Μας καλεί η Εκκλησία να χαρούμε και να ευφρανθούμε την ημέρα αυτή, την ημέρα της αγαλλιάσεως και της ευφροσύνης που «εποίησεν ο Κύριος», την ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου, που είναι και ανάσταση δική μας.

Τέσσερεις είναι στην Εκκλησία οι βαθμίδες της Αναστάσεως. Γιορτάζουμε κάθε χρόνο το Πάσχα, την Ανάσταση του Κυρίου. Και κατεξοχήν γιορτάζουμε το Πάσχα την πρώτη ημέρα της εβδομάδος αυτής, της Διακαινησίμου, αλλά και όλη την εβδομάδα και επί σαράντα ημέρες μέχρι της αποδόσεως. Είναι το κατεξοχήν Πάσχα, η κατεξοχήν Ανάσταση.

Όμως η Εκκλησία όρισε και κάθε εβδομάδα να έχουμε Πάσχα. Κάθε Κυριακή είναι αφιερωμένη στον Κύριο· και όχι μόνο γενικά αφιερωμένη στον Κύριο, αλλά στον αναστάντα Κύριο. Κάθε Κυριακή γιορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου, και όλα τα ψαλλόμενα είναι αναστάσιμα.

Όπως έχει το όλο τυπικό της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, όλες τις ημέρες τελείται Θεία Λειτουργία κανονική, τις δε ημέρες της Μ. Τεσσαρακοστής πλην της Μ. Παρασκευής, τελείται η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων. Έτσι έχουμε κάθε μέρα Πάσχα. Ακόμη και τις Κυριακές που είναι μέσα στη Μ. Σαρακοστή, κάθε Κυριακή έχουμε το εβδομαδιαίο Πάσχα. Το καθημερινό λοιπόν Πάσχα, το εβδομαδιαίο Πάσχα κάθε Κυριακή, και κάθε χρόνο αυτή την ημέρα, όπως σήμερα, αλλά και όλη αυτή την εβδομάδα και όλες αυτές τις σαράντα ημέρες, έχουμε το ετήσιο Πάσχα: Καθημερινό Πάσχα, εβδομαδιαίο Πάσχα, ετήσιο Πάσχα.

Και έχουμε να προσθέσουμε το τέταρτο, το αιώνιο Πάσχα. Εάν ο Κύριος ήρθε στη γη και έπαθε και ανέστη, μας άφησε το Πάσχα του και μας άφησε τη Θεία Λειτουργία και έτσι έχουμε το καθημερινό Πάσχα, το εβδομαδιαίο, το ετήσιο, και όλα αυτά είναι για να έχουμε το αιώνιο Πάσχα.

Αιωνίως να είμαστε μέσα στο ανέσπερο φως του Θεού, αιωνίως να είμαστε μαζί με τον Κύριο, ο οποίος εθυσιάσθη για μας και εθανάτωσε την αμαρτία μας και ανέστη. Και ανέστησε και μας για να είμαστε αιώνια μαζί του, για να γιορτάζουμε το αιώνιο αυτό Πάσχα. Διότι η αιώνιος ζωή, ο παράδεισος, είναι μια διαρκής εορτή που δεν έχει τέλος, δεν έχει κόρο, παραχόρτασμα, αλλά είναι συνεχώς-συνεχώς κάτι που σαν να το γεύεται κανείς πρώτη φορά. Τόσο γλυκιά είναι στην αιωνιότητα η κάθε στιγμή.

Το όλο θέμα μπορούμε και πρέπει να το δούμε και πνευματικότερα. Όχι βέβαια έξω απ’ αυτή την πραγματικότητα, αλλά είναι ενδεχόμενο αν μείνουμε έως εδώ, να τα πάρουμε τα πράγματα απλώς τυπικά, επιφανειακά, αν θέλετε ιστορικά και τίποτε περισσότερο. Όμως καλούμαστε να μυηθούμε στη χαρά αυτή, στην Ανάσταση του Κυρίου, στην ανάσταση των ψυχών μας, στην εν Χριστώ καινή ζωή. Και έχει διαβαθμίσεις κι αυτή. Θα λέγαμε και από πνευματικής απόψεως έχουμε το καθημερινό Πάσχα, το εβδομαδιαίο Πάσχα, το ετήσιο Πάσχα, το αιώνιο Πάσχα.

