάκις; Και αποκρινόμεθα, ότι ίσως καθώς ο δύω άπαξ εαυτόν πολλαπλασιάζων, ίσος εαυτώ εστιν, έτζι και ο εκ τούτου παραγόμενος τέσσαρα ισάκις ίσος εστί. Δις γαρ δύω αποτελούσι τον τέσσαρα. Εάν δε ο αυτός ίσος δύω, πολλαπλασιάση τον τέσσαρα, ήτοι τον ισάκις ίσον, ο εξ αυτών παραγόμενος, ήτοι ο οκτώ, ισάκις ίσος ισάκις εστί. Καθότι ο αυτός ίσος αριθμός, ήτοι ο δύω, πολλαπλασιάζει δεύτερον. Λέγεται δε και κατά άλλον τρόπον ο οκτώ ισάκις ίσος ισάκις, καθότι είναι κύβος πρώτος εν τοις αριθμοίς ο βασιμώτατος και στερεώτατος, παραχθείς εκ του πρώτου τετραγώνου του τέσσαρα. Δις γαρ τα τέσσαρα ποιούσι τον οκτώ. Επειδή δε του κύβου τούτου, ήτοι του οκτώ, αι τρεις διαστάσεις ίσαί εισι, το μήκος δηλαδή και πλάτος και βάθος αυτού, κατά τους μαθηματικούς, δια τούτο δικαίως αν ούτος καλοίτο ισάκις ίσος ισάκις. Ει μη γαρ ούτος την ισότητα είχε κατά τα τρία ταύτα, ουκ αν ελέγετο κύβος, αλλά ή πλινθίς, ή δοκίς, ως οι μαθηματικών παίδες φασίν. Έχει δε ο κύβος, οκτώ μεν γωνίας, εξ δε επιφανείας, και δώδεκα πλευράς. Και εάν θέλης να το καταλάβης, βάλε έμπροσθέν σου εν σεντούκιον, και μέτρησον τας τούτου γωνίας, επιφανείας τε και πλευράς, και θέλεις εύρης τον λόγον μας αληθή. Και δια να ειπώ με συντομίαν, ένα ισόπλευρον τετράγωνον, όταν σηκωθή επάνω και παχυνθή, αυτό γίνεται κύβος.

*

Ο Άγιος Νεομάρτυς Δούκας ράπτης ο Μιτυληναίος, ο μαρτυρήσας εν Κωνσταντινουπόλει εν έτει ͵αφξδ’ [1564], ζων αποδερματισθείς, τελειούται.

Δούκας ο ράπτης εκδαρείς δοράν όλην,
Έρραψεν αυτώ ιμάτιον φωσφόρον (3).

(3) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Ο Άγιος Νεομάρτυς Νικόλαος, ο εν Μαγνησία μαρτυρήσας εν έτει ͵αψος’ [1776], σφοδρώς τυφθείς, τελειούται.

Ζητών ο Νικόλαος ευρέσθαι γάμον,
Άφθαρτον εύρε δια πληγών εν πόλω (4).

(4) Το Μαρτύριον αυτού όρα εις το Νέον Μαρτυρολόγιον. Εσφαλμένως δε γράφεται εν τω Μαρτυρολογίω, ότι ωνομάζετο ούτος Γεώργιος. Ου γαρ Γεώργιος, αλλά Νικόλαος ωνομάζετο ο του χατζή Κανέλου δηλαδή υιός.

Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.

Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β’. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

 * * *

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΚΔ΄, μνήμη τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Ἐλισάβετ τῆς Θαυματουργοῦ.

Ἐλισάβετ λιποῦσα γῆν Θεοῦ Λόγε,
Καλὴ καλὸν βλέπει σε νύμφη Νυμφίον.

Εἰκάδι καί γε τετάρτῃ ἀπῆρε πόλον δὲ Ἐλισαβέτεια.

