Ο Κύριος στην παραβολή του ασώτου μάς αναφέρει ότι ο νέος διεσκόρπισεν την ουσίαν αυτού ζων ασώτως. Διεσκόρπισε την περιουσία του, τα χρήματά του από την πατρική του κληρονομιά ζώντας ασώτως. Χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Ουσία όμως μπορούμε να πούμε ότι είναι και το περιεχόμενό του, οι δυνάμεις και οι ικανότητές του οι σωματικές, οι διανοητικές, οι συναισθηματικές.
Αυτό είναι το πρώτο στάδιο της αμαρτωλής ζωής. Όμως μετά από λίγο, όταν εκδαπανήθηκε όλη του η περιουσία, ο νέος μας προσεκολλήθη ενί των πολιτών, ος έπεμψεν αυτόν εις τους αγρούς αυτού βόσκειν χοίρους.
Ποιος είναι αυτός ο ένας των πολιτών της μακρινής χώρας στην οποία ζούσε ο νέος μας; Ποιος είναι ο αφέντης των χοίρων, υπό την εξουσία του οποίου είναι τώρα ο άλλοτε ελεύθερος, υγιέστατος και σπάταλος νέος; Ποιος άλλος από τον διάβολο; Η αμαρτωλή ζωή τον έκαμε δούλο, υποχείριο του διαβόλου. Μας το διαβεβαίωσε εξάλλου ο ίδιος ο Κύριος: «Ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστί της αμαρτίας». Δεν είναι ελεύθερος άνθρωπος. Απώλεσε ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει. Την ελευθερία.
Σήμερα μιλάμε για πολλές ελευθερίες. Για πολλά είδη ελευθεριών. Ελευθερία από τον φόβο, διότι όποιος φοβάται δεν είναι ελεύθερος. Ελευθερία από την πείνα, διότι όποιος πεινάει δεν είναι ελεύθερος. Ελευθερία να επιλέγουμε τους άρχοντές μας, εκείνους που μας κυβερνούν.
Δεν μιλάμε όμως για την ελευθερία της ψυχής από την αμαρτία και τα πάθη, ούτε παίρνουμε ένα νομοθετικό μέτρο να εμποδίσουμε εκείνους που χαλκεύουν τις βαριές αλυσίδες με τις οποίες υποδουλώνουν και υποτάσσουν και διαφθείρουν και θανατώνουν τους ανθρώπους με τα πάθη και τη διαφθορά. Εννοώ τους αξιοθρήνητους εμπόρους της αμαρτίας, τους εκδότες βιβλίων και περιοδικών και διαφημίσεων που και οι τοίχοι αν είχαν αισθήσεις θα κοκκίνιζαν από ντροπή.
Εσύ ο εκδότης του ρυπαρού τύπου κραυγάζεις και λες ότι πρέπει να υπάρχει ελευθερία λόγου και γραφίδος, να ομιλείς ελεύθερα και να γράφεις ελεύθερα ό,τι βούλεσαι, χωρίς να σκέπτεσαι ότι αυτό που γράφεις καταστρέφει ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει στον τόπο μας; Τη νέα γενιά!
Αλλά επανέρχομαι. Ο νέος μας προσεκολλήθη ενί των πολιτών της χώρας εκείνης, ο οποίος τον έπεμψε εις τους αγρούς αυτού βόσκειν χοίρους. Και είπαμε ότι αφέντης του νέου μας είναι ο διάβολος, υπό την εξουσία του οποίου βρίσκεται ο ήρωας της παραβολής. Αλλά ποιοι είναι οι χοίροι, τους οποίους βόσκει ο άσωτος υιός; Τι συμβολίζουν; Οι χοίροι συμβολίζουν τα πάθη στα οποία έπεσε.
Το πρώτο στάδιο της χωρίς Θεό ζωής είναι η αμαρτία. Το δεύτερο στάδιο τα πάθη. Πόσο αξιοθρήνητος και αξιοδάκρυτος είναι ο άνθρωπος των παθών; Ένας ζωντανός νεκρός που οδηγείται ασφαλώς και στον φυσικό θάνατο.
Συγκρίνατε τις δύο εικόνες. Εκείνη του νέου όταν ήταν στο πατρικό του σπίτι και εκείνη του χοιροβοσκού. Εκεί έσφυζε ζωή. Τα μάτια του ακτινοβολούσαν ευτυχία. Η πατρική αγάπη τού δημιουργούσε ένα αίσθημα βαθύτατης ασφάλειας. Και τέλος πίστευε ότι κάποτε θα γίνει κληρονόμος όλης της πατρικής περιουσίας. Θα κληρονομήσει το ζεστό σπίτι, τα καταπράσινα λιβάδια, τα κοπάδια από πρόβατα και αγελάδια, και όλοι αυτοί οι υπηρέτες που τώρα δουλεύουν στον πατέρα θα γίνουν δικοί του υπηρέτες.
Πώς όμως είναι τώρα μακριά από τον Θεό, στην υπηρεσία του διαβόλου; Ρακένδυτος, κουρελιάρης, ισχνός, αποσκελετωμένος, ολοκίτρινος. Τα μάτια του βυθισμένα στις κόγχες. Το σώμα του κυρτωμένο. Κάθεται εκεί σ’ ένα βράχο και βόσκει τους χοίρους που τσαλαβουτούν στις λάσπες και στο σκαμμένο χώμα. Και επιπλέον η σκληρότητα και η απανθρωπιά τού αφέντη.
Αλλά ο Θεός δεν τον εγκατέλειψε. Ο Θεός δεν εγκαταλείπει το έργο των χειρών του, διότι είναι πατέρας, δημιουργός, σπλάγχνα οικτιρμών. Και στην καρδιά του αμαρτωλού βάζει τον πόθο της αγίας ζωής, της αναμάρτητης ζωής.
Έτσι ο άσωτος έρχεται εις εαυτόν. Μετανοεί. Μισεί τους χοίρους. Μισεί τα πάθη. Μισεί τον αφέντη των χοίρων, τον διάβολο. Μισεί τον άθλιο τόπο στον οποίο βόσκει τα πάθη του. Και τα εγκαταλείπει όλα, με μίσος και αηδία και αποστροφή και επιστρέφει στον Θεό, τη φυσική του αρχή, στον οποίο απολαμβάνει την πρώτη δόξα, την πρώτη τιμή, την πρώτη ευτυχία.
Να, λοιπόν, πώς απαλλασσόμεθα από τα πάθη. Όταν τα μισήσουμε και τα απαρνηθούμε. Όταν επανέλθουμε στον Θεό, ο οποίος με πόθο μας περιμένει. Άλλη λύση δεν υπάρχει στο θέμα των παθών από τον Θεό.
Μακάριος εκείνος που από τα παιδικά του χρόνια ζει τη ζωή της αρετής κοντά στον Θεό. Αυτός δεν δοκίμασε το φαρμακερό ποτήρι της αμαρτίας. Και όποιος όμως το δοκίμαστε μπορεί να το πετάξει όποτε θέλει, αρκεί να θέλει και να γυρίσει στο ολόφωτο ζεστό σπίτι του Θεού.
Από το βιβλίο: † Αρχιμ. Σεραφείμ Δημόπουλου, ΛΟΓΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ Α’. Έκδοση Φιλ. Σωματείου «Ιωάννης ο Χρυσόστομος», Λάρισα 2015.