Λίγο-πολύ, άπαξ και είναι κανείς χριστιανός και θυμάται ότι είναι χριστιανός, καθώς μάλιστα ακούει να κτυπούν οι καμπάνες, ενθυμείται ότι υπάρχει ο ναός, ενθυμείται ότι εκεί είναι οι ιερείς, κάνουν ακολουθίες, ότι γενικά υπάρχει η Εκκλησία και κάτι γίνεται στην ψυχή. Λίγο-πολύ λοιπόν κάθε χριστιανός, άπαξ και είναι χριστιανός, κάτι νιώθει. Ακόμη και αυτό που συμβαίνει, μόλις κανείς έχει μια δυσκολία, μόλις έχει μια ατυχία, μόλις διατρέχει έναν κίνδυνο, πού πάει; Και αυτός ακόμη που φαίνεται αδιάφορος και αυτός ακόμη που φαίνεται εχθρικός μερικές φορές –βρίσκει αφορμές διάφορες και διάκειται εχθρικώς απέναντι της Εκκλησίας– πού θα πάει; Εκεί τρέχει.

Κάθε χριστιανός λοιπόν όποια μέρα και όπου είναι, ακριβώς διότι είναι χριστιανός, είναι βαπτισμένος χριστιανός, έχει βαθιά μέσα του την Χάρι του Αγίου Πνεύματος με το βάπτισμα, με το χρίσμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μέσα στην Εκκλησία έχει αυτή την ελπίδα, έχει αυτή τη μυστική φλόγα μέσα του. Που η ημέρα αυτή, η ημέρα της Αναστάσεως είναι η ημέρα που ο Κύριος ενίκησε τον θάνατο, ενίκησε την αμαρτία, κατέστρεψε τον Άδη. Είναι η ημέρα αυτή που νικήθηκε το κακό, νικήθηκε ο θάνατος και άρχισε η ζωή. Κάτι παίρνουν από αυτό οι πάντες και έτσι περνάει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, περισσότερο ή λιγότερο, περνάει η αληθινή ζωή, αυτό το φως, αυτή η νικητήρια πνοή του αγαθού εναντίον του κακού, του φωτός εναντίον του σκότους, του Χριστού εναντίον του διαβόλου, περνάει μέσα στην καθεμιά ψυχή.

Όμως έχουμε όπως λέμε το καθημερινό Πάσχα, το οποίο δεν είναι βέβαια όπως είναι το εβδομαδιαίο, αλλά είναι Πάσχα κι αυτό· έχουμε και το εβδομαδιαίο Πάσχα, που είναι η Κυριακή. Έτσι έχουμε και την βαθμίδα αυτή και από πνευματικής απόψεως.

Όσοι τα πιστεύουν όλα αυτά λίγο καλύτερα, όσοι φιλοτιμούνται, όσοι κάπως-κάπως απαγκιστρώνονται από χίλια-δυο πράγματα που τους εμποδίζουν, από χίλια-δυο πράγματα που τους κρατούν μακριά από τον Χριστό, όσοι μελετούν ή τους αναγκάζουν κάποιες δυσκολίες, που πήγαιναν να ξεφύγουν και επανέρχονται πάλι, αρχίζουν να πιστεύουν, να κάνουν αγώνα, αρχίζουν να μυούνται στην αλήθεια του Θεού. Διότι εδώ είναι η αλήθεια του Θεού, είναι πραγματικότητα, δεν είναι αστεία τα πράγματα. Η χαρά του Θεού, η ζωή που δίνει ο Θεός, αυτή η ουράνια πραγματικότητα, είναι πραγματικότητα.