Αὕτη ἡ Ὁσία Ἐλισάβετ ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας ἐμβῆκεν εἰς ἀσκητικοὺς ἀγῶνας, ὅθεν καὶ ἔλαβε παρὰ Κυρίου τὴν χάριν τῶν ἰαμάτων, καὶ λοιπὸν ἰάτρευε διάφορα πάθη καὶ ἀσθενείας. Ταύτης τῆς Ὁσίας ἡ γέννησις ἐδηλώθη ἄνωθεν μὲ θείαν ἀποκάλυψιν, καὶ ἐπρομηνύθη παρὰ Θεοῦ, ὅτι ἔχει νὰ γένῃ σκεῦος ἐκλογῆς. Ἐφόρει δὲ ἡ μακαρία ἕνα μόνον χιτῶνα, διὰ τοῦτο ἐταλαιπωρεῖτο ἀπὸ τὴν ψύχραν καὶ τὸν παγετὸν τοῦ χειμῶνος. Δὲν ἔπλυνε ποτὲ τὸ σῶμά της μὲ νερόν. Διεπέρασε νηστικὴ τεσσαράκοντα ἡμέρας. Τρεῖς χρόνους εἶχεν ὅλως διόλου προσηλωμένον τὸν νοῦν της εἰς τὸν Θεόν, καὶ μὲ τοὺς σωματικοὺς ὀφθαλμούς της δὲν εἶδε τελείως τὸ κάλλος καὶ μέγεθος τοῦ οὐρανοῦ. Ἐθανάτωσε διὰ προσευχῆς της ἕνα ὀφίδι φαρμακερὸν καὶ μεγαλώτατον. Δὲν ἐγεύθη λάδι εἰς διάστημα πολλῶν χρόνων. Δὲν ἐφόρεσεν εἰς τοὺς πόδας της παπούτζια. Μὲ ταῦτα λοιπὸν καὶ τὰ τοιαῦτα κατορθώματα καὶ ἀρετὰς θεαρέστως διαλάμπουσα ἡ τρισολβία, ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ, ἡ ὁποία καὶ ἕως τῆς σήμερον χαρίζει εἰς ἐκείνους ὁποῦ προστρέχουν αὐτῇ μετὰ πίστεως, χάριν πολλῶν θαυμάτων καὶ ἰαμάτων. Διατὶ χῶμα μόνον ἐκ τοῦ τάφου αὐτῆς μετ’ εὐλαβείας λαμβανόμενον, ἰατρεύει κάθε ἀσθένειαν.

*

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Σάββα τοῦ στρατηλάτου καὶ Γότθου (1).

Ἔπνιξε δεινὰ πνεύματα πλάνης Σάββας,
Ποταμόπνικτος Μάρτυς ὀφθεὶς Κυρίου.

Οὗτος ὁ Ἅγιος Μάρτυς Σάββας ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Αὐρηλιανοῦ ἐν ἔτει σοβ΄ [272], καταγόμενος μὲν ἀπὸ τὴν Γοτθίαν, ἔχων δὲ τὸ ἀξίωμα τοῦ στρατηλάτου εἰς τὴν Ῥώμην. Ἐπειδὴ δὲ ἦτον πιστὸς Χριστιανός, διὰ τοῦτο ἐπιμελεῖτο τοὺς Ἁγίους Μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ τοὺς εὑρισκομένους εἰς τὰς φυλακάς. Διὰ δὲ τὴν καθαρότητα τῆς ζωῆς του, καὶ τὴν ἄσκησιν τῶν ἀρετῶν ὁποῦ ἐμεταχειρίζετο, ἔλαβε χάριν παρὰ Θεοῦ, καὶ ἐδίωκε τὰ πονηρὰ πνεύματα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Διαβαλθεὶς λοιπὸν εἰς τὸν βασιλέα, πῶς εἶναι Χριστιανός, ἐφέρθη ἔμπροσθεν αὐτοῦ, καὶ ῥίψας τὴν ζώνην, ὡμολόγησε τὸν Χριστόν. Ὅθεν ἐκρέμασαν αὐτόν, καὶ ἔκαυσαν μὲ τὰς λαμπάδας, εἶτα ἔβαλλαν αὐτὸν μέσα εἰς ἕνα καζάνι, γεμάτον ἀπὸ πίσσαν βρασμένην. Καὶ ἐπειδὴ παραδόξως ἐφυλάχθη ἀβλαβὴς ὑπὸ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, διὰ τοῦτο ἐτράβιξεν εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ ἑβδομήκοντα Ἕλληνας, οἱ ὁποῖοι ἀποκεφαλισθέντες διὰ τὸν Χριστόν, ἔλαβον τοὺς στεφάνους τῆς ἀθλήσεως. Μετὰ ταῦτα φέρεται ὁ Ἅγιος ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως εἰς δευτέραν ἐξέτασιν, καὶ ἐπειδὴ ἀνδρείως ὡμολόγησε τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος ἐφάνη πρότερον εἰς αὐτὸν ἐν τῇ φυλακῇ καὶ τὸν ἐνεδυνάμωσε: τούτου χάριν ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, καὶ οὕτως ἔλαβεν ὁ ἀοίδιμος τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον. Κοντὰ δὲ εἰς τὴν ἀκμὴν τῆς ἡλικίας τοῦ Ἁγίου τούτου, ἔλαμπε καὶ μία λευκότης εἰς τὸ πρόσωπόν του, καὶ ἕνα κοκκινάδι εἰς τὰ μάγουλά του. Αἱ δὲ τρίχες τῆς κεφαλῆς καὶ τῶν γενείων του, ἦτον ὡσὰν χρυσαῖ καὶ διαλάμπουσαι. Αἱ δὲ τῶν ὀφθαλμῶν του κόραι, ἔβλεπον μὲ ἕνα βλοσυρὸν καὶ ἄφοβον βλέμμα, τὸ ὁποῖον τοῦτο φανερόνοι τὴν φυσιογνωμίαν ἑνὸς ἀνδρείου καὶ μεγαλοψύχου στρατιώτου.