Έτσι λοιπόν αυτές οι ψυχές αυτή την ημέρα της Κυριακής, ημέρα γενικώς της χαράς του Κυρίου, ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου, ημέρα που δόθηκε αυτό το φως, που δόθηκε αφειδώς αυτή η χαρά, αυτή η ευφροσύνη, χαίρει και αγάλλεται η καθεμιά ψυχή και, θα έλεγα, λίγο-πολύ έχει μια αίσθηση: “Αχ, Θεέ μου, λίγο προσπάθησα, λίγο έδειξα ενδιαφέρον, κάπως φιλοτιμήθηκα, λίγο μετενόησα, και πήρα τα πράγματα στα σοβαρά, λίγο ταπεινώθηκα έμπροσθέν σου, ήλπισα στον λόγο σου, πίστεψα στον λόγο σου και αμέσως, αμέσως εσύ ανταποκρίθηκες και αμέσως με μύησες στη χαρά σου. Μ’ έκανες κοινωνό αυτής της χαράς, μ’ έκανες κι εμένα τον ταλαίπωρο να αισθανθώ όλα αυτά που άκουγα τόσα χρόνια από μικρό παιδί και πίστευα-δεν πίστευα ότι είναι έτσι. Και να τώρα λοιπόν έχω μια γεύση, έχω μια αίσθηση, έχω μέσα μου αληθινά βιώματα”. Και αισθάνεται κανείς την ανάγκη να ευγνωμονήσει και να ευχαριστήσει τον Κύριο. Και γίνεται έτσι.

Και έρχεται η τρίτη βαθμίδα, εκεί που προχωρούν οι άγιες ψυχές. Μην πει κανείς “α, δεν είμαστε εμείς για κει”. Ούτε στην πρώτη βαθμίδα δεν θα είσαι έστω λίγο, εάν δεν ξεκινάς με τη διάθεση να φτάσεις μέχρι το τέλος. Και μην πεις, “να, εγώ είμαι ως εκείνο το σημείο και όχι για πιο πέρα”. Δεν είναι λοιπόν απλώς για κάποιες ψυχές· δεν εξαιρείται κανένας. Όλοι είναι και για την τρίτη βαθμίδα και την τέταρτη βαθμίδα. Και κάνουν μεγάλο λάθος, και γι’ αυτό τη στραγγίζουν την ψυχή τους, την ξηραίνουν, την πεθαίνουν την ψυχή τους, αυτοί οι οποίοι κάπως έτσι τα παίρνουν τα πράγματα “α, εγώ δεν είμαι για κει”. Και σταματούν σε κάποια εξωτερικά πράγματα και τελικά μένουν μόνο με τα εξωτερικά.

Υπάρχουν λοιπόν οι ψυχές εκείνες που προχωρούν στην τρίτη βαθμίδα, οι άγιες ψυχές, που πραγματικά η καθεμιά ψυχή ανάλογα με την πίστη της, ανάλογα με τον κόπο της, με τον πόθο της, ανάλογα με την ταπείνωσή της προχωρεί. Και όπως το ακούμε, όπως το μαθαίνουμε και το γνωρίζουμε, έχει τη δυνατότητα η ψυχή αυτή να φτάσει στην “ατέλεστο τελειότητα”. Φτάνει σε κάποια τελειότητα σ’ αυτόν τον κόσμο· θα λέγαμε εδώ, στο ετήσιο Πάσχα, που είναι ευφρόσυνο και φωτίζει τα πάντα, «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια», όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Το ετήσιο αυτό Πάσχα από πνευματικής απόψεως λοιπόν. Σ’ αυτό φτάνουν όχι λίγες ψυχές, φτάνουν οι άγιες ψυχές, μυούνται οι άγιες ψυχές και ευφραίνονται. Και θα έλεγε κανείς, πιο πολύ νιώθουν και ζουν με την ευγνωμοσύνη, όχι τόσο με το να ζητούν. Αυτό έρχεται μόνο του. Αλλά ευγνωμονούν από το ένα μέρος που ο Θεός δίνει αφειδώς τη χαρά του, την ευφροσύνη, δίνει τα παραδείσια αγαθά. Δίνει τον εαυτό του ο Θεός όντως, έτσι που όχι λίγες φορές θα πει η ψυχή “αρκεί, Κύριε, δεν μπορώ περισσότερο”.