(1) Ἄλλος εἶναι ὁ Σάββας οὗτος ἀπὸ τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δεκάτην ὀγδόην τοῦ παρόντος Ἀπριλλίου. Ἀγκαλὰ καὶ οἱ δύω ἔτυχε νὰ εἶναι καὶ στρατηλάται καὶ Γότθοι, καὶ ἕνα τέλος ἔλαβον, τὸ νὰ πνιγοῦν εἰς ποταμούς. Καθότι οὗτος μέν, ἦτον ἐπὶ Αὐρηλιανοῦ, ἐκεῖνος δέ, ἐπὶ Οὐαλεντινιανοῦ. Καὶ οὗτος μέν, ἐν Ῥώμῃ ἐμαρτύρησεν, ἐκεῖνος δέ, ἐν Γοτθίᾳ ὑπὸ Ἀθαναρίχου.

*

Οἱ διὰ τοῦ Ἁγίου Σάββα πιστεύσαντες τῷ Χριστῷ ἑβδομήκοντα στρατιῶται, ξίφει τελειοῦνται.

Κάρας ἀριθμῶν τῷ ξίφει τετμημένας,
Εὕρῃς πεσόντας ἄνδρας ἑπτάκις δέκα.

*

Μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Πασικράτους καὶ Βαλεντίωνος.

Ὁ Πασικράτης ἤρατο τμηθεὶς κράτος,
Βαλεντίωνος ἐκβαλὼν φόβον ξίφους.

Οὗτοι οἱ Ἅγιοι ἦτον ἀπὸ τὸ Δορόστολον τῆς ἐν τῇ Εὐρώπῃ εὑρισκομένης Μοισίας, τὸ ὁποῖον ὀνομάζεται καὶ Δουρόστορον καὶ εἶναι τώρα κώμη, ἤγουν χωρίον. Εὑρίσκοντο δὲ αὐτοὶ στρατιῶται εἰς ἕνα λεγεῶνα, ἤγουν τάγμα στρατιωτικόν, τὸ ὁποῖον ἦτον συνθεμένον ἀπὸ χιλιάδας ἕξ, κατὰ τὸν καιρὸν ὁποῦ ἦτον ἔπαρχος εἰς ἐκεῖνα τὰ μέρη ὁ καλούμενος Αὐλοζάνης. Βλέποντες δὲ οἱ Ἅγιοι οὗτοι τοὺς τότε Ἕλληνας, πῶς ἦτον ἔκδοτοι εἰς τὴν πλάνην τῶν εἰδώλων, καὶ ὅλοι πεφοβισμένοι, ἐπείθοντο εἰς τὰς προσταγὰς τῶν εἰδωλολατρῶν βασιλέων, τούτου χάριν ἐπαρρησιάσθησαν εἰς τὸ μέσον, καὶ ἐκήρυξαν ἑαυτοὺς Χριστιανούς. Ὅθεν ἐπίασαν αὐτοὺς οἱ εἰδωλολάτραι, καὶ τοὺς ἐπῆγαν εἰς τὸν ἡγεμόνα. Ὁ δὲ ἡγεμὼν ἠνάγκαζεν αὐτοὺς διὰ νὰ θυσιάσουν εἰς τὰ εἴδωλα, ἀλλ’ οἱ Ἅγιοι οὐδόλως αὐτὸ κατεδέχθησαν. Μάλιστα δὲ ὁ Ἅγιος Πασικράτης, εἰς καιρὸν ὁποῦ ἐφάνη εἰς αὐτὸν τὸ εἴδωλον τοῦ Ἀπόλλωνος, ἐπῆγε κοντά του καὶ τὸ ἔπτυσεν, εἰπών, ὅτι αὕτη ἡ τιμὴ πρέπει εἰς αὐτόν. Εὐθὺς λοιπὸν ἔδεσαν αὐτοὺς μὲ ἁλύσεις, καὶ ἔρριψαν εἰς τὴν φυλακήν. Ἔδειχνε δὲ ὁ Ἅγιος Πασικράτης πῶς ἔχαιρε διατὶ τὸν ἔδεσαν, ὅθεν ἐβάσταζε τὴν ἁλυσίδα διὰ τὸν Χριστόν, ὡσὰν ἕνα χρυσοῦν σκολαρίκι, ἢ ἕνα περιτραχήλιον στολισμόν. Ἐπειδὴ ἡ ἁλυσίδα ἐκείνη ἦτον ὄργανο τοῦ νὰ κοινωνήσῃ μὲ τὰ πάθη τοῦ Χριστοῦ, διὰ μέσου τῶν ὁποίων ἤλπιζε νὰ σωθῇ. Ἔπειτα εὔγαλαν αὐτοὺς ἀπὸ τὴν φυλακήν, καὶ τοὺς ἐπαράστησαν πάλιν εἰς τὸν ἡγεμόνα. Τότε ὁ ἀδελφὸς τοῦ Ἁγίου Πασικράτους, Παπιανὸς ὀνόματι, ἦλθεν ἐκεῖ, κλαίων ὁμοῦ καὶ συμβουλεύωντας τὸν ἀδελφόν του, ἵνα βάλῃ μόνον θυμίαμα ἐπάνω εἰς τὸν βωμόν, καὶ νὰ ἐλευθερωθῇ ἀπὸ τὰς τιμωρίας, ἀκολουθῶν εἰς τὸ ἐδικόν του παράδειγμα. Διότι καὶ αὐτὸς ὁ Παπιανὸς ἀπὸ τὴν καταφρόνησιν τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, καὶ ἀπὸ τὸν πόθον τῶν προσκαίρων, καὶ πρὸς τούτοις ἀπὸ τὸν φόβον τῶν βασάνων, ἀρνήθη φεῦ! προτίτερα τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ δὲ Ἅγιος Πασικράτης ἀπέβαλεν αὐτόν, λέγωντας, πῶς εἶναι ἀνάξιος τῆς συγγενείας καὶ ἀδελφότητός του, καὶ πῶς δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ συμβουλεύσῃ ἄλλον, αὐτὸς ὁποῦ ἐχωρίσθη ἀπὸ τὴν τοῦ Χριστοῦ πίστιν. Ὅθεν πλησιάσας εἰς τὸν βωμὸν ὁ Ἅγιος, θεληματικῶς ἐξάπλωσε τὸ χέρι του διὰ νὰ τὸ καύσουν. Ἔλεγε δὲ πρὸς τὸν ἄρχοντα, ὅτι ἡ μὲν σάρκα αὕτη, ἐπειδὴ εἶναι θνητή, διὰ τοῦτο καὶ νικᾶται ἀπὸ τὴν φωτίαν, καθὼς βλέπεις, καὶ ἀκολούθως φθείρεται καὶ ἀναλύεται. Ἡ δὲ ψυχὴ μὲ τὸ νὰ ᾖναι ἄϋλος καὶ ἀθάνατος, καὶ δὲν ἔχει φύσιν νὰ φθείρεται ἀπὸ τὰ ὁρώμενα στοιχεῖα καὶ πάθη, διὰ τοῦτο δὲν νικᾶται, ἀλλὰ στέκει ἀκλινὴς καὶ ἀκίνητος. Φυλάττεται γὰρ αὐτὴ διὰ νὰ ζῇ εἰς τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον. Ὕστερον ἐρωτήθη καὶ ὁ Ἅγιος Βαλεντίων, ἐὰν συμφωνῇ μὲ τὸν Πασικράτην, καὶ ἐπειδὴ εἶπεν ὅτι συμφωνεῖ, διὰ τοῦτο ἔλαβον καὶ οἱ δύω τὴν ἀπόφασιν νὰ ἀποκεφαλισθοῦν. Λέγουσι δέ, ὅτι ἀπερχομένων τῶν Ἁγίων εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης, ἠκολούθει εἰς τὸν Ἅγιον Πασικράτην ἡ μήτηρ του, καὶ προπέμπουσα αὐτόν, τὸν ἐπαραθάρρυνε νὰ κλίνῃ τὸν λαιμόν του εἰς τὸ σπαθί, καὶ νὰ θανατωθῇ προθύμως διὰ τὸν Χριστόν. Ἦτον δὲ ὅταν ἀπεκεφαλίσθησαν, ὁ μὲν Ἅγιος Πασικράτης, εἰκοσιδύω χρόνων, ὁ δὲ Ἅγιος Βαλεντίων, χρόνων τριάκοντα.