Και πιο πολύ η ψυχή ασχολείται με το να ευγνωμονεί αφενός τον Θεό, να ευχαριστεί τον Θεό και να ταπεινοφρονεί. Να ταπεινοφρονεί διότι, “ποιος είμαι εγώ που με ανεβάζει ο Θεός εκεί που με ανεβάζει! Ποιος είμαι εγώ που με λαμπρύνει ο Θεός έτσι! Ποιος είμαι εγώ που με προχωρεί εκεί που με προχωρεί ο Θεός!” Και έχει έναν φόβο με την καλή έννοια. Έχει έναν φόβο μην ξεθαρρέψει, μην πάρει θάρρος, μην ξιπασθεί, μην υπερηφανευθεί και τα χάσει όλα.

Και έχουμε την άλλη βαθμίδα και από πνευματικής απόψεως· την αιώνια ζωή. Όχι μόνο με την έννοια ε, να, μας περιμένει και η αιώνια ζωή. Και καμιά φορά σαν να λυπάται κανείς που ε, να, έρχεται και η αιώνια ζωή. Άλλο πράγμα είναι να σε κυριεύσει ο οίστρος αυτός, η αγάπη, η φλόγα αυτή της αιωνίου ζωής, της ατελευτήτου ζωής, της χαράς της ουρανίου που δεν τελειώνει. Είναι μεγάλη υπόθεση, είναι μια ένδειξη, φοβερή ένδειξη ότι είναι σε καλό δρόμο η ψυχή, όταν έχει αυτόν τον οίστρο μέσα της, αυτόν τον πόθο μέσα της, αυτή τη λαχτάρα, τον καημό να τελειώσει από δω και να βρεθεί στην αιώνια ζωή. Όχι να τελειώσει με την έννοια να τελειώσουν τα βάσανα, με την έννοια να ξεφύγει από τις δυσκολίες. Διότι υπάρχουν ψυχές που ποθούν να τελειώσει η ζωή τους αυτή, αλλά για να τελειώσουν τα βάσανά τους. Όχι, όχι. Να ποθεί κανείς, επειδή εκεί είναι το πλήρωμα της θεότητος. Είναι το πλήρωμα της βασιλείας του Θεού, είναι το πλήρωμα αυτής της χαράς, είναι το πλήρωμα αυτής της ουρανίου ευφροσύνης.

Σ’ όποια ηλικία κι αν είναι ο χριστιανός σ’ αυτόν τον κόσμο και σ’ όποια κατάσταση κι αν είναι και όσες υποχρεώσεις τυχόν έχει κλπ., να το προσέξει αυτό το θέμα· να έχει αυτή τη λαχτάρα για την αιώνια ζωή. Και όσο περισσότερο δένεται με την αιώνια ζωή, με την έννοια ότι την ποθεί, ότι την ελπίζει, την πιστεύει, την λαχταρά, όσο περισσότερο σκέπτεται ότι αξίζει κανείς να χάσει τα πάντα γι’ αυτή την αληθινή ζωή, τόσο προχωρεί εδώ σ’ αυτόν τον κόσμο, όσο ζήσει. Δεν σημαίνει ότι αύριο θα φύγει κανείς, αλλά προχωρεί όμως στο πρώτο σκαλοπάτι, στο δεύτερο σκαλοπάτι, στο τρίτο, προχωρεί στην πνευματική ζωή.

Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου “Σταυροαναστάσιμα”, Β’ έκδοση, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2003, σελ. 229.

Οι τέσσερεις βαθμίδες του Πάσχα