*

Μνήμη τῶν Ἁγίων ὀκτὼ Μαρτύρων, Εὐσεβίου, Νέωνος, Λεοντίου, Λογγίνου, καὶ ἑτέρων τεσσάρων, τῶν διὰ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου πιστευσάντων τῷ Χριστῷ καὶ μαρτυρησάντων.

Ἀριθμὸν ἰσάμιλλον ὀκτὼ Μαρτύρων,
Τὸν ἰσάκις τέμνουσιν ἶσον ἰσάκις (2).

Ἀφ’ οὗ ἐμαρτύρησεν ὁ Ἅγιος Γεώργιος, ἐπρόσταξεν ὁ ἀσεβὴς Διοκλητιανός, ὅτι ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ ὁποῦ εὑρίσκονται εἰς ὅλον τὸν κόσμον, καὶ μάλιστα ὅσοι εἶναι φυλακωμένοι ἐξ αἰτίας τοῦ μαρτυρίου καὶ τῶν θαυμάτων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, αὐτοὶ λέγω ὅλοι, ἐπρόσταξε νὰ θυσιάζουν εἰς τοὺς ψευδωνύμους θεούς, καὶ οὕτω νὰ ἀφίνωνται ἐλεύθεροι διὰ νὰ ζοῦν. Ἢ ἐὰν τοῦτο δὲν κάμουν, νὰ βασανίζωνται ἄσπλαγχνα, καὶ τελευταῖον νὰ θανατόνωνται. Ἐπειδὴ δὲ καὶ οὗτοι οἱ ὀκτὼ Ἅγιοι, βλέποντες τὰ παρὰ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου γενόμενα θαύματα ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐβάλθησαν εἰς φυλακήν: τούτου χάριν εὐγαίνοντες ἀπὸ τὴν φυλακήν, παρεστάθησαν εἰς τὸν Διοκλητιανόν, καὶ ἀναγκάσθησαν παρ’ ἐκείνου νὰ θυσιάσουν εἰς τὰ εἴδωλα. Ὅθεν ἐπειδὴ δὲν ἐπείσθησαν, πρῶτον μὲν ἐγυμνώθησαν καὶ ἐδέθησαν, ἔπειτα δὲ ἐδάρθησαν, μετὰ ταῦτα κρεμασθέντες, ἐξεσχίσθησαν τόσον πολλά, ὥστε ὁποῦ αἱ σάρκες των ἀναλύσασαι, ἔπεσον κατὰ γῆς, καὶ τὰ ἐσωτερικὰ σπλάγχνα των ἐφαίνοντο ἀπὸ ἔξωθεν. Τελευταῖον δὲ ἀπεκεφαλίσθησαν, καὶ οὕτως ἔλαβον οἱ μακάριοι τοὺς στεφάνους τοῦ μαρτυρίου. Μετὰ δὲ τὸν θάνατον αὐτῶν, ἀναβλύζουν ἰατρείας πρὸς δόξαν Θεοῦ, εἰς ὅλους ἐκείνους ὁποῦ προστρέχουν αὐτοῖς μετὰ πίστεως.

(2) Ἤθελε δὲ ἀπορήσῃ τινας, διατί ὁ ὀκτὼ ἀριθμὸς ὀνομάζεται ἰσάκις ἶσος ἰσάκις; Καὶ ἀποκρινόμεθα, ὅτι ἴσως καθὼς ὁ δύω ἅπαξ ἑαυτὸν πολλαπλασιάζων, ἶσος ἑαυτῷ ἐστιν, ἔτζι καὶ ὁ ἐκ τούτου παραγόμενος τέσσαρα ἰσάκις ἶσος ἐστί. Δὶς γὰρ δύω ἀποτελοῦσι τὸν τέσσαρα. Ἐὰν δὲ ὁ αὐτὸς ἶσος δύω, πολλαπλασιάσῃ τὸν τέσσαρα, ἤτοι τὸν ἰσάκις ἶσον, ὁ ἐξ αὐτῶν παραγόμενος, ἤτοι ὁ ὀκτώ, ἰσάκις ἶσος ἰσάκις ἐστί. Καθότι ὁ αὐτὸς ἶσος ἀριθμός, ἤτοι ὁ δύω, πολλαπλασιάζει δεύτερον. Λέγεται δὲ καὶ κατὰ ἄλλον τρόπον ὁ ὀκτὼ ἰσάκις ἶσος ἰσάκις, καθότι εἶναι κύβος πρῶτος ἐν τοῖς ἀριθμοῖς ὁ βασιμώτατος καὶ στερεώτατος, παραχθεὶς ἐκ τοῦ πρώτου τετραγώνου τοῦ τέσσαρα. Δὶς γὰρ τὰ τέσσαρα ποιοῦσι τὸν ὀκτώ. Ἐπειδὴ δὲ τοῦ κύβου τούτου, ἤτοι τοῦ ὀκτώ, αἱ τρεῖς διαστάσεις ἶσαί εἰσι, τὸ μῆκος δηλαδὴ καὶ πλάτος καὶ βάθος αὐτοῦ, κατὰ τοὺς μαθηματικούς, διὰ τοῦτο δικαίως ἂν οὗτος καλοῖτο ἰσάκις ἶσος ἰσάκις. Εἰ μὴ γὰρ οὗτος τὴν ἰσότητα εἶχε κατὰ τὰ τρία ταῦτα, οὐκ ἂν ἐλέγετο κύβος, ἀλλὰ ἢ πλινθίς, ἢ δοκίς, ὡς οἱ μαθηματικῶν παῖδές φασιν. Ἔχει δὲ ὁ κύβος, ὀκτὼ μὲν γωνίας, ἓξ δὲ ἐπιφανείας, καὶ δώδεκα πλευράς. Καὶ ἐὰν θέλῃς νὰ τὸ καταλάβῃς, βάλε ἔμπροσθέν σου ἓν σεντούκιον, καὶ μέτρησον τὰς τούτου γωνίας, ἐπιφανείας τε καὶ πλευράς, καὶ θέλεις εὕρῃς τὸν λόγον μας ἀληθῆ. Καὶ διὰ νὰ εἰπῶ μὲ συντομίαν, ἕνα ἰσόπλευρον τετράγωνον, ὅταν σηκωθῇ ἐπάνω καὶ παχυνθῇ, αὐτὸ γίνεται κύβος.

*

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Δούκας ῥάπτης ὁ Μιτυληναῖος, ὁ μαρτυρήσας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει ͵αφξδ΄ [1564], ζῶν ἀποδερματισθείς, τελειοῦται.

Δούκας ὁ ῥάπτης ἐκδαρεὶς δορὰν ὅλην,
Ἔρραψεν αὐτῷ ἱμάτιον φωσφόρον (3).

(3) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον.

*

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Νικόλαος, ὁ ἐν Μαγνησίᾳ μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αψος΄ [1776], σφοδρῶς τυφθείς, τελειοῦται.

Ζητῶν ὁ Νικόλαος εὑρέσθαι γάμον,
Ἄφθαρτον εὗρε διὰ πληγῶν ἐν πόλῳ (4).

(4) Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ὅρα εἰς τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον. Ἐσφαλμένως δὲ γράφεται ἐν τῷ Μαρτυρολογίῳ, ὅτι ὠνομάζετο οὗτος Γεώργιος. Οὐ γὰρ Γεώργιος, ἀλλὰ Νικόλαος ὠνομάζετο ὁ τοῦ χατζῆ Κανέλου δηλαδὴ υἱός.

Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.

 Ἀπό τὸ βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Β’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005.

* * *

Των Αγίων Ελισάβετ, Σάββα του στρατηλάτου και Γότθου, Πασικράτους, Βαλεντίωνος, Δούκα Νεομάρτυρος κ.ά